Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (Σ.Ε.Φ.) Σωτήρης Καπέλλος θεωρεί ότι οι νέες ρυθμίσεις του ΥΠΕΝ δημιουργούν ένα νέο τοπίο στην αυτοκατανάλωση ενέργειας, επισημαίνει ότι η μετάβαση προς ένα πράσινο μέλλον δεν είναι εφικτή χωρίς αποθήκευση ενέργειας, εξηγεί ότι χρειάζεται ενίσχυση-επέκταση των δικτύων με διαδικασίες fast track και επισημαίνει ότι το net-metering αφορά πλέον κυρίως τους οικιακούς και μικρούς εμπορικούς καταναλωτές, ενώ το net-billing τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις.
Πώς κρίνετε τις νέες ρυθμίσεις του Ν. 5037/2023 για φωτοβολταϊκά, αυτοκατανάλωση και Ενεργειακές Κοινότητες; Ποια είναι η κυρίαρχη αλλαγή συγκριτικά με ό,τι συνέβαινε έως τώρα;
Σε γενικές γραμμές, οι αλλαγές είναι θετικές και δημιουργούν ένα νέο τοπίο στην αυτοκατανάλωση ενέργειας από τους καταναλωτές. Παρόλο που θέτουν κάποιους περιορισμούς στο παλιό καθεστώς του ενεργειακού συμψηφισμού (γνωστού και ως net-metering), παρέχουν νέες δυνατότητες μέσω άλλων ρυθμίσεων (θέσπιση της αυτοκατανάλωσης σε πραγματικό χρόνο με πώληση της πλεονάζουσας ενέργειας, αυτό που στη γλώσσα της αγοράς αποκαλούμε net-billing), διευρύνοντας έτσι τις επιλογές των καταναλωτών και κυρίως των εμπορικών.
Σε ό,τι αφορά τις Ενεργειακές Κοινότητες, η θέσπιση δύο νέων τύπων, χωρίς πρακτικά να υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές μεταξύ τους, δημιουργεί κατ’ αρχάς σύγχυση. Ελπίζουμε συν τω χρόνω να διαλευκανθούν οι όποιες ασάφειες. Θετικό είναι πάντως πως αναγνωρίζεται ο ουσιαστικός ρόλος των Ενεργειακών Κοινοτήτων που «δεν είναι το οικονομικό κέρδος, αλλά η προσφορά στα μέλη τους και στις τοπικές περιοχές δραστηριοποίησής τους, περιβαλλοντικού, οικονομικού και κοινωνικού οφέλους».
Ποια είναι η διαφορά που προκύπτει τώρα από το net-metering στο net-billing σε συνδυασμό με το virtual net-billing; Ποιους οικιακούς καταναλωτές ή επιχειρήσεις ευνοεί;
Στο net-metering συμψηφίζονται κιλοβατώρες, ενώ στο net-billing συμψηφίζονται ουσιαστικά λογαριασμοί ρεύματος. Ο ενεργειακός συμψηφισμός στο net-metering αφορά το σύνολο της παραγόμενης από φωτοβολταϊκά ενέργειας, ενώ στο net-billing μόνο το ποσοστό της παραγόμενης ενέργειας που ιδιοκαταναλώνεται σε πραγματικό χρόνο. Στο net-metering, η παραγόμενη ενέργεια που δεν ιδιοκαταναλώνεται σε πραγματικό χρόνο εγχέεται στο δίκτυο, όπου «αποθηκεύεται» για διάστημα έως και τριών ετών. Μετά την τριετία γίνεται εκκαθάριση και τυχόν πλεόνασμα ενέργειας για τον καταναλωτή δεν αποζημιώνεται. Αντιθέτως, στο net-billing όλη η πλεονάζουσα ενέργεια εγχέεται στο δίκτυο και αποζημιώνεται με έναν από τους τρόπους που προβλέπει η νομοθεσία.
Θα μπορούσαμε να πούμε πως το net-metering θα αφορά πλέον κυρίως τους οικιακούς και μικρούς εμπορικούς καταναλωτές, ενώ το net-billing τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις.
Ποιοι τρόποι πληρωμής προβλέπονται από τη νομοθεσία στην περίπτωση του net-billing;
Εξαρτάται από το μέγεθος του συστήματος και την ενέργεια που περισσεύει προς πώληση. Αν η προς πώληση ενέργεια είναι λιγότερη από 1.500 μεγαβατώρες ετησίως, η τιμή πώλησης είναι αυτή που παίρνουν και τα φωτοβολταϊκά πάρκα (σήμερα 6,5 λεπτά την κιλοβατώρα). Αν είναι περισσότερη, τότε ο αυτοκαταναλωτής έχει τις επιλογές να συμμετάσχει σε διαγωνιστικές διαδικασίες για να κατακυρώσει σταθερή τιμή πώλησης, είτε να συμμετέχει στις αγορές ενέργειας (Χρηματιστήριο Ενέργειας), είτε να συνάψει ιδιωτική συμφωνία με κάποιον μεγάλο καταναλωτή.
Στις θέσεις του Σ.Ε.Φ. γίνεται λόγος για στρεβλώσεις στο net-metering. Τι εννοείτε;
Ενώ το net-metering είναι η προτιμητέα επιλογή από τους καταναλωτές (λόγω των υψηλότερων αποδόσεων που συνεπάγεται), ο ενεργειακός συμψηφισμός δεν αντανακλά τη διαφορά κόστους μεταξύ εγχεόμενης και απορροφώμενης ηλεκτρικής ενέργειας, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται στρεβλώσεις στην αγορά. Οι στρεβλώσεις αυτές μπορεί να είναι αποδεκτές όταν η διείσδυση του net-metering είναι σχετικά μικρή, γίνονται όμως σημαντικές όταν μεγάλος αριθμός καταναλωτών (και ιδίως μεγάλων εμπορικών) αξιοποιήσει το net-metering.
Η αποζημίωση στο net-billing για το πλεόνασμα ενέργειας είναι πιο κοντά στο πραγματικό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας και, συνεπώς, οι όποιες στρεβλώσεις είναι πολύ μικρότερες. Γι’ αυτό και αποτελεί προτιμητέο σχήμα αυτοκατανάλωσης και για τις σχετικές Κοινοτικές Οδηγίες.
Και στα δύο σχήματα πάντως, οι στρεβλώσεις περιορίζονται σημαντικά, αν μαζί με το φωτοβολταϊκό εγκατασταθεί και σύστημα αποθήκευσης, το οποίο αυξάνει το ποσοστό ταυτοχρονισμού παραγόμενης και καταναλισκόμενης ενέργειας και περιορίζει την έγχυση πλεονάζουσας ενέργειας στο δίκτυο.
Η αποθήκευση πόσο σημαντική είναι και ποιο είναι το κόστος αναλόγως της κλίμακας για έναν οικιακό καταναλωτή ή μια επιχείρηση;
Η ενεργειακή μετάβαση προς ένα πράσινο μέλλον δεν είναι εφικτή χωρίς την αποθήκευση ενέργειας. Η αποθήκευση μπορεί και πρέπει να γίνει σε όλες τις κλίμακες. Από τη μικρή κλίμακα των οικιακών εφαρμογών μέχρι τη μεγάλη κλίμακα των βιομηχανικών εφαρμογών, που παρέχουν πολύτιμες υπηρεσίες στα δίκτυα, διευκολύνοντας την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ.
Μοναδικό εμπόδιο αυτήν τη στιγμή είναι το υψηλό κόστος της αποθήκευσης, γι’ αυτό και δρομολογούνται επιδοτήσεις σε μπαταρίες μέχρι να αποκλιμακωθεί το κόστος τους, κάτι που αναμένεται να γίνει τα επόμενα χρόνια. Σε ένα οικιακό σύστημα αυτοκατανάλωσης, για παράδειγμα, η μπαταρία αντιπροσωπεύει περίπου το μισό κόστος (αν επιλέξει κανείς να βάλει μπαταρία). Για τον λόγο αυτόν, το πρόγραμμα που ανακοίνωσε το ΥΠΕΝ προβλέπει την επιδότηση του πλήρους κόστους της μπαταρίας, ώστε να διευκολυνθεί η εγκατάσταση τέτοιων συστημάτων.
Με τις νέες ρυθμίσεις, λύνονται προβλήματα που προκύπτουν σε πολυκατοικίες, όταν θελήσουν ένας ή περισσότεροι ένοικοι να έχουν αυτοπαραγωγή;
Ο νέος νόμος εισάγει την έννοια της συλλογικής αυτοκατανάλωσης ή αυτοκατανάλωσης από κοινού, κάτι που διευκολύνει την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε μια πολυκατοικία. Η Ελλάδα γίνεται έτσι η δεύτερη ευρωπαϊκή χώρα που θεσπίζει κάτι τέτοιο μετά την Ιταλία. Αυτό είναι πολύ θετικό, μόνο που θα πρέπει να γίνει ένα ακόμη βήμα για να δουλέψει κάτι τέτοιο και στην πράξη. Σήμερα, για παράδειγμα, απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του συνόλου των ιδιοκτητών σε μια πολυκατοικία για να εγκατασταθεί ένα φωτοβολταϊκό στην ταράτσα. Θα πρέπει να απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του 50%, αν θέλουμε να προχωρήσει το θετικό αυτό μέτρο.
Το δίκτυο του διαχειριστή είναι έτοιμο να υποδεχτεί αυτές τις αλλαγές;
Η επάρκεια των δικτύων είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα για την ανάπτυξη των ΑΠΕ. Χρειάζεται ενίσχυση και επέκταση των δικτύων και μάλιστα με διαδικασίες fast track, αν θέλουμε να πιάσουμε τους ενεργειακούς και περιβαλλοντικούς στόχους για το 2030. Στην περίπτωση των μικρών συστημάτων έως 10 κιλοβάτ πάντως (οικιακός, αγροτικός και μικρός εμπορικός τομέας), έχει εξασφαλιστεί με νομοθετική ρύθμιση (από τον Ιούλιο του 2022) ηλεκτρικός χώρος αρκετός για την εγκατάσταση εκατοντάδων χιλιάδων μικρών συστημάτων, και αυτό είναι ιδιαίτερα θετικό.
Παραδείγματα για τη διαφορά net-metering και net-billing
Στους δύο πίνακες που συνέταξε ο σύμβουλος του Σ.Ε.Φ., Στέλιος Ψωμάς, παρατηρούμε συμπερασματικά (πρώτο παράδειγμα – πίνακας 1) ότι όταν το ποσοστό ταυτοχρονισμού παραγόμενης και καταναλισκόμενης ενέργειας είναι μεγάλο, τα δύο σχήματα δεν έχουν μεγάλες διαφορές. Όταν είναι μικρό, τότε μεγαλώνει και η διαφορά μεταξύ net-metering και net-billing, με το πρώτο να δίνει καλύτερες αποδόσεις.
Πρώτο παράδειγμα: Στον συνοδευτικό πίνακα 1 βλέπουμε μια επιχείρηση με ετήσια κατανάλωση 370.000 κιλοβατώρες ετησίως, που εγκαθιστά ένα φωτοβολταϊκό ισχύος 100 κιλοβάτ. Η επιχείρηση αυτή έχει ποσοστό ταυτοχρονισμού παραγόμενης και καταναλισκόμενης ενέργειας 90% και καλύτερη απόδοση (το ποσοστό αυτό είναι ο λόγος της ιδιοκατανάλωσης προς την ετήσια παραγωγή – 4η και 3η σειρά πίνακας 1).
Στο δεύτερο παράδειγμα, πίνακας 2, θεωρούμε μια επιχείρηση με ετήσια κατανάλωση 155.000 κιλοβατώρες ετησίως, η οποία εγκαθιστά ένα φωτοβολταϊκό ισχύος 100 κιλοβάτ. Η επιχείρηση αυτή έχει ποσοστό ταυτοχρονισμού παραγόμενης και καταναλισκόμενης ενέργειας 50% και καλύτερη απόδοση (το ποσοστό συνεπάγεται από τον λόγο της ιδιοκατανάλωσης προς την ετήσια παραγωγή – 4η και 3η σειρά πίνακας 2).
του Φίλη Καϊτατζή
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο
28/04/2024
