Ο Δρ. Κάρολος Αντώνιος Βιδάλης είναι Hydrogen Director στην British Gas, υπεύθυνος για τη χάραξη στρατηγικής και την επίβλεψη των ομάδων που εκτελούν τα αντίστοιχα μεγάλα έργα στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Στη συνέντευξη που ακολουθεί, μας εξηγεί πού υπάρχουν «πόλεις υδρογόνου»και τι είναι:

Τι σημαίνει μικρές «πόλεις υδρογόνου»; Μπορούμε να τις δημιουργήσουμε και στην Ελλάδα;

Σήμερα, οι πόλεις όπου ζούμε ηλεκτροδοτούνται κυρίως από ηλεκτρική ενέργεια και φυσικό αέριο ή πετρέλαιο. Το φυσικό αέριο στην παρούσα φάση χρησιμοποιείται κυρίως για θέρμανση στα σπίτια, αλλά σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο (Η.Β.) πολύ συχνά χρησιμοποιείται σε κουζίνες και τζάκια. Πολλές φορές, ακόμη και η ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιείται στα σπίτια παράγεται με καύση του φυσικού αέριου, το οποίο προτιμάται από την καύση λιγνίτη και άλλων εξαιρετικά ρυπογόνων πρώτων υλών.

Σε μία «πόλη υδρογόνου» αντικαθιστούμε πλήρως το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο με 100% υδρογόνο, επαναχρησιμοποιώντας το υφιστάμενο δίκτυο, όχι μόνο για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από υδρογόνο αλλά και για χρήση του σε οικιακές συσκευές – λέβητες, κουζίνες,τζάκια. Έχουμε επίσης ξεκινήσει και την αντικατάσταση λεβήτων φυσικού αερίου και πετρελαίου με αντλίες θερμότητας,που μπορούν να τροφοδοτηθούν με ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές.

Στην Ευρώπη υπάρχουν μικρές «γειτονιές υδρογόνου», όπως π.χ. στο Lochemτης Ολλανδίας και στο Fife της Σκωτίας. Στο Η.Β. έχει ξεκινήσει από το 2022 μεγαλεπήβολο πρόγραμμα για την προεργασία-δημιουργία μίας πρώτης «μικρής πόλης υδρογόνου» στο Whit by Ellesmere Port (νότια του Μάντσεστερ) και στο Redcar Teeside (νότια του Νιούκασλ).

Η αγγλική κυβέρνηση έχει δημοσιεύσει την εθνική στρατηγική της για το υδρογόνο, κάτι που ακόμη δεν έχει γίνει στην Ελλάδα. Αυτό είναι ένα απαραίτητο βήμα για να ξέρουμε αν θα δούμε «πόλεις υδρογόνου». Υπάρχουν δομικές διαφορές ανάμεσα στις ελληνικές και τις αγγλικές πόλεις, όπως π.χ. το χαμηλότερο ποσοστό σύνδεσης οικιών στο δίκτυο φυσικού αερίου, το κατά μέσο όρο καλύτερο επίπεδο υπάρχουσας θερμομόνωσης, η χαμηλή διαθεσιμότητα φυσικών κοιτασμάτων, που μπορεί να αποθηκευτεί το υδρογόνο, και η ανάγκη ψύξης τους θερινούς μήνες, παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη, όταν εξεταστούν οι αρχικές χρήσεις του υδρογόνου στην Ελλάδα.

Πλεονεκτήματα υδρογόνου 

Στο Η.Β., τουλάχιστον το 85% των σπιτιών θερμαίνεται με φυσικό αέριο, ενώ η οικιακή θέρμανση παράγει το 20% των ετήσιων εκπομπών CO2 όλης της χώρας.Το φυσικό αέριο,πέρα από μη ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, παράγει και CO2 κατά την καύση του, ενώ το υδρογόνο όχι. Ταυτόχρονα, το υδρογόνο έχει εξαιρετικές θερμιδικές ιδιότητες, δηλαδή «ζεσταίνει πολύ γρήγορα τον χώρο».

Ποιες παρεμβάσεις χρειάζονται; Μπορούμε να δημιουργήσουμε εξαρχής «πόλεις υδρογόνου» και για ποιο υδρογόνο μιλάμε, το πράσινο το μπλε, το γκρι…; 

Οι παρεμβάσεις είναι κυρίως στο υπάρχον δίκτυο αερίου και μέσα στο κτίριο. Οι περιοχές που επιλέγονται για τα πιλοτικά προγράμματα έχουν εκμοντερνισμένο δίκτυο, επομένως οι κυριότερες παρεμβάσεις είναι αντικατάσταση των λεβήτων και άλλων συσκευών όπως κουζίνες και τζάκια, που «τρέχουν» με φυσικό αέριο, με δυνατότητα «ροής» και με 100% υδρογόνο. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να παραχθεί το υδρογόνο ως καύσιμο, καθένας όμως εξ αυτών έχει διαφορετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Ανάλογα με τον τρόπο παραγωγής, αποκαλούμε το υδρογόνο με κάποιο χρώμα, αν και είναι αέριο άχρωμο.

Στις πόλεις υδρογόνου σαφώς θα χρησιμοποιηθεί όσον το δυνατόν πράσινο και μπλε, που είναι φιλικά στο περιβάλλον.

Ποιες καινοτομίες εφαρμόζονται σε μια τέτοια πόλη;

Για να γίνει πραγματικότητα η πόλη του υδρογόνου, κάνουμε εκτενείς δοκιμές για να διαπιστώσουμε αν το υδρογόνο είναι εξίσου ασφαλές ή πιο ασφαλές από το φυσικό αέριο. Οι μεγάλοι κατασκευαστές οικιακών συσκευών είναι σε έναν «αγώνα δρόμου» για την ανάπτυξη εξοπλισμού συμβατού με υδρογόνο, κάτι που δεν υπάρχει τώρα, εκτός κάποιων πειραματικών μοντέλων.

Εννοείται, σημαντικό ρόλο θα παίξει η καινοτομία στην παραγωγή πράσινου και μπλε υδρογόνου, με τις πρώτες μεγάλες μονάδες να είναι σε λειτουργία το 2025 και τις πολύ μεγάλες το 2026-27.

Ποιος είναι ο ρόλος των ΑΠΕ και ποια η συμβολή της αποθήκευσης στην ανάπτυξη του μοντέλου «πόλεις υδρογόνου»; 

Πράσινο υδρογόνο χωρίς ΑΠΕ δεν υπάρχει. Ιδανικά, θέλουμε να μετατρέπουμε και να αποθηκεύουμε σε υδρογόνο την ενέργεια που παράγουν οι ΑΠΕ, αλλά που δεν μπορούν να διοχετεύσουν στο δίκτυο λόγω της εποχικής ζήτησης.

Το Η.Β. έχει εξαιρετικές επιλογές στη Βόρεια Θάλασσα, ειδικά σε παλιά κοιτάσματα φυσικού αέριου, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αποθήκευση υδρογόνου. Είναι από τις ελάχιστες χώρες παγκοσμίως που έχουν τέτοια κοιτάσματα με τις κατάλληλες προδιαγραφές και μέγεθος.

Ποια η διαφορά με την «κοιλάδα υδρογόνου»;

Ως«πόλη υδρογόνου» εννοούμε μια περιοχή που,μέσω μιας κατάλληλης εφοδιαστικής αλυσίδας, διαθέτει και διανέμει υδρογόνο σε αντικατάσταση του φυσικού αερίου για να καλύψει τις καθημερινές της ανάγκες για θέρμανση και όχι μόνο. Αφορά βιομηχανική και οικιακή χρήση. Στην παρούσα φάση, δεν υπάρχουν στον ευρωπαϊκό χώρο «πόλεις υδρογόνου». Στην Ασία όμως, η πόλη κράτος της Σιγκαπούρης τροφοδοτεί περίπου ένα εκατομμύριο νοικοκυριά με μείγμα φυσικού αερίου και υδρογόνου.

Η «κοιλάδα» αφορά την παραγωγή και μεταφορά υδρογόνου σε ένα τοπικό οικοσύστημα, στο πλαίσιο μιας βιώσιμης οικονομίας, περισσότερο για χρήση στις μεταφορές, τη βιομηχανία ή την εξαγωγή του. Αυτήν τη στιγμή είναι σε διάφορα επίπεδα ανάπτυξης και λειτουργίας πάνω από 25 «κοιλάδες υδρογόνου» στην Ευρώπη.Μία «πόλη υδρογόνου» μπορεί να ενταχθεί σε μία «κοιλάδα υδρογόνου». Σπάνια όμως, προς το παρόν, προβλέπεται οικιακή χρήση εκτός Βόρειας και Δυτικής Ευρώπης.

Σημείωση:Από Κρήτη, Κόρινθο και Δυτική Μακεδονία θα ξεκινήσουν οι πρώτες «κοιλάδες υδρογόνου» (Hydrogen Valleys) στην Ελλάδα.

Τύποι υδρογόνου

  • Πράσινο υδρογόνο (Green hydrogen) παράγεται με ηλεκτρόλυση του νερού, από ηλεκτρικό ρεύμα προερχόμενο από ΑΠΕ, συνήθως αιολική στο Η.Β. με χαμηλούς έως μηδενικούς ρύπους. Πιο φιλικό στο περιβάλλον, αλλά πιο δαπανηρό και δύσκολο να παραχθεί σε μεγάλες ποσότητες προς το παρόν.
  • Μπλε: Θα παράγεται από φυσικό αέριο αλλά με μια τεχνολογία που συλλέγει και αποθηκεύει το CO2 υπογείως, αντί να το αφήνει να εκλυθεί στην ατμόσφαιρα. Το Η.Β. έχει αρκετά υποψήφια κοιτάσματα για υπόγεια αποθήκευση CO2, κάτι που δεν είναι δεδομένο για τη Μεσόγειο.
  • Γκρι: Παράγεται από φυσικό αέριο χωρίς δέσμευση και αποθήκευση CO2.
  • Καφέ: Παράγεται από πιο «βρόμικες» ύλες (π.χ. λιγνίτης), και για αυτό δεν έχουμε σκοπό να το χρησιμοποιήσουμε.
  • Ροζ: Παράγεται από πυρηνική ενέργεια και εξετάζεται μελλοντική χρήση του.

 

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

 

 

 

 

 

Προβολές: 61