Η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου «κλιμακώνεται σε υψηλά ρεκόρ φέτος, ενισχυμένη από τα πυκνά αεροπορικά ταξίδια του καλοκαιριού, την αυξημένη χρήση πετρελαίου στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και την αυξανόμενη κινεζική πετροχημική δραστηριότητα», τονίζεται στη μηνιαία Έκθεση Αγοράς Πετρελαίου του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας – Αύγουστος 2023.

Συγκεκριμένα: «Η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου αναμένεται να ανέβει κατά 2,2 mb/d (million barrels per day), στα 102,2 mb/d το 2023, με την Κίνα να αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 70% της ανάπτυξης. Η πρόβλεψη είναι να επιβραδυνθεί στο 1 mb/d το 2024. Η αύξηση της ζήτησης αναμένεται να επιβραδυνθεί στα 400.000 βαρέλια την ημέρα το 2028, ως απόρροια της στροφής στην πράσινη ενέργεια.

Έπειτα από μήνες χαμηλών αναγνώσεων, η ζήτηση των χωρών εντός ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) αναθεωρήθηκε προς τα πάνω τον Μάιο και τον Ιούνιο, με τη συνολική κατανάλωση να επιστρέφει σε ανάπτυξη το δεύτερο τρίμηνο του 2023,μετά από δύο τρίμηνα συρρίκνωσης. Η κινεζική ζήτηση ήταν επίσης μεγαλύτερη από το αναμενόμενο».

Σημειώνεται ότι σήμερα η Κίνα αποτελεί τον μεγαλύτερο εισαγωγέα ρωσικών ορυκτών καυσίμων. Ακολουθούν Ινδία, Τουρκία, Ευρωπαϊκή Ένωση και Βραζιλία. Οι εξαγωγές αργού πετρελαίου προς την Κίνα (μέσω θαλάσσιων δρόμων) μειώθηκαν κατά 20% τον Ιούλιο σε σχέση με τον Ιούνιο. Προς την Ινδία μειώθηκαν κατά 8% λόγω μουσώνων, που οδήγησαν σε εποχική μείωση της ζήτησης.

Συμβούλιο της ΕΕ

Σύμφωνα με το Συμβούλιο της ΕΕ: Από τον Δεκέμβριο του 2022 η ΕΕ αποτελεί τον μεγαλύτερο εισαγωγέα ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου, με ποσοστό 53%.

·       Οι εισαγωγές αερίου από τη Ρωσία (μέσω αγωγού + Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο)–μεταξύ Ιανουαρίου και Νοεμβρίου 2022– αντιπροσώπευαν λιγότερο από το ένα τέταρτο των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ (το 2021 η ΕΕ εισήγαγε το 83% του φυσικού της αερίου). Ένα τέταρτο προήλθε από τη Νορβηγία και το 11,6% από την Αλγερία. Οι εισαγωγές ΥΦΑ (πλην Ρωσίας, κυρίως από τις ΗΠΑ, το Κατάρ και τη Νιγηρία) ανήλθαν στο 25,7%.

·       Συνολικά,οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς ρωσικών ορυκτών καυσίμων στην ΕΕ τον Ιούλιο του 2023 ήταν: Ουγγαρία, Βουλγαρία, Σλοβακία, Τσεχία και Ισπανία.

·       Το 2022, το 30% των εισαγωγών πετρελαίου της ΕΕ και το 39% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου προήλθαν από τη Ρωσία.

·       Έξι χρόνια πριν, το 2017, τα ενεργειακά προϊόντα αντιπροσώπευαν περίπου το 60% των συνολικών εισαγωγών της ΕΕ από τη Ρωσία.

·       Έναν χρόνο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία (24/2/2022), η Ευρωπαϊκή Ένωση των «27» πλήρωσεπερίπου140 δισ. ευρώ στη Ρωσία για ορυκτά καύσιμα, από τα οποία τα 83 δισ. ευρώ δόθηκαν για πετρέλαιο και τα 53 δισ. ευρώ για φυσικό αέριο.

·        Οι εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην ΕΕ έχουν πλέον μειωθεί. Η απώλεια αυτή αντισταθμίστηκε κυρίως από την έντονη αύξηση των εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ), κυρίως από τις ΗΠΑ.

Παράλληλα, σύμφωνα με αναλυτές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείο,οι επιδοτήσεις των ορυκτών καυσίμων έφτασαν στα 7 τρις. δολάρια την περασμένη χρονιά, διότι οι κυβερνήσεις στήριξαν καταναλωτές και επιχειρήσεις, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την κούρσα στις τιμές ενέργειας, που επηρέασαν(-ζουν) ο πόλεμος στην Ουκρανία και η οικονομική ανάκαμψη από την πανδημία.

Παγκόσμια αγορά

Η έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας –«από τις πιο έγκυρες και έγκαιρες πηγές δεδομένων, προβλέψεων και αναλύσεων για την παγκόσμια αγορά πετρελαίου»– εξειδικεύοντας αναφέρει, μεταξύ άλλων:

·       Η παγκόσμια προσφορά πετρελαίου μειώθηκε κατά 910 kb/d (thousand barrels -perday) στα 100,9 mb/d τον Ιούλιο 2023. Η απότομη μείωση της παραγωγής στη Σαουδική Αραβία τον μήνα αυτόν οδήγησε την παραγωγή από το μπλοκ του ΟΠΕΚplus να μειώνεται κατά 1,2 mb/d στα 50,7 mb/d, ενώ ο όγκος εκτός ΟΠΕΚplus αυξήθηκε κατά 310 kb/d, στα 50,2 mb/d.Το 2024, η προσφορά εκτός ΟΠΕΚplus αναμένεται επίσης να κυριαρχήσει στην αύξηση της παγκόσμιας προσφοράς, αυξημένη κατά 1,3 mb/d, ενώ ο ΟΠΕΚplus προβλέπεται ότι θα μπορούσε να προσθέσει μόλις 160 kb/ημέρα.

·       Η απόδοση σε επίπεδο διυλιστηρίου αναμένεται να φθάσει στο ανώτατο όριο των 83,9 mb/d τον μήνα Αύγουστο, αυξημένη κατά 2,4 mb/d από τον Μάιο και 2,6 mb/d υψηλότερη από ό,τι πριν από έναν χρόνο.

·       Οι ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου παρέμειναν σταθερές σε περίπου 7,3 mb/d τον Ιούλιο, καθώς η μείωση κατά 200 kb/d στις φορτώσεις αργού πετρελαίου αντισταθμίστηκε από τις υψηλότερες ροές προϊόντων. Οι εξαγωγές αργού προς την Κίνα και την Ινδία αντιπροσώπευαν το 80% των ρωσικών αποστολών.Τα έσοδα από τις ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου μειώθηκαν στα 406 εκατ. ευρώ τη μέρα τον Ιούλιο του 2023, 3% υψηλότερα από τον Ιούνιο και 5% χαμηλότερα από τα επίπεδα του Μαΐου. (Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ρωσίας Αλεξάντερ Νόβακ έχει δηλώσει πως,για να διασφαλιστεί ότι η αγορά πετρελαίου θα παραμείνει ισορροπημένη, η Ρωσία θα συνεχίσει να μειώνει εκουσίως τις προμήθειές της σε πετρέλαιο από τον Σεπτέμβριο μήνα, κατά 300.000 βαρέλια ημερησίως, περιορίζοντας τις εξαγωγές της με αυτή την ποσότητα στις παγκόσμιες αγορές).

·       Τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου μειώθηκαν κατά 17,3 mb τον Ιούνιο, σε χώρες ΟΟΣΑ. Τα αποθέματα εκτός ΟΟΣΑ παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητα. Τα αποθέματα του κλάδου του ΟΟΣΑ μειώθηκαν κατά 14,7 mb, σύμφωνα με την εποχική τάση, στα 2,787 mb. Τα αποθέματα του κλάδου ήταν 115,4 mb κάτω από τον μέσο όρο της πενταετίας.

·       Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (ICE Brent) αυξήθηκαν κατά 11 δολάρια το βαρέλι, φτάνοντας στα 86 δολάρια βαρέλι τον Ιούλιο, καθώς το μακροοικονομικό κλίμα βελτιώθηκε αισθητά με τη χαλάρωση του πληθωρισμού.

Μείωση εφοδιασμού

Την τελευταία δεκαετία, 2011-2021, το κόστος των εισαγωγών ορυκτών καυσίμων στην Ελλάδα ανήλθε σε περίπου 150 δισεκατομμύρια ευρώ. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας επισημαίνει ότι η χώρα μας, αν και έχει καταφέρει να μειώσει το μερίδιο των ορυκτών καυσίμων στον ενεργειακό της εφοδιασμό –από 91% το 2011 σε 82% το 2021– εξακολουθεί να παραμένει πάνω από τον μέσο όρο του ΔΟΕ, που είναι 78%.Στο αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα προβλέπεται αύξηση της ισχύος των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο σε 7,7 GW, από 5,3 GW που είναι σήμερα.

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο