Στην εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων και στη διατήρηση ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας, ώστε εντάσεις όπως αυτές του περσινού καλοκαιριού να μην επαναληφθούν στο μέλλον, προσβλέπει η Αθήνα από το κρίσιμο ραντεβού του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η συνάντηση των δύο ηγετών έχει οριστεί για το απόγευμα, στο φουτουριστικό στρατηγείο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, αμέσως μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της Συνόδου Κορυφής της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.

Η συνάντηση θα έχει χαρακτήρα τετ α τετ, δηλαδή οι δύο ηγέτες θα βρίσκονται μόνοι τους στην αίθουσα, με την παρουσία το πολύ ενός στενού τους συνεργάτη. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα έχουν περισσότερο χρόνο για συζήτηση απ’ ό,τι συνήθως, ωστόσο δεν αναμένεται να μπουν στην ουσία των Ελληνοτουρκικών. Η Αθήνα, άλλωστε, δεν υιοθετεί την ατζέντα την Άγκυρας, στην οποία κυριαρχούν τα θέματα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, τα μειονοτικά και ο εναέριος χώρος. Αυτό βέβαια δεν υποβαθμίζει καθόλου τη σπουδαιότητα της συνάντησης, ιδιαίτερα αν λάβει κανείς υπόψη του ότι είναι η πρώτη φορά που οι δύο ηγέτες θα καθίσουν στο ίδιο τραπέζι, μετά τα γεγονότα του 2020 και την πεντάμηνη ελληνοτουρκική κρίση, που έφερε Αθήνα και Άγκυρα στα πρόθυρα της στρατιωτικής σύγκρουσης.

Με αυτά τα δεδομένα, η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δύο χώρες και η αποκλιμάκωση της επιθετικής πολιτικής της Άγκυρας αποτελούν πρωταρχικό στόχο της ελληνικής πλευράς, με την προϋπόθεση όμως ότι αυτή θα εφαρμοστεί τόσο στο πεδίο όσο και στη ρητορική των γειτόνων. Έμπειροι διπλωμάτες, πάντως, εκτιμούν ότι η αλλαγή στάσης της Τουρκίας είναι προσχηματική και εντάσσεται στην «επίθεση γοητείας», στην οποία επιδίδεται τις τελευταίες εβδομάδες η Άγκυρα, με σκοπό να στερήσει από επιχειρήματα όσους τηρούν επιφυλακτική στάση απέναντί της, αν και, όπως διαφαίνεται, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι δεν επιθυμούν να λάβουν αποφάσεις για την Τουρκία στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής. Αρκετοί από τους εταίρους, πάντως, δεν χρειάζεται καν να ερμηνεύσουν τα μηνύματα που εκπέμπει η Τουρκία, αφού η στάση τους δείχνει ότι δεν αντιλαμβάνονται την παραβατική συμπεριφορά της Άγκυρας και τα προβλήματα που αυτή προκαλεί, θέτοντας διαρκώς σε κίνδυνο την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η Αθήνα δεν δίστασε να εκδηλώσει ανοιχτά την ενόχλησή της προς τους Ευρωπαίους εταίρους, εκφράζοντας την έντονη δυσαρέσκειά της στο Βερολίνο για το γεγονός ότι δεν προσκλήθηκε στη Διάσκεψη για τη Λιβύη, ενώ η απόρριψη της ισπανικής πρότασης για τις νέες φρεγάτες του Πολεμικού Ναυτικού αποτέλεσε, σύμφωνα με ανώτατη πηγή, μήνυμα προς τη Μαδρίτη, η οποία αποτελεί έναν από τους στενότερους «συμμάχους» της Άγκυρας.

Το ιστορικό των συναντήσεων

Ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο Τούρκος πρόεδρος θα συναντηθούν για τρίτη φορά από τότε που ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας. Το πρώτο τετ α τετ των δύο ηγετών πραγματοποιήθηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2019, εν μέσω τουρκικών γεωτρήσεων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου. Η συνάντηση είχε γίνει στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη και είχε διάρκεια 45 λεπτά. Η Αθήνα είχε απαιτήσει τότε την άμεση διακοπή των παράνομων ερευνών του «Γιαβούζ» και την εφαρμογή της συμφωνίας για το μεταναστευτικό από την πλευρά της Τουρκίας.

Η επόμενη συνάντηση έλαβε χώρα στις 4 Δεκεμβρίου στο Λονδίνο, με το κλίμα ανάμεσα στις δύο πλευρές να είναι τεταμένο, λόγω του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου. Οι συνομιλίες διήρκησαν μιάμιση ώρα, με τις δύο πλευρές να συμφωνούν ότι… διαφωνούν. Η συνάντηση ήταν διευρυμένη, καθώς σε αυτή συμμετείχαν τόσο οι υπουργοί Εξωτερικών όσο και οι υπουργοί Άμυνας των δύο χωρών. Από εκείνο το ραντεβού μεσολάβησαν πολλά, με τις σχέσεις των δύο χωρών να οδηγούνται στο ναδίρ. Μετά τα γεγονότα του Έβρου, οι δίαυλοι επικοινωνίας έκλεισαν, ενώ η Τουρκία κλιμάκωσε την προκλητικότητά της, στέλνοντας το ερευνητικό πλοίο «Μπαρμπαρός» σε περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Κρίσιμη συνάντηση με Μπάιντεν

Στην Αθήνα υπάρχει πλήρης αντίληψη πως η συνάντηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν είναι εξίσου σημαντική για την εξέλιξη των Ελληνοτουρκικών αλλά και για τη στάση που θα τηρήσει η Τουρκία στο άμεσο μέλλον. Ένα ήρεμο καλοκαίρι στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις πιέσεις που δύναται να ασκήσει ο Λευκός Οίκος στην Άγκυρα. Το αποτέλεσμα της συγκεκριμένης συνάντησης αναμένεται να επηρεάσει και το κλίμα στη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που ακολουθεί, στις 24 και 25 Ιουνίου, καθώς οι Βρυξέλλες βρίσκονται σε ευθεία γραμμή με την Ουάσινγκτον σε ό,τι αφορά τις σχέσεις της Ένωσης με την Τουρκία.

Σύμφωνα με όσα αποκάλυψε ο υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, Άντονι Μπλίνκεν, ο Τζο Μπάιντεν θα θέσει με ευθύ τρόπο στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το θέμα των τουρκικών ενεργειών στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ «αγκάθι» στις σχέσεις της Ουάσινγκτον με την Άγκυρα εξακολουθεί να αποτελεί το ζήτημα των ρωσικών πυραύλων S-400. Οι Αμερικανοί δεν διστάζουν να εκφράσουν, σε κάθε ευκαιρία, την ανησυχία τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το Κράτος Δικαίου στην Τουρκία, που αποτελούν βασική προτεραιότητα της πολιτικής Μπάιντεν – Χάρις.

του Σταύρου Ιωαννίδη

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

 

Προβολές: 4