Ενώ η πυρκαγιά αφάνιζε το παρθένο δάσος στα Δερβενοχώρια, ένας πολίτης, εθελοντής στις προσπάθειες κατάσβεσης, είπε στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ ότι στα καμένα θα δείτε ανεμογεννήτριες, αφήνοντας να εννοηθεί ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο!

Δεν είναι η πρώτη φορά που διατυπώνονται τέτοιες δηλώσεις μετά από κάποια πυρκαγιά και ίσως να συνεχιστούν, έως ότου μας αποχαιρετίσει το καλοκαίρι και οι υψηλές θερμοκρασίες που το συνοδεύουν.

Δεν θα σταθούμε όμως στο τίποτα δεν είναι τυχαίο,αλλά στο γεγονός ότι η Ελλάδα δεν έχει ακόμα Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ. Το γεγονός αυτό αποτελεί την πηγή των φημών και της καχυποψίας των πολιτών απέναντι στις ΑΠΕ και, κυρίως, στα αιολικά πάρκα – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και παθογένειες που αφορούν τον κλάδο αυτό καθαυτόν, τουλάχιστον κατά το παρελθόν.

Ισόρροπη ανάπτυξη

Δεν πάει πολύς καιρός όταν, σε μια δημοσιογραφική συνάντηση με τους επικεφαλής του Συνδέσμου Ηλεκτροπαραγωγών από ΑΠΕ (ΕΣΗΑΠΕ) και της Επιστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ), ειπώθηκαν κάποια ζητήματα που χρήζουν υπενθύμισης. Χαρακτηριστική η δήλωση του προέδρου του ΕΣΗΑΠΕ Γιώργου Περιστέρη:«Οι στόχοι του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) θα πρέπει να συνοδεύονται από μια χωροθέτηση. Δεν αρκεί να λέμε πόσα μεγαβάτ θα βάλουμε και να μιλάμε για επιτάχυνση, όταν η κρατική μηχανή δεν αδειοδοτεί. Όταν σχεδιάζουμε έργα ΑΠΕ, θα πρέπει πρώτα να βλέπουμε πού επιτρέπεται η εγκατάσταση, μετά πόσα χρειάζονται και τι τεχνολογίες και πώς θα τα χωρέσουμε, και όχι να ξεκινάμε από πού θα τα απαγορεύσουμε. Βάζουμε το κάρο μπροστά και μετά τον γάιδαρο». Ο κ.Περιστέρης έθεσε εκ νέου θέμα για τημη ισόρροπη ανάπτυξη –το μείγμα– τεχνολογιών ΑΠΕ, κάνοντας λόγο για «μονοκαλλιέργεια» των φωτοβολταϊκών.Τα αιολικά πάρκα της Ελλάδας, πρόσθεσε,«παρήγαγαν μέσα σε ένα έτος (2022) το 20,6% της ηλεκτρικής ενέργειας που χρειαζόμαστε, ποσότητα που ισοδυναμεί με τις ηλεκτρικές ανάγκες 2,5 εκατομμυρίων νοικοκυριών».

Οδικός χάρτης

Για τον ΕΣΗΑΠΕ και την ΕΛΕΤΑΕΝ, η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει τα επόμενα τέσσερα χρόνια τις εξής πέντε στρατηγικές προτεραιότητες του οδικού χάρτη, για την πράσινη ενεργειακή μετάβαση «αν επιθυμεί ειλικρινά την αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της εγχώριας καθαρής ενέργειας»:

1) Εθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός με ισορροπημένο μείγμα τεχνολογιών ΑΠΕ. Το υπό αναθεώρηση ΕΣΕΚ πρέπει να περιλαμβάνει αυξημένους στόχους για τα χερσαία αιολικά πάρκα και πολύ πιο ισορροπημένο μείγμα αιολικών -φωτοβολταϊκών υδροηλεκτρικών σε σχέση με το σενάριο που έχει παρουσιαστεί. Το ισορροπημένο μείγμα αιολικών – φωτοβολταϊκών – υδροηλεκτρικών οδηγεί σε ομαλότερη κατανομή της παραγωγής πράσινης ενέργειας μέσα στο 24ωρο. Το υπό αναθεώρηση ΕΣΕΚ πρέπει επίσης να εμπεριέχει στις βασικές προτεραιότητές του την Αποθήκευση, καθώς και την περαιτέρω επιτάχυνση της αναβάθμισης και της επέκτασης των ηλεκτρικών δικτύων και ιδιαίτερα των διασυνδέσεων.

2) Αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας. Η αποτελεσματική προώθηση της Αποθήκευσης αποτελεί το αναγκαίο συμπλήρωμα της στρατηγικής του ισορροπημένου μείγματος τεχνολογιών ΑΠΕ. Από κοινού, οι δύο αυτές στρατηγικές βοηθούν στη μείωση των περικοπών πράσινης ενέργειας και, συνακόλουθα, στη μεγιστοποίηση της έγχυσής της στα δίκτυα, με οικονομικά αποτελεσματικό τρόπο. Πρέπει να επιλεγεί, μετά από ενδελεχή μελέτη, το βέλτιστο, διαχρονικά, μείγμα μπαταριών και αντλησιοταμιευτικών, με κριτήρια την εξέλιξη του κόστους των τεχνολογιών, τις ανάγκες του συστήματος και την εγχώρια οικονομική ανάπτυξη.

3) Ηλεκτρικά δίκτυα και περικοπές ενέργειας. Το φιλόδοξο σχέδιο της αναβάθμισης και της επέκτασης των ηλεκτρικών δικτύων της χώρας και ιδιαίτερα των εγχώριων και διεθνών διασυνδέσεων πρέπει να επιταχυνθεί, να ολοκληρωθεί και να εμπλουτισθεί. Στρατηγικός στόχος πρέπει να είναι η Ελλάδα να καταστεί την επόμενη δεκαετία καθαρός εξαγωγός πράσινης ενέργειας. Οι περικοπές πράσινης ενέργειας πρέπει να είναι το έσχατο μέσο για τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας του Ηλεκτρικού Συστήματος, όπως προβλέπει και ο σχετικός Ευρωπαϊκός Κανονισμός. Η απόφαση για την επιβολή μόνιμης και κατά προτεραιότητα περικοπής σε αιολικά πάρκα, χωρίς αποζημίωση, πρέπει να επανεξεταστεί και να προσαρμοστεί στις ρητές επιταγές του Ευρωπαϊκού Κανονισμού (ΕΕ) 2019/943 (άρθρο 13) για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

4)Αδειοδότηση και χωροταξία. Το αδειοδοτικό πλαίσιο πρέπει να ενσωματώσει πλήρως και στην ουσία τους –και όχι μόνο στο γράμμα– τις σαφείς προτεραιότητες (ΑΠΕ-Αποθήκευση) και τις αναλυτικές προβλέψεις του REPowerEU. Το βασικό εργαλείο για την εξέταση ενός συγκεκριμένου έργου ΑΠΕ είναι η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ). Τα δεδομένα άλλων, πιο γενικών μελετών, όπως είναι οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ΕΠΜ), πρέπει να αξιοποιούνται και να λαμβάνονται υπόψη από τις ΜΠΕ, αλλά αυτές οι γενικές μελέτες (όπως οι ΕΠΜ) δεν μπορεί να ορίζουν τεράστιες ζώνες a priori αποκλεισμών. Γι’ αυτό οι υπό διαβούλευση ΕΠΜ πρέπει να αναθεωρηθούν.

5) Το επόμενο μεγάλο βήμα: Θαλάσσια αιολικά πάρκα. Η Ελλάδα πρέπει να μη διαψεύσει τις προσδοκίες που έχει δημιουργήσει στη διεθνή αγορά της θαλάσσιας αιολικής ενέργειας. Πρόκειται για μια ευκαιρία με μεγάλα οφέλη σε πολλά επίπεδα: αναπτυξιακά, οικονομικά, ενεργειακά, εθνικά. Η νέα κυβέρνηση πρέπει να επιταχύνει τη διαδικασία εφαρμογής του ψηφισμένου νομοθετικού πλαισίου. Η άμεση δημοσιοποίηση του σχετικού Εθνικού Προγράμματος θα είναι ένα ισχυρό μήνυμα προς την επενδυτική κοινότητα. Προϋπόθεση-κλειδί για την επιτυχία του εγχειρήματος είναι η διασφάλιση της απορρόφησης της παραγωγής των Θαλάσσιων Αιολικών Πάρκων (ΘΑΠ) μέσα από τον σχεδιασμό, την εγκατάσταση νέων υποθαλάσσιων δικτύων και τη μεγάλη αποθήκευση.

«Οριζόντιοι αποκλεισμοί»

Οι δυο φορείς έχουν στηλιτεύσει τους «τυφλούς και οριζόντιους αποκλεισμούς εκτεταμένων περιοχών όπως, π.χ., η πρωτοβουλία για τα «Απάτητα Βουνά», επισημαίνοντας: «Oι αποφάσεις για τους στόχους διατήρησης των προστατευόμενων περιοχών –αν και αναγκαίες– εκδόθηκαν χωρίς διαβούλευση και χωρίς δεδομένα».

Επίσης θεωρούν ότι «οι τοπικές κοινωνίες υπόκεινται σε συνεχή παραπλάνηση και παραπληροφόρηση και ότι η ελληνική Πολιτεία δεν έχει εξασφαλίσει ακόμα την έγκαιρη και τακτική πληρωμή των ανταποδοτικών τελών στους κατοίκους των κοινοτήτων που φιλοξενούν τα αιολικά πάρκα».

Συνεισφορά αιολικών

Με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ), τα αιολικά πάρκα της Ελλάδας κατά τη διάρκεια της κρίσης διασφάλισαν:4 δισ. ευρώ στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ) για επιδοτήσεις ρεύματος – σε ποσοστά, πάνω από το 46% των συνολικών επιδοτήσεων που δόθηκαν στους καταναλωτές μέσω του ΤΕΜ.

Επίσης «εξοικονόμησαν σε ένα έτος τόσες εκπομπές CO2 όσες εκπέμπονται από 3,8 εκατομμύρια επιβατηγά αυτοκίνητα, δηλαδή από το 74% των επιβατηγών αυτοκινήτων που κυκλοφορούν στη χώρα.Η εξοικονόμηση αυτή ισοδυναμεί, από άποψης CO2, με 11,5 εκατ. στρέμματα δάσους, φυτεμένα με πάνω από 510 εκατ. δέντρα».

Κάθε χρόνο «τα αιολικά πάρκα προσφέρουν το 3% των εσόδων τους στην τοπική κοινωνία. Για παράδειγμα, το 2020 (έτος για το οποίο έχουν ανακοινωθεί επίσημα στοιχεία από το ΥΠΕΝ), διέθεσαν 23,5 εκατ. ευρώ στους δήμους και τους οικιακούς καταναλωτές των τοπικών κοινοτήτων που τα φιλοξενούν».

 

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

Προβολές: 85