«Να μπει πλαφόν στη λιανική τιμή ηλεκτρισμού, μέσω ενός πλαφόν στη ρήτρα αναπροσαρμογής, όπως ισχύει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Δεν καταλαβαίνουμε γιατί δεν μπαίνει πλαφόν και στη χώρα μας. Θα πρέπει να αναλάβουν όλοι οι συντελεστές της αγοράς ένα μερίδιο του κόστους», υποστηρίζει σε συνέντευξη που μας παραχώρησε ο Χάρης Δούκας, αναπληρωτής καθηγητής Ενεργειακής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και γραμματέας στον τομέα Ενέργειας του Κινήματος Αλλαγής.
Υπάρχει σήμερα διασφάλιση συναλλαγών και εξασφάλιση υγιούς ανταγωνισμού στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας;
Το πρόβλημα ξεκινάει από τα χρηματιστήρια φυσικού αερίου και ειδικά το ολλανδικό TTF (Title Transfer Facility ή Ταμείο Μεταφοράς Τίτλων – ένα εικονικό σημείο διαπραγμάτευσης/συναλλαγών φυσικού αερίου σε ευρώ ανά μεγαβάτ-ώρα MWh στην Ολλανδία). Η ρωσική πλευρά χρησιμοποίησε από το καλοκαίρι του 2021 το momentum της αύξησης τιμών φυσικού αερίου παγκόσμια (ως συνέπεια της οικονομικής ανάκαμψης μετά την πανδημία), για να οδηγήσει σε στρατοσφαιρικά επίπεδα τις τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσα από τα χρηματιστήρια φυσικού αερίου.
(Πολλοί θα αναρωτιούνται πώς μπορεί να γίνει χειραγώγηση της τιμής στο TTF από τη ρωσική πλευρά. Το ΤΤF, αν και το μεγαλύτερο χρηματιστήριο φυσικού αερίου στην Ευρώπη, δεν έχει μεγάλη κίνηση. Ούτε 2.000 πράξεις την ημέρα δεν γίνονται εκεί.)
Αυτές λοιπόν οι ακραίες τιμές τροφοδότησαν τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια ηλεκτρισμού, οδηγώντας και τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας σε εξωφρενικά επίπεδα.
Για αυτό και προτείναμε πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου στο TTF. Βέβαια, αυτή είναι μία παρέμβαση σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Για την εγχώρια αγορά, είπαμε από την πρώτη στιγμή ότι δεν είναι δυνατόν να μη γνωρίζει κανείς πότε ενεργοποιείται η ρήτρα αναπροσαρμογής και μέχρι πού μπορεί να φτάσει. Ο καταναλωτής πρέπει να γνωρίζει το μέγιστο και το ελάχιστο εκτιμώμενο ποσό που καλείται να πληρώσει.
Για αυτό και προτείναμε πλαφόν στη λιανική τιμή ηλεκτρισμού, μέσω ενός πλαφόν στη ρήτρα αναπροσαρμογής.
Το πλαφόν αυτό το έχουν βάλει πολλές ευρωπαϊκές χώρες και δεν καταλαβαίνουμε γιατί δεν μπαίνει και στη χώρα μας. Θα πρέπει να αναλάβουν όλοι οι συντελεστές της αγοράς ένα μερίδιο του κόστους. Οι παραγωγοί ενέργειας οφείλουν να συμμετάσχουν σε αυτή την προσπάθεια. Δεν μπορούν μόνο το κράτος, οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις να σηκώσουν το τεράστιο αυτό φορτίο.
Οι πρόσφατες κατακόρυφες αυξήσεις στην τιμή του φυσικού αερίου οφείλονται αποκλειστικά και μόνο στην κερδοσκοπία και όχι στα θεμελιώδη στοιχεία της αγοράς, αναφέρει ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΑ Εμπορίας Κωνσταντίνος Ξιφαράς. Συμμερίζεστε αυτή την άποψη;
Οι πρόσφατες κατακόρυφες αυξήσεις οφείλονται και σε κερδοσκοπία. Όμως, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε την πραγματική τιμή που αγοράζει η χώρα το αέριο.
Ποια είναι, δηλαδή, η τιμή προμήθειας του αερίου από την ΔΕΠΑ σε σχέση με άλλες χώρες.
(Αυτή η τιμή εξαρτάται από την αναλογία του χρηματιστηριακού αερίου –του ΤΤF που λέγαμε πριν– σε σχέση με την τιμή στην οποία ανταλλάσσεται στην αγορά ένα βαρέλι πετρελαίου Brent, το οποίο προέρχεται από κοιτάσματα στα ανοιχτά της Βόρειας Θάλασσας, στη φόρμουλα τιμής της σύμβασης προμήθειας. Αν το ΤΤF έχει μεγάλο ποσοστό, αγοράζουμε πάρα πολύ ακριβά.)
Φοβάμαι ότι η τελευταία συμφωνία της χώρας με την Gazprom είναι πολύ χειρότερη από ό,τι ήταν έναν χρόνο πριν, με αποτελέσματα να αγοράζουμε πολύ ακριβότερα από ό,τι έναν χρόνο πριν.
Η αγορά εξισορρόπησης, σκοπός της οποίας είναι η διόρθωση της ανισορροπίας μεταξύ παραγωγής και ζήτησης σε πραγματικό χρόνο, λειτουργεί;
Η αγορά εξισορρόπησης ηλεκτρισμού ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2020. Τον πρώτο μήνα λειτουργίας της παρουσιάστηκαν απίθανα υψηλές τιμές. Που σημαίνει απίθανα υψηλά κέρδη για τους ηλεκτροπαραγωγούς.
Στη συνέχεια, και μετά τη γενική κατακραυγή, η ΡΑΕ επενέβη και καλώς έκανε και οι τιμές επανήλθαν σε πιο ρεαλιστικά επίπεδα.
Για αυτό τονίζουμε συνέχεια πόσο σημαντικό είναι να γίνονται έλεγχοι, ειδικά σήμερα, με το κόστος ενέργειας να είναι τόσο ψηλά, σε όλο το φάσμα της ενεργειακής αγοράς.
Στους προμηθευτές αν μετακυλίουν τις κρατικές επιδοτήσεις στους καταναλωτές και αν υπάρχει διαφάνεια-ενημέρωση των καταναλωτών για τις αυξήσεις.
Στους παραγωγούς αν η συμπεριφορά στην ημερήσια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας ενέχει αντι-ανταγωνιστικές πρακτικές.
Στους διαχειριστές αν κατατείνουν στην επιβάρυνση των καταναλωτών για έργα που δεν χρειάζονται.
O πρόεδρος της ΡΑΕ ανήγγειλε σειρά τέτοιων ελέγχων στις 24/1, αναφέροντας μάλιστα πως «δεν είμαστε αποικία».
Πού είναι αυτό το πόρισμα; Θα το δούμε κι εμείς;
Η ενεργοβόρος βιομηχανία λέει ανοιχτά ότι μόνο στη χώρα μας η εμπορική διαπραγμάτευση της ενέργειας περνά εξολοκλήρου μέσα από το Χρηματιστήριο, αντί να υπάρχει ένα 40% με 50% που να γίνεται με διμερή συμβόλαια με εγγυημένη τιμή, δηλαδή για συγκεκριμένο χρόνο, ώστε να κάνει τα κουμάντα της. Ποια είναι η άποψή σας;
Συμφωνούμε πως πρέπει να λειτουργήσουν στην Ελλάδα οι προθεσμιακές αγορές ηλεκτρισμού, καθώς προσφέρουν σταθερότητα τιμών για ένα χρονικό διάστημα.
Άλλωστε, το ίδιο κάνουν πολλές χώρες της Ευρώπης, όπως Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Σκανδιναβικές χώρες, όπου οι προθεσμιακές αγορές έχουν εξαιρετική ρευστότητα (2-8 φορές την κατανάλωση ηλεκτρισμού).
Επιπλέον, το γεγονός πως εμπορική διαπραγμάτευση της ενέργειας περνά εξ ολοκλήρου μέσα από το Χρηματιστήριο δημιουργεί υπερ-κέρδη στους ηλεκτροπαραγωγούς.
Φορολόγηση υπερ-κερδών
«Ως Κίνημα Αλλαγής έχουμε προτείνει από τον Φεβρουάριο τη φορολογία, μέσω έκτακτης εισφοράς και άμεσης προκαταβολής, για ενίσχυση της ρευστότητας. Την πρόταση αυτή περιέλαβε και η Κομισιόν στις κατευθύνσεις προς τα κράτη-μέλη στις 8 Μαρτίου. Η κυβέρνηση Ντράγκι στην Ιταλία αποφάσισε τη μείωση κατά 0,25 ευρώ του φόρου στα καύσιμα και συγχρόνως ανακοίνωσε ισοδύναμο μέτρο, την επιβολή πρόσθετου φόρου 10% στα επιπλέον κέρδη των εταιρειών ενέργειας. Το αποτέλεσμα είναι πως το συνολικό κόστος της παρέμβασης θα καλυφθεί από την αυξημένη φορολόγηση των υπερ-κερδών των εταιρειών, χωρίς να χρειαστούν χρήματα από τον κρατικό προϋπολογισμό. Τι περιμένει η ελληνική κυβέρνηση και δεν προχωρά ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων Ευρωπαίων εταίρων της;»
του Φίλη Καϊτατζή
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο
26/04/2024
