Θα αποτελέσει άραγε η εκλογική αναμέτρηση τροχοπέδη στην εξέλιξη των ερευνών για υδρογονάνθρακες, μήπως «σκοντάψουν» από τυχόν καθυστερήσεις,που θα προκύψουν λόγω της υπηρεσιακής κυβέρνησης(;) είναι τα ερωτήματα που θέτουν κύκλοι του χώρου, με αφορμή την προεκλογική περίοδο που διανύουμε.

Κατ’ αρχάς να διευκρινίσουμε ότι οι έρευνες υδρογονανθράκων αφορούν μόνο το φυσικό αέριο,διότι, όπως έχει τονίσει ο πρωθυπουργός,εξορύξεις πετρελαίου δεν θα γίνουν στη χώρα μας, γα λόγους προστασίας του περιβάλλοντος.

Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Μητσοτάκης προανήγγειλε προς τα τέλη του 2022 το ξεκίνημα των σεισμικών ερευνών για τη διερεύνηση κοιτασμάτων φυσικού αερίου στα δύο οικόπεδα, τα οποία βρίσκονται νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου και της Κρήτης, από την ExxonMobil, επισημαίνοντας: «Η χώρα μας, ασχέτως της προσήλωσης την οποία έχει στη γρήγορη πράσινη μετάβαση, οφείλει να διερευνήσει αν έχει αυτήν τη στιγμή τη δυνατότητα να εξορύξει φυσικό αέριο, το οποίο θα συμβάλλει όχι μόνο στην ενεργειακή ασφάλεια τη δική μας, αλλά και στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης» (σ.σ.: Η  Κομισιόν έχει συμπεριλάβει στο taxonomyEE, τον κατάλογο για βιώσιμες επενδύσεις, και το φυσικό αέριο).

Κρατική μηχανή

«Η ένταση των ερευνητικών προσπαθειών για τον εντοπισμό αξιοποιήσιμων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων είναι δεδομένη», αναφέρουν οι ίδιοι κύκλοι. Εκφράζουν ωστόσο την ανησυχία τους,«αν η κρατική μηχανή θα δουλέψει, όπως χρειάζεται, απρόσκοπτα, ή θα παρατηρηθεί το κλασικό φαινόμενο των συνεχών αναβολών και παραπομπών στις καλένδες; με το επιχείρημα ότι τώρα έχουμε εκλογές;».

Στα μέχρι στιγμής αποτελέσματα από τη χρονιά 2022 είχαμε: την(επιτυχημένη) διεξαγωγή της τρισδιάστατης σεισμικής έρευνας της Energean στο Block 2 στο Βορειοδυτικό Ιόνιο σε μία έκταση 2.200 τετραγωνικών χιλιομέτρων, αλλά και την έναρξη ανάλογων ερευνών από την κοινοπραξία των ExxonMobil και HelleniQ Energy νοτιοδυτικά της Κρήτης και της Πελοποννήσου, σε μία έκταση που φτάνει τα 31.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα, καθώς και από την HelleniQ Energy στο Ιόνιο και στον Κυπαρισσιακό Κόλπο, σε περίπου 10.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Τα δεδομένα που αντλούνται θα τύχουν επεξεργασίας και ερμηνείας, ώστε, μέχρι τους πρώτους μήνες του 2024,να υπάρχει μια συνολική εικόνα για το αν οι συγκεκριμένες περιοχές είναι όντως πολλά υποσχόμενες για να προχωρήσουν οι εταιρείες στο επόμενο βήμα,που είναι οι ερευνητικές γεωτρήσεις».

Παράλληλα, έπειτα από μία και πλέον 20ετία, προετοιμάζεται η πρώτη ερευνητική γεώτρηση στην Ελλάδα από την Energean, σε περιοχή του Δήμου Ζίτσας του Νομού Ιωαννίνων.

Η εταιρεία έχει καταθέσει (πρόσφατα) τη Μελέτη Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων στη Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του ΥΠΕΝ, η οποία θα ελέγξει την πληρότητα του φακέλου και εν συνεχεία θα την αποστείλει προς διαβούλευση στην Περιφέρεια Ηπείρου.

«Από τον χρόνο που θα απαιτηθεί για την έγκριση της μελέτης θα κριθεί και ο χρόνος διενέργειας της γεώτρησης, με την εκκίνησή της εντός του 2023 να φαντάζει αρκετά αισιόδοξο σενάριο,με βάση τους ρυθμούς που μας έχει συνηθίσει η κρατική μηχανή σε όλα τα επίπεδα».

Κλασικό φαινόμενο

Οι φόβοι που προβάλλονται για την εξέλιξη των ερευνών υδρογονανθράκων εστιάζονται κυρίως «σε ποιον βαθμό η γραφειοκρατία αλλά και οι επερχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις θα αποτελέσουν τροχοπέδη για την έγκαιρη (ή και γενικώς) την υλοποίηση των έργων;Θα δουλέψει όπως χρειάζεται η κρατική μηχανή, απρόσκοπτα, ή θα παρατηρηθεί το κλασικό φαινόμενο των συνεχών αναβολών και παραπομπών στις καλένδες, με το επιχείρημα ότι τώρα, μέσα στις εκλογές, άσ’ το να περιμένει καλύτερα;Αλλά ακόμη και εάν οι εκλογικές αναμετρήσεις μείνουν μακριά από το έργο της διοίκησης, η αποτελεσματικότητά της θα είναι δεδομένη; Πολλά τα εμπόδια: Να θυμηθούμε την περίπτωση στον Πατραϊκό Κόλπο, όπου τα πρώην ΕΛΠΕ επί σχεδόν τέσσερα χρόνια αναζήτησαν ματαίως λιμενική βάση για την υποστήριξη της γεώτρησης. Ο Πατραϊκός πλέον, με τη σύμφωνη γνώμη και των δύο εταίρων (HelleniQ – Energean), είναι στον δρόμο.Στο Κατάκολο,με το αιτιολογικό ότι το πρότζεκτ αφορά εξόρυξη πετρελαίου,το έργο της Energean σταματά».

Εδώ εκφράζονται κάποιες απορίες: «Αν οι εταιρείες επενδύσουν τα ποσά που απαιτούνται στις ερευνητικές γεωτρήσεις και ανακαλύψουν κοιτάσματα όχι φυσικού αερίου αλλά πετρελαίου, ποια θα είναι η θέση της ελληνικής Πολιτείας, να μην βγουν; Και οι συμβάσεις που είναι υπογεγραμμένες με το Ελληνικό Δημόσιο; Θα μπορούσε να σταθεί μια τέτοια επιλογή στα διεθνή διαιτητικά όργανα;».

Πέραν όμως της γραφειοκρατικής διάστασης, «υπάρχουν και οι καθαρά πολιτικές παράμετροι: Πώς μπορούν οι εταιρείες να είναι βέβαιες ότι τα ερευνητικά έργα δεν θα αποτελέσουν πεδίο αντιπαράθεσης στον κεντρικό πολιτικό ή, κυρίως, στον περιφερειακό και τοπικό στίβο; Η εμπειρία των πρώην ΕΛΠΕ στην περιοχή της Άρτας – Πρέβεζας υπήρξε τραυματική: Η εταιρεία είχε την ατυχή συγκυρία να ζητήσει εγκρίσεις από τον Δήμο Άρτας για τη διενέργεια της σεισμικής έρευνας, λίγους μήνες πριν από τη διεξαγωγή των δημοτικών εκλογών του 2019, και εισέπραξε ένα σχεδόν ομόφωνο “όχι”, ακόμη και από τη δημοτική παράταξη που πρόσκειται στο υπέρ των ερευνών κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, που τότε ήταν στην αντιπολίτευση. Τα πρώην ΕΛΠΕ στη συνέχεια, και με δεδομένες και τις γενικότερες συνθήκες της αγοράς, επέστρεψαν την περιοχή στο Ελληνικό Δημόσιο, όπως το ίδιο έπραξαν και με τη Βορειοδυτική Πελοπόννησο, χωρίς καν να ξεκινήσουν ενέργειας για την προετοιμασία σεισμικής έρευνας. Όπως ακριβώς, δηλαδή, έπραξε και η κοινοπραξία Repsol – Energean με την περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας».

Ο χρόνος θα δείξει αν θα επιβεβαιωθούν ή όχι οι φόβοι τους.

Φόβοι εταιρειών

Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα «δεν θα ήθελαν ούτε να σκέφτονται το ενδεχόμενο, μετά από μια εκτόνωση της ενεργειακής κρίσης και μια αποκλιμάκωση των τιμών διεθνώς, να δουν τις πολιτικές ηγεσίες σε Ευρώπη και Ελλάδα να αφήνουν και πάλι στην άκρη την ανάγκη επένδυσης σε υδρογονάνθρακες και να εστιάζουν αποκλειστικά στην ανάπτυξη της “πράσινης ενέργειας”. Σε μια τέτοια περίπτωση, είναι βέβαιο ότι, στις ηχηρές αποχωρήσεις της Total και της Repsol από τη χώρα μας, θα προστίθεντο κι άλλες…».

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο