Χρειάζεται αναμόρφωση του τρόπου λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού, προσανατολισμένη στην απεξάρτηση της τιμής ρεύματος από το φυσικό αέριο, τονίζει o πρώην υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Σταθάκης.

Ποιες είναι οι πρώτες κινήσεις που θα κάνατε στον τομέα της ενέργειας, αν ήσασταν αυτήν τη στιγμή υπουργός;

Ανάκτηση της πλειοψηφίας των μετοχών της ΔΕΗ (προκειμένου να λειτουργήσει ως κοινωνικός – αναπτυξιακός πυλώνας της αγοράς ενέργειας), φορολόγηση των υπερκερδών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, στην προμήθεια φυσικού αερίου και στα διυλιστήρια, σε συντελεστή 90% (και όχι 33%), θέσπιση ανώτατου συντελεστή κέρδους 5% στην ηλεκτροπαραγωγή, αναμόρφωση του τρόπου λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού, του Target Model, προσανατολισμένη στην απεξάρτηση της τιμής ρεύματος από το φυσικό αέριο, με εργαλεία ρύθμισης όπως τα πράσινα διμερή συμβόλαια πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας (PPAs). Στοχεύοντας στην αυξημένη συμμετοχή των ΑΠΕ και στην αποθήκευση ενέργειας, θα αναδειχθεί το αποκεντρωμένο μοντέλο με ενεργειακές κοινότητες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με ενίσχυση των δικτύων.

Ποια είναι η θέση σας για τις τροποποιήσεις της αυτοπαραγωγής, που προωθείται σε νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, λαμβάνοντας υπόψη και την κριτική που έχουν ασκήσει οι ενεργοβόρες βιομηχανίες;

Είναι σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή οδηγία 944/2019 την οποία ενσωματώνει η κυβέρνηση στην ελληνική νομοθεσία, αφού μειώνει το όριο της δυνατότητας εγκατεστημένης ισχύος αυτοπαραγωγής στα 100 kW, από τα 3 MW. Η σχετική Υπουργική Απόφαση τον Αύγουστο του 2021 όρισε ανώτατο όριο τα 3 ΜW, από 1 ΜW που όριζε αντίστοιχη Υπουργική Απόφαση του Σεπτεμβρίου 2019. Οι μικρές και μεσαίες βιομηχανίες κάνουν λόγο για αποκλεισμό τους από το net-metering. Για το πρόβλημα έλλειψης ηλεκτρικού χώρου δεν έχει φροντίσει να κάνει τίποτα η κυβέρνηση, εκτός από την ιδιωτικοποίηση του 49% του ΔΕΔΔΗΕ, σε ένα fund χωρίς καμία τεχνογνωσία και χωρίς καμία δέσμευση για επενδύσεις. Οι μεσαίες και μικρές βιομηχανίες θα παραμείνουν αντιμέτωπες με μεγάλο ενεργειακό κόστος.

Ο κ. Σταϊκούρας έχει δηλώσει ότι η μείωση ΕΦΚ και ΦΠΑ σε καύσιμα και ενέργεια δεν θα είχε στοχευμένο όφελος, επειδή θα ήταν οριζόντιο μέτρο και επίσης ότι θα δημιουργούσε δημοσιονομικό πρόβλημα, ενώ η χώρα μας αναμένει να «πιάσει» την επενδυτική βαθμίδα, για να ενισχύσει την αξιοπιστία της στις αγορές. Ποια είναι η άποψή σας;

Αρχικά, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μείωσε τον ΦΠΑ σε ρεύμα –  φυσικό αέριο όταν βρήκε τον απαραίτητο δημοσιονομικό χώρο, από τον συντελεστή του 13% στον συντελεστή του 6% τον Μάιο του 2019. Πρόκειται όμως δυστυχώς για μία ελάφρυνση που δεν «πέρασε» ουσιαστικά στους καταναλωτές, αφού οι αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ τον Σεπτέμβριο του 2019, από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, ώθησαν τις τιμές ρεύματος προς τα πάνω.

Τα περί αδυναμίας μείωσης των ειδικών φόρων (μέτρο που εφαρμόστηκε σε 20 από τις 27 χώρες της ΕΕ) είναι προκλητικό ως επιχείρημα, ειδικά από μία κυβέρνηση που μείωσε τη φορολογία στα μερίσματα και στα κέρδη και άφησε την κρίση να εξελιχθεί σε ρεκόρ εικοσαετίας της κερδοφορίας των εισηγμένων εταιρειών.

Για την επενδυτική βαθμίδα επισημαίνω ότι το 2019 ο ΣΥΡΙΖΑ παρέδωσε την οικονομία με μηδενικό έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών, μηδενικό δημοσιονομικό έλλειμμα και ρυθμισμένο το χρέος και ένα μαξιλάρι 37 δισ. Η ΝΔ έχει επαναφέρει τα διπλά ελλείμματα σε ισοζύγιο πληρωμών (20 δισ. το 2022) και προϋπολογισμό, και δανείστηκε άλλα 40 δισ. τα τελευταία δύο χρόνια. Ταυτόχρονα έκανε αρνητικό πρωτοσέλιδο την Ελλάδα σε όλο τον διεθνή έγκυρο Τύπο με τις υποκλοπές. Δεν νομίζω ότι η επενδυτική βαθμίδα, όπου αξιολογούνται οι οικονομικές επιδόσεις και η ποιότητα και η σταθερότητα του πολιτικού συστήματος, διευκολύνεται από τις επιδόσεις της σημερινής κυβέρνησης.

Θεωρείτε θετική την πορεία για την ανακάλυψη και την αξιοποίηση υδρογονανθράκων;

Η συζήτηση για τους υδρογονάνθρακες είναι μία συζήτηση που ανήκει στο παρελθόν και όχι στο μέλλον. Δεν υπάρχει, συνεπώς, καμία συζήτηση για νέες παραχωρήσεις, ενώ τα όποια κοιτάσματα βρεθούν, πιθανώς, τα επόμενα χρόνια, αφού τώρα είμαστε στη φάση ερευνών, θα είναι εκμεταλλεύσιμα μετά από τουλάχιστον μία τετραετία και πλέον.

Αυτό μας οδηγεί κοντά στο 2030, που είναι το ορόσημο στον δρόμο για τον τελικό στόχο, που δεν είναι άλλος από την κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050.

Πώς σχολιάζετε την απόφαση της ΕΕ για απαγόρευση των κινητήρων εσωτερικής καύσης από το 2030 και μετά, ώστε να πάρει τη σκυτάλη η ηλεκτροκίνηση;

Επί της αρχής η ιδέα είναι θετική, αλλά θεωρώ ότι το θέμα της ηλεκτροκίνησης είναι μία παταγώδης αποτυχία της σημερινής κυβέρνησης, καθώς εξαγγέλλει αποσπασματικά μέτρα, κατά καιρούς τα αναθεωρεί στη συνέχεια, αφήνοντας κρίσιμους τομείς χωρίς καμία αναφορά. Αυτό είναι εμφανές στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στις υποδομές ηλεκτροκίνησης και στα μέτρα απόσυρσης παλαιών οχημάτων.

Πώς κρίνετε την εξέλιξη του target model που εγκαινιάστηκε επί των ημερών σας;

Η εκκίνηση λειτουργίας της νέας δομής της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή κοινή αρχιτεκτονική, του Target Model, έγινε τον Νοέμβριο του 2020. Η κυβέρνηση ΝΔ ήταν αυτή που επέλεξε η νέα αυτή δομή να λειτουργεί ουσιαστικά μισή, αφού δεν ενεργοποιήθηκαν ουσιαστικά ποτέ τα «εργαλεία» των διμερών συμβολαίων ούτε και η προθεσμιακή αγορά. Ακόμη και σήμερα, η διαμόρφωση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας παραμένει σχεδόν 100% εξαρτημένη από τη spot αγορά, ενώ στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες είναι κανόνας το αντίθετο. Η ενεργοποίηση της προθεσμιακής αγοράς θα μπορούσε να είχε προστατεύσει τους καταναλωτές από τις ακραίες αυξήσεις στις τιμές ηλεκτρισμού. Η συζήτηση, που έχει ανοίξει σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την αναμόρφωσή/αναθεώρησή του target model, θα πρέπει να λάβει υπόψη τη νέα πραγματικότητα (αυξανόμενη διείσδυση των ΑΠΕ και στρεβλώσεις που ανέδειξε η κρίση, όπως είναι ότι το ακριβότερο καύσιμο). Θα πρέπει επίσης να είναι προς την κατεύθυνση βελτίωσης της διαφάνειας, ενίσχυσης του υγιούς ανταγωνισμού (η ελληνική αγορά είναι ρηχή) και ισχυροποίησης του ελέγχου από τις αρμόδιες Αρχές.

Πώς βλέπετε τα μέτρα για επιδοτήσεις ηλιοθερμικών και φωτοβολταϊκών;

Τα φτωχότερα νοικοκυριά βρίσκονται αποκλεισμένα και με κίνδυνο να τιμωρούνται ως καταναλωτές για τη χρήση πετρελαίου στη μετακίνηση, στη θέρμανση και αλλού. Συνεπώς, η πολιτική των επιδοτήσεων της πράσινης μετάβασης πρέπει να έχει εισοδηματικές κριτήρια και ισχυρότερες επιδοτήσεις για τα φτωχότερα νοικοκυριά. Αντί για οριζόντιες επιδοτήσεις, εμείς υποστηρίζουμε μία πράσινη μετάβαση που θα ξεκινάει από τα κάτω, για να είναι δίκαιη και συμπεριληπτική.

Υπερκέρδη εταιρειών

Γιώργος Σταθάκης: Έχουμε καταθέσει αίτημα να συνεδριάσει εκτάκτως η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, ώστε να κληθεί ο διοικητής της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας για να καταθέσει τα πορίσματα της Αρχής για τα υπερκέρδη των εταιρειών που παράγουν / εμπορεύονται ηλεκτρική ενέργεια, όπως είχε συμβεί τον περασμένο Μάιο, που η ΡΑΕ είχε παρουσιάσει τα σχετικά στοιχεία για το εξάμηνο Οκτωβρίου 2021 – Μαρτίου 2022. Η ηγεσία του ΥΠΕΝ αρνείται να καταθέσει τα στοιχεία για τα υπερκέρδη των ηλεκτροπαραγωγών Οκτωβρίου 2021 – Ιουνίου 2022, που της έχει διαβιβάσει η ΡΑΕ, επικαλούμενη εμπορικό απόρρητο. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει ανεκτό.

 

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

 

 

Προβολές: 98