Βιώσιμες λύσεις στη Βιομηχανία

Η βιομηχανία μηδενικών καθαρών εκπομπών της Ευρώπης δείχνει τον δρόμο, λέει ρητά το βιομηχανικό σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας, με σκοπό: να γίνουν βιώσιμα τα προϊόντα της ΕΕ, να ενισχυθούν τα κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα και να ενδυναμωθούν οι κανόνες για την πράσινη μετάβαση.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει ο σχεδιασμός των οικολογικών προϊόντων να καθορίζει έως και το 80% των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του κύκλου ζωής τους.

Στο 6ο Συνέδριο Υποδομών και Μεταφορών – ITC 2023,μια από τις θεματικές ενότητες ήταν «Η βιομηχανία των κατασκευών: Πόσο βιώσιμες και“πράσινες”είναι σήμερα;».

Πολλές επιχειρήσεις (νεοσύστατες και παλαιές) προσπαθούν να μειώσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των προϊόντων τους αλλά και της παραγωγικής διαδικασίας.

Πράσινα έργα

Προς την κατεύθυνση αυτή κινείται και ο όμιλος ΤΙΤΑΝ.«Τα τελευταία τρία χρόνια, έχουν συντελεστεί αλλαγές στη βιομηχανία που δεν είχαν συμβεί επί δεκαετίες – οι χρηματοδοτήσεις προκρίνουν όλο και περισσότερο τα πράσινα έργα», είπε στο συνέδριο ο γενικός διευθυντής Ελλάδας του ομίλου ΤΙΤΑΝ, Άγγελος Καλογεράκος: «Στον όμιλο έχουμε αλλάξει μία σειρά προϊόντων του και συνεχίζουμε να αλλάζουμε, για να προσφέρουμε βιώσιμες και πράσινες λύσεις σε μία αγορά που το ζητάει. Η επόμενη σειρά των προϊόντων μας θα είναι βασισμένη σε τροποποιημένες πράσινες προμήθειες».Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι «οι σχετικοί κανονισμοί στην Ελλάδα δεν προχωρούν όσο γρήγορα θα ήθελε η βιομηχανία».Μια πράσινη επένδυση του ομίλου, με στόχο την προσαρμογή στις νέες απαιτήσεις της αγοράς, «είναι το μεγάλο έργο αποθήκευσης άνθρακα (δυνατότητα 2 εκατομμύρια τόνους ετησίως), που έλαβε την έγκριση του ευρωπαϊκού προγράμματος ORIZON».

Υπενθυμίζεται ότι η βιομηχανία σκυροδέματος παράγει σε παγκόσμιο επίπεδο προϊόντα αξίας 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η διαδικασία παραγωγής σκυροδέματος ευθύνεται για το 6% των παγκόσμιων εκπομπών CO2.

Οικολογικά κτίρια

«Για να έχουμε βιώσιμα προϊόντα, χρειάζονται μεγάλες επενδύσεις», τόνισε ο Senior Sustainability Director της Viohalco, Παναγιώτης Σκιαδάς. Επενδύσεις «με έμφαση στον τομέα της θερμικής ενέργειας –απέχουμε ακόμα από την παραγωγή για παράδειγμα πράσινου υδρογόνου–,τον μετασχηματισμό της παραγωγής ενέργειας, με έμφαση στην αποθήκευση ενέργειας και όλης της αλυσίδας αξίας των logistics. Και προτεραιότητα: την επιτάχυνση και βελτιστοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών»

Ο ίδιος επισήμανε ότι η ζήτηση για βιώσιμα προϊόντα μεταλλουργίας βαίνει ολοένα και αυξανόμενη στην ελληνική αγορά, υπολείπεται όμως ακόμη σε ωριμότητα σε σχέση με τη διεθνή αγορά: «Στην Ελλάδα, η ζήτηση που παρατηρείται για ένα προϊόν, το οποίο έχει χαμηλότερο αποτύπωμα άνθρακα, δεν μεταφράζεται απευθείας σε διάθεση του αγοραστή να πληρώσει για αυτό».

Ο κ. Σκιαδάς, μιλώντας για την οικοδόμηση «πραγματικών πράσινων κτιρίων»,διευκρίνισε ότι «απέχουμε ακόμη αρκετά χρόνια, ίσως και δεκαετίες, από το να μπορούμε πραγματικά να πούμε ότι έχουμε ένα πράσινο κτίριο –απαιτείται ο μετασχηματισμός όλης της αλυσίδας αξίας. Για να μπορέσουμε να παραγάγουμε, για παράδειγμα, πράσινο χάλυβα, θα πρέπει να είναι συμβατός με το όραμα για την αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμό Κελσίου». Σήμερα «υπάρχουν κτίρια που λέγονται μεν πράσινα, αλλά έχουν κατασκευαστεί για +3 ή +4 βαθμούς».

Παγκοσμίως αποδίδεται στα κτίρια το 38% των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, με το 11% να αφορά την κατασκευή.

Εκσυγχρονισμός κανόνων

Τον Απρίλιο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε προτάσεις για την επικαιροποίηση και τον εκσυγχρονισμό των κανόνων για τις βιομηχανικές εκπομπές, με στόχο να αναθεωρηθούν οι ισχύοντες κανόνες, προκειμένου να προσαρμοστούν στις φιλοδοξίες της ΕΕ για το κλίμα και τη ρύπανση, όπως παρουσιάστηκαν στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.

Με βάση παλαιότερες εκτιμήσεις-μελέτες, που επικαλείται το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης), «περισσότερες από 50.000 μονάδες(σ.σ. για να είμαστε δίκαιοι συμπεριλαμβάνονται και αγροκτηνοτροφικές επιχειρήσεις), που βρίσκονται σε χώρες της ΕΕ, ευθύνονται συλλογικά για τις εκπομπές του 20% όλων των ρύπων στην ατμόσφαιρα και στα ύδατα και για το 40% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ. Οι βιομηχανικές εκπομπές προκαλούν βλάβες σε υγεία και περιβάλλον συνολικού κόστους μεταξύ 277 και 433 δισ. ευρώ ετησίως».

Αυξημένο κόστος

Στην ίδια θεματική ενότητα του συνεδρίου, ο γενικός διευθυντής βιώσιμης ανάπτυξης του ομίλου ΗΡΑΚΛΗΣ, Χαράλαμπος Κουρής, τόνισε ότι οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί δεν λαμβάνουν υπόψη ούτε τις διαφοροποιήσεις μεταξύ κρατών ούτε τις διαφοροποιήσεις μεταξύ των διαφορετικών κλάδων:«Το 60% της παραγωγής μας εξάγεται, εκ των οποίων το 80% σε τρίτες χώρες, κάτι που δεν έχει υπολογιστεί στους στόχους της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών».

Ο κ. Κουρής, αναφερόμενος στις κτιριακές υποδομές της Ευρώπης,τόνισε ότι «το 75% χρήζουν ενεργειακών αναβαθμίσεων».Αυτό «σε συνδυασμό με τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις για το κλίμα, αναμένεται να αυξήσει σημαντικά τη ζήτηση πράσινου σκυροδέματος και τσιμέντου τα επόμενα χρόνια».Η ελληνική τσιμεντοβιομηχανία, όμως,«επιβαρύνεται από το αυξημένο κόστος παραγωγής, ενώ δεν υπάρχει πλαίσιο που να προστατεύει την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών της. Υπάρχει μεν σαφής νομοθεσία,αλλά χρήζει βελτίωσης».

Ο γενικός διευθυντής Βιώσιμης Ανάπτυξης του ομίλου ΗΡΑΚΛΗΣ υποστήριξε ότι είναι απαραίτητη η στήριξη των βιομηχανιών: «με α)συγχρηματοδότηση πράσινων έργων από ευρωπαϊκούς πόρους, β)χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους για έργα που πληρούν τα κριτήρια ESG και γ) με εξασφάλιση νομοθετικού πλαισίου,για να αναλάβει το κράτος μέρος του ρίσκου στις μεγάλες επενδύσεις που πρέπει να κάνει η βιομηχανία».

Περιβαλλοντικό αποτύπωμα

Είμαστε σε θέση να παρέχουμε προϊόντα μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος, εκδίδοντας και τα απαραίτητα πιστοποιητικά, τα οποία καθρεφτίζουν το αποτύπωμα του προϊόντος μας, είπε από την πλευρά του ο Chief Operating Officer της Χαλυβουργίας Ελλάδος ΑΕ, Κώστας Σαριδάκης: «Αυτό χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια,και, όπως είναι λογικό, μεγαλύτερο κόστος, το οποίο δεν είναι ξεκάθαρο αν η αγορά είναι έτοιμη να το απορροφήσει».

Ο κ. Σαριδάκης πρότεινε τη δημιουργία ενός πλαισίου κινήτρων ή αντικινήτρων (fast track αδειοδότηση, ευέλικτη χρηματοδότηση ή φοροαπαλλαγές),ώστε «τα προϊόντα αυτά να αναδειχθούν στην αγορά και να αποτελούν στρατηγικό πλεονέκτημα». Υπάρχει ανάγκη για τη χρήση πράσινων και βιώσιμων υλικών,και αυτή «εντοπίζεται με αυξανόμενη τάση στις μεγάλες κατασκευές και τα έργα, η ζήτηση προέρχεται κυρίως από τις μεγάλες τεχνικές εταιρείες».

Αυτό που «πονάει», όπως είπε χαρακτηριστικά, είναι «το ψηλό κόστος των πράσινων μετακινήσεων».Για τη νομοθεσία, θεωρεί ότι «χρειάζεται ταχύτητα στην υλοποίησή των μέτρων –υιοθετούνται ημίμετρα και η πρακτική εφαρμογή είναι πολύ δύσκολη».

Αναγκαιότητα εφαρμογής κριτηρίων ESG

Σήμερα, η εφαρμογή των κριτηρίων ESG (Environmental, Social και Governance) στις επιχειρηματικές δραστηριότητες αποτελεί αναγκαιότητα απέναντι τις απειλές που επηρεάζουν το περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία. Καθιερώθηκε μέσω οδηγιών και πρωτοβουλιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Πράσινη Συμφωνία, η Ταξινόμηση της ΕΕ (εργαλείο ταξινόμησης που βοηθά τους επενδυτές να κατανοήσουν κατά πόσον μια οικονομική δραστηριότητα είναι περιβαλλοντικά βιώσιμη ή όχι) και η Ατζέντα 30 των Ηνωμένων Εθνών,για τη βιώσιμη ανάπτυξη.

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο