Στην προαναγγελία για παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα, στην κατεύθυνση της αυστηροποίησης των ισχυουσών διατάξεων, προβαίνει μέσω του «Π» ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Κώτσηρας, εν αναμονή της δημοσιοποίησης του πορίσματος της Επιτροπής Παρακολούθησης του Ποινικού Κώδικα, που θα γίνει τις επόμενες ημέρες. Τονίζει ότι αυστηροποίηση θα υπάρξει ιδίως σε ειδεχθή εγκλήματα, σε συνδυασμό με αλλαγές σε ό,τι αφορά τη διαδικασία απόλυσης των κρατουμένων υπό όρους.

Η πορεία των εμβολιασμών επιταχύνεται, αλλά υπάρχει ανησυχία για ειδικές ομάδες. Εσείς ανήκετε στη νεότερη γενιά των υπουργών. Ανησυχείτε ότι ίσως οι νέοι δείξουν εν τέλει περισσότερες επιφυλάξεις να εμβολιαστούν;

Το υψηλό ποσοστό των συμπολιτών μας που έχει εμβολιαστεί, τουλάχιστον με την πρώτη δόση των εμβολίων, μάς οδηγεί σε αρκετά αισιόδοξα συμπεράσματα. Μάλιστα, ιδίως οι νέοι άνθρωποι στην πλειονότητά τους έχουν δείξει εμπιστοσύνη στην επιστημονική κοινότητα και έχουν επιλέξει τον δρόμο του εμβολιασμού, προφυλάσσοντας πρωτίστως την υγεία τους και κατ’ επέκταση το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Αξίζει να σημειώσω ότι η χώρα μας βρίσκεται σε μία από τις υψηλότερες θέσεις στην ΕΕ στον τομέα αυτόν. Συνεπώς, τα υπάρχοντα δεδομένα αποδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο ότι η επιδοκιμασία του εμβολιασμού υπερτερεί κατά πολύ της επιφύλαξης τόσο στις νεαρές ηλικίες όσο και στο γενικό σύνολο του πληθυσμού, το οποίο έχει επιδείξει συνέπεια και ευθύνη. Η προσπάθεια, όμως, συνεχίζεται διαρκώς, ώστε να φτάσουμε σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα! Η δε άρτια και οργανωμένη διαδικασία εκ μέρους της Πολιτείας παρέχει όλα τα εχέγγυα ταχύτητας και ασφάλειας για τους πολίτες. Τα πλεονεκτήματα του εμβολιασμού είναι σαφώς και επιστημονικά διαπιστωμένα, και η κατά το συντομότερο ολοκλήρωση του εμβολιαστικού εγχειρήματος είναι ο μόνος ασφαλής δρόμος για την επάνοδο της κοινωνικής κανονικότητας. Βλέπουμε ότι η πρωτοβουλία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, για την ύπαρξη του ευρωπαϊκού πιστοποιητικού εμβολιασμού, ήδη λαμβάνει «σάρκα και οστά» και μπορούμε πλέον να αντικρίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία.

Η πανδημία μοιάζει να είναι σε ύφεση και οι περιορισμοί αίρονται. Σας ανησυχεί το ενδεχόμενο εφησυχασμού, με δεδομένο ότι, όπως έχουν δείξει οι μεταλλάξεις, δεν έχουμε τελειώσει με τον ιό;

Καταρχάς, η σταδιακή άρση των περιορισμών πρέπει να αξιολογηθεί σε συνδυασμό με τον μαζικό εμβολιασμό μεγάλου μέρους του πληθυσμού και, κυρίως, των μεγαλύτερων ηλικιών και των ευπαθών ομάδων. Το άνοιγμα των μετακινήσεων, της εστίασης, του λιανεμπορίου και πολλών άλλων δραστηριοτήτων έγινε απολύτως συντεταγμένα και μεθοδικά σχεδιασμένα, πάντοτε κατόπιν των εισηγήσεων της αρμόδιας Επιτροπής των Λοιμωξιολόγων, προκειμένου με ασφάλεια να επανέλθει η κοινωνική και οικονομική ζωή της χώρας σε μία τροχιά ομαλότητας. Στη λήψη της απόφασης για σταδιακή άρση των μέτρων, βοήθησε αναμφίβολα η υπεύθυνη στάση που επέδειξαν από την πρώτη στιγμή και επιδεικνύουν καθημερινά οι πολίτες, τόσο με την επιλογή του εμβολιασμού τους όσο και με την τήρηση των ισχυόντων υγειονομικών μέτρων. Η σταδιακή χαλάρωση, φυσικά, και δεν πρέπει να μας εφησυχάζει και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να ερμηνευθεί ως το τέλος της πανδημίας και της πλήρους ή άναρχης απελευθέρωσης. Αντιθέτως, παρακολουθούμε καθημερινά με προσοχή τις επιδημιολογικές εξελίξεις, κυρίως στο μέτωπο των μεταλλάξεων, και είμαστε σε διαρκή ετοιμότητα ώστε να προσαρμόζουμε τα μέτρα ανάλογα με την πορεία της πανδημίας. Δεν πρέπει, επ’ ουδενί, να ξεχνάμε τον δύσκολο δρόμο που όλοι μαζί διανύσαμε επί ένα και πλέον έτος και θα ήταν πραγματικά άδικο για όλους μας να σταματήσουμε την προσπάθεια λίγο πριν από το τέλος.

Πότε θα πρέπει να περιμένουμε την εισήγηση της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής για τις αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα; Και σε ποια κατεύθυνση θα είναι;

Τον Μάρτιο του 2020 συγκροτήθηκε, όπως γνωρίζετε, Διαρκής Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή με αντικείμενο τη διαρκή παρακολούθηση του τρόπου εφαρμογής από τη νομολογία και του βαθμού αποδοχής από την επιστήμη των διατάξεων του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Η επιτροπή, πέραν της παρακολούθησης εφαρμογής των ουσιαστικών και δικονομικών διατάξεων, είναι επιφορτισμένη με τη συναγωγή ουσιαστικών συμπερασμάτων, με σκοπό την κατάρτιση πρότασης περί των αναγκαίων νομοθετικών ρυθμίσεων. Συνεπώς το έργο της επιτροπής δεν είναι αποσπασματικό, αλλά αφορά στο σύνολο των διατάξεων του Ποινικού Κώδικα και τις αμέσως επόμενες ημέρες θα καταθέσει επισήμως ένα ολοκληρωμένο πόρισμα προτάσεων, το οποίο θα τύχει περαιτέρω αξιολόγησης και επεξεργασίας από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και εν συνεχεία το τελικό κείμενο του νομοσχεδίου, όπως αυτό διαμορφωθεί, θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, προκειμένου να ακολουθηθεί η προβλεπόμενη κοινοβουλευτική διαδικασία. Οι όποιες αλλαγές θα είναι οπωσδήποτε στην κατεύθυνση της βελτίωσης αυτών των διατάξεων, οι οποίες καθ’ όλο αυτό το χρονικό διάστημα κρίθηκαν ελλειμματικές και προβληματικές.

Θα έχουμε αλλαγές, ιδίως ως προς τα ειδεχθή εγκλήματα, και για το πλαίσιο ποινών ή κυρίως για τον πραγματικό χρόνο έκτισης;

Απόφασή μας είναι η αποτελεσματική προστασία των θυμάτων έναντι οιασδήποτε αξιόποινης συμπεριφοράς. Και μια σημαντική πτυχή αυτής της προστασίας είναι και η επάρκεια του νομικού πλαισίου. Ως εκ τούτου, το υπουργείο Δικαιοσύνης επεξεργάζεται και αξιολογεί, όπως προανέφερα, τις νομοθετικές βελτιώσεις που πρέπει να γίνουν, ώστε με τρόπο ορθολογικό, να αποκατασταθούν σοβαρές αστοχίες που επήλθαν εσπευσμένα με την αλλαγή του Ποινικού Κώδικα τον Ιούλιο του 2019. Κάποιες εξ αυτών ήδη διορθώθηκαν από την παρούσα κυβέρνηση. Ενδεικτικά αναφέρω την αυστηροποίηση του πλαισίου ποινής για τον βιασμό, τις ειδικές μορφές κλοπής, την ενεργητική δωροδοκία κ.ά. Θα ακολουθήσουν και άλλες. Η αυστηροποίηση του πλαισίου των ποινών ιδίως σε ειδεχθή αδικήματα σε συνδυασμό με αλλαγές σε ό,τι αφορά τη διαδικασία απόλυσης των κρατουμένων υπό όρους, η αναστολή του χρόνου παραγραφής των αδικημάτων, κυρίως σε περιπτώσεις ανηλίκων θυμάτων ή θυμάτων που τελούν σε σχέση εξάρτησης με τον δράστη, ο τρόπος δίωξης των αδικημάτων, αλλά και το ζήτημα της κατά προτεραιότητα εκδίκασης κάποιων αδικημάτων, είναι κάποια από τα θέματα που εξετάζονται. Στόχος ένα αυστηρότερο και συνεκτικό πλαίσιο ποινικής αντιμετώπισης. Οι όποιες αλλαγές θα είναι συγχρονισμένες με τις επιταγές και τις ανάγκες της κοινωνίας και στόχος είναι να εξασφαλίζουν διάρκεια και ασφάλεια δικαίου.

Σας ανησυχεί ότι, βάσει των τελευταίων περιστατικών που βλέπουν το φως τη δημοσιότητας, υπάρχει η βάση για να τρωθεί το αίσθημα της εμπιστοσύνης των πολιτών στη Δικαιοσύνη;

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα όσα βλέπουν το φως της δημοσιότητας συνταράσσουν την κοινωνία και προσελκύουν εύλογα το ενδιαφέρον των πολιτών. Πλέον, τον λόγο έχουν οι δικαστικές αρχές, των οποίων τη δικαιοδοτική κρίση οφείλουμε να εμπιστευθούμε. Στόχος της Πολιτείας είναι να διαμορφώνει το πλαίσιο και το θεσμικό περιβάλλον, ώστε να καλλιεργείται και να ενισχύεται η εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς. Και στο υπουργείο Δικαιοσύνης, αυτό ακριβώς πράττουμε. Με πρωτοβουλίες σε ένα ευρύ φάσμα του χώρου της Δικαιοσύνης, ενισχύουμε τις θεσμικές βάσεις με στόχο και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης της κοινωνίας σε αυτόν τον τόσο ευαίσθητο και βασικό πυλώνα για τη λειτουργία κάθε ευνομούμενης κοινωνίας και της δημοκρατίας.

Αυτές τις μέρες ανακοινώθηκε η υιοθέτηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα δικαιώματα του παιδιού. Τι θα προβλέπει αυτό;

Πράγματι, ο «Εθνικός Μηχανισμός Εκπόνησης, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης Σχεδίων Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού» υιοθέτησε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα δικαιώματα του παιδιού, το οποίο αφορά την περίοδο 2021-2023 και αποτελεί μία ολοκληρωμένη στρατηγική για την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού. Η κατοχύρωση των δικαιωμάτων των παιδιών και η προστασία της ανηλικότητας αποτελούν αδιαπραγμάτευτες προτεραιότητες του υπουργείου Δικαιοσύνης, κάτι που αποτυπώνεται και στον κεντρικό ρόλο που αυτό ανέλαβε. Η προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού γίνεται με έναν οριζόντιο τρόπο, που καταλαμβάνει μεγάλο εύρος πολιτικών της Δημόσιας Διοίκησης και εκτείνεται σε επτά βασικούς άξονες που αφορούν την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας και των επιπτώσεών της στα παιδιά, τη φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη, την προστασία των παιδιών στο πλαίσιο των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, τη διασφάλιση του δικαιώματος των παιδιών στην υγεία και στην εκπαίδευση, την προστασία της οικογένειας και των παιδιών στην κοινότητα και τα δικαιώματα των παιδιών με αναπηρίες. Είμαστε ιδιαιτέρα ικανοποιημένοι που μία πολύμηνη και πολύπλευρη εργασία ολοκληρώθηκε, η προσπάθειά μας, όμως, συνεχίζεται καθημερινά σε επίπεδο πλέον υλοποίησης, εφαρμογής και, όπου χρειάζεται, επικαιροποίησης.

Συνέντευξη στον Γιώργο Ευγενίδη

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο