Γιατί αλλάζει ο «σχεδιασμός»

Μπροστά στη διαχείριση της μεγαλύτερης εσωτερικής κρίσης βρίσκεται εδώ και τρεις ημέρες η κυβέρνηση, μιας κρίσης που προκάλεσε η τραγωδία στα Τέμπη, βυθίζοντας στο πένθος ολόκληρη τη χώρα.

Η διαφορά με τις προηγούμενες κρίσεις, που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, είναι ότι αυτήν τη φορά δεν είναι εξωγενής, αντιθέτως, άπτεται ελλείψεων και παραλείψεων του κράτους, παρά το γεγονός ότι προκλήθηκε από ένα ανθρώπινο λάθος.

Κυρίως, σημειώνεται σε μια κρίσιμη χρονική συγκυρία: Την ώρα που η κυβέρνηση έφτανε στο τέλος της «διαδρομής» της και προετοιμαζόταν σε λίγα 24ωρα να ανακοινώσει την προσφυγή στις κάλπες, μέσα σε ένα περιβάλλον που είχε διαμορφώσει, έχοντας τον πρώτο λόγο των κινήσεων.

Άμεσες κινήσεις

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο πρωθυπουργός επέλεξε να προβεί άμεσα σε συγκεκριμένες κινήσεις, επιδιώκοντας να διαφοροποιηθεί από τις επιλογές προκατόχων του σε αντίστοιχες τραγωδίες. Έκανε δεκτή την παραίτηση του αρμόδιου υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Κώστα Καραμανλή, απομάκρυνε τους επικεφαλής ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ, εξήγγειλε τη σύσταση ανεξάρτητης και υπερκομματικής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, που θα διερευνήσει λάθη και παραλείψεις που οδήγησαν στον θάνατο δεκάδες ανθρώπους, νέους στην πλειοψηφία τους. Ταυτόχρονα, κηρύσσοντας τριήμερο εθνικό πένθος, ανέστειλε όλες τις κομματικές και κυβερνητικές εκδηλώσεις, ακόμη και τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, που θα έδινε το «πράσινο φως» σε μια εμβληματική για την κυβέρνηση απόφαση, την αύξηση του κατώτατου μισθού, από την 1η Απριλίου.

Ποτέ ξανά… σας το υπόσχομαι!

Συγκλονισμένος και ο ίδιος από τα όσα αντίκρισε στον τόπο της τραγωδίας, από τον πόνο των συγγενών που συνάντησε, δεσμεύθηκε να δώσει ουσιαστικό νόημα στο «γιατί» και το «ποτέ ξανά», όπως είπε, που άκουσε από τα χείλη τους. «Η Δικαιοσύνη θα κάνει τη δική της δουλειά. Οι ευθύνες θα αποδοθούν. Ενώ η Πολιτεία θα σταθεί δίπλα στις οικογένειες των θυμάτων. Θα πενθήσουμε τα παιδιά μας, τα αδέρφια μας, τους φίλους μας. Θα μείνουμε ενωμένοι και σε αυτή την τραγωδία. Και, μετά, θα σκύψουμε το κεφάλι και θα σφίξουμε τα δόντια. Θα δουλέψουμε ώστε αυτό το “ποτέ ξανά” που άκουσα στη Λάρισα να μη μείνει λόγος κενός. Σας το υπόσχομαι», είπε χαρακτηριστικά στο μήνυμά του, την ημέρα της τραγωδίας.

Αλλαγή σχεδιασμού

Μέσα στο κλίμα οδύνης και προβληματισμού, το μόνο που μένει να διασαφηνιστεί, είναι κατά πόσο η τραγωδία στα Τέμπη θα αλλάξει εν βαθέων τον κυβερνητικό σχεδιασμό. Ήδη, από τις πρώτες ώρες του τραγικού σιδηροδρομικού δυστυχήματος, πυροδοτήθηκαν φήμες περί αλλαγής του συνολικού χρονοδιαγράμματος της κυβέρνησης, ακόμη και της ημερομηνίας των εκλογών, που όλες οι πληροφορίες τοποθετούσαν στις 9 Απριλίου. Συνεργάτες του πρωθυπουργού απαντούσαν ότι αυτάπου προέχουν είναι η στήριξη των οικογενειών των θυμάτων, η βοήθεια στους τραυματίες, η διαλεύκανση των αιτιών που οδήγησαν στην τραγωδία.

Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση και ο Κυριάκος Μητσοτάκης επέλεξαν μια εντελώς διαφορετική αντιμετώπιση της τραγωδίας, σε σύγκριση με αντίστοιχες δραματικές καταστάσεις του παρελθόντος, όπως π.χ. η τραγωδία στο Μάτι, χωρίς, ωστόσο, να επιχειρούν κανενός είδους συμψηφισμό. Επέλεξαν την άμεση και ειλικρινή ανάληψη πολιτικής ευθύνης, με παραιτήσεις –που μπορεί να είναι αυτονόητες, αλλά δεν υπήρξαν και δεδομένες στο παρελθόν– και με το βλέμμα στην επόμενη ημέρα, ώστε να μην επαναληφθεί μια ανάλογη τραγωδία.

Τα τέσσερα «σενάρια»

Πάντως, αναπόφευκτα η ανείπωτη τραγωδία άνοιξε και τη συζήτηση για τον χρόνο των εκλογών. Βάσει του σχεδιασμού στον οποίο κινούνταν η κυβέρνηση, οι εκλογές προορίζονταν για τις 9 Απριλίου, ενώ αναμενόταν να προκηρυχθούν την επόμενη εβδομάδα, πιθανότατα στις 8 Μαρτίου, με τη Βουλή να κλείνει δύο μέρες αργότερα. Αύριο, μάλιστα, θα λάμβανε χώρα κατά πάσα πιθανότητα το τελευταίο Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο δεν θα γίνει, καθώς στη χώρα έχει κηρυχθεί τριήμερο πένθος. Το ερώτημα είναι πλέον εάν το αρχικό πλάνο μπορεί να τηρηθεί.

Το πρώτο σενάριο λέει πως οι εκλογές μπορεί να γίνουν βάσει του αρχικού σχεδιασμού, καθώς τα νομοσχέδια που θα έρχονταν την επόμενη εβδομάδα στη Βουλή –ορισμένα αποτελούν προαπαιτούμενα για εκταμίευση πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης– προλαβαίνουν «έστω οριακά», όπως αναφέρει πηγή, να έρθουν κανονικά και ακολούθως να τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα.

Υπάρχει όμως και δεύτερο σενάριο που λέει πως η Βουλή θα παραμείνει ανοιχτή για μία εβδομάδα και θα κλείσει τελικά στις 17 Μαρτίου και όχι στις 10 του μηνός. Αυτό θα πρέπει να συμβεί, καθώς κατά κοινοβουλευτικές πηγές, λόγω του τριήμερου πένθους η Βουλή έχει κλείσει και δεν προλαβαίνει να ολοκληρωθεί η διαδικασία κατάθεσης και ψήφισης των νομοσχεδίων. Σε αυτή την περίπτωση το ερώτημα είναι εάν οι εκλογές προλαβαίνουν να γίνουν στις 9 Απριλίου. Συνταγματικά η απάντηση είναι θετική, καθώς το Σύνταγμα προβλέπει 21 μέρες ως μίνιμουμ προεκλογικής περιόδου και ο πρωθυπουργός μπορεί να προκηρύξει εκλογές έως τις 19 Μαρτίου και να γίνουν στις 9 Απριλίου. Πρακτικά ωστόσο ο χρόνος των 21 ημερών είναι ασφυκτικός για την προετοιμασία των διαδικαστικών των εκλογών.

Το τρίτο σενάριο λέει πως οι εκλογές μπορεί να μετατεθούν για τις 23 Απριλίου, δηλαδή δύο εβδομάδες μετά. Σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Εσωτερικών, μεταξύ των δύο εκλογών δεν μπορούν να μεσολαβήσουν λιγότερες από 40 ημέρες. Συνεπώς εάν οι πρώτες εκλογές διεξάγονταν στις 23 Απριλίου, τότε οι δεύτερες δεν θα μπορούσαν να γίνουν νωρίτερα από τις 4 Ιουνίου, κάτι πρακτικά αδύνατο, καθώς την 1η Ιουνίου ξεκινούν οι Πανελλαδικές.

Το τελευταίο σενάριο είναι να απομακρυνθούν περαιτέρω και οι πρώτες κάλπες, δηλαδή να πάνε τον Μάιο. Είτε στις 14 Μαΐου, με τις επαναληπτικές να πηγαίνουν στις 2 Ιουλίου, δηλαδή 49 μέρες μετά, καθώς στις 42 ημέρες θα διεξάγονται ακόμα Πανελλαδικές, είτε στις 21 Μαΐου με τις επαναληπτικές να γίνονται 42 ημέρες μετά, και πάλι στις 2 Ιουλίου.

 

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο