Αν και η ναυτιλία, που ευθύνεται για το 2% με 3% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως, δεν συμπεριλήφθηκε στο τελικό κείμενο της Συμφωνίας του Παρισιού –εγκρίθηκε το 2015 και τέθηκε σε ισχύ το 2016–, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (International Maritime Organization ΙΜΟ) ως ρυθμιστικός φορέας έχει δεσμευτεί να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τη διεθνή ναυτιλία, συμβάλλοντας στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής (Συμφωνία του Παρισιού: Διατήρηση της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας αυτόν τον αιώνα πολύ κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και συνέχιση των προσπαθειών για περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου).

Στην 28η Παγκόσμια Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα στην πρωτεύουσα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Ντουμπάι, ο Διεθνής Οργανισμός για τη Ναυτιλία ΙΜΟ παρουσίασε τη στρατηγική του GHG (Greenhouse Gase) 2023, για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα πλοία, με τη δέσμευση: Να πετύχει τις καθαρές μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως ή περίπου κοντά στο 2050, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές εθνικές συνθήκες. Τα επίπεδα φιλοδοξίας περιλαμβάνουν την απορρόφηση τεχνολογιών μηδενικών ή σχεδόν μηδενικών αερίων εκπομπών, καυσίμων ή/και πηγών ενέργειας, που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 5% (αέρια GHG: διοξείδιο του άνθρακα CO2, μεθάνιο CH4, υποξείδιο του αζώτου N2O, υδροφθοράνθρακες HFCs, υπερφθοράνθρακες PFCs, εξαφθοριούχο θείο SF6). Ο κατάλογος θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει και άλλες σχετικές ουσίες του θερμοκηπίου –εκτός από τα αέρια που προαναφέρθηκαν–, τα οποία μπορεί να συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή, συμπεριλαμβανομένου του μαύρου άνθρακα (BC).

Βιώσιμα καύσιμα

Στις 10 Δεκεμβρίου, ηγέτες της ναυτιλίας και του ενεργειακού τομέα, εκπρόσωποι κυβερνήσεων, ρυθμιστικών αρχών και φορέων χάραξης πολιτικής συμμετείχαν στο κορυφαίο ναυτιλιακό event, στο πλαίσιο της COP28, το συνέδριο για τη διαμόρφωση του μέλλοντος της ναυτιλίας «Shaping the Future of Shipping: Delivering a Net Zero World». Την ελληνική πλευρά, όπως είχε ανακοινωθεί, εκπροσώπησαν ο υπουργός Ναυτιλίας Χρήστος Στυλιανίδη και εκ μέρους της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών η πρόεδρος της ΕΕΕ, Μελίνα Τραυλού, και ο Γενικός Γραμματέας Δημήτρης Φαφαλιός.

Το μήνυμα των εκπροσώπων της ναυτιλίας προς τους συμμετέχοντες στο COP28 σαφές: «Η ναυτιλία είναι καθοριστικής σημασίας για την παγκόσμια απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές – χωρίς τα πλοία να μεταφέρουν βιώσιμα καύσιμα και χωρίς τα καύσιμα για την απαλλαγή από τον άνθρακα, δεν μπορεί να υπάρξει παγκόσμια απαλλαγή από τον άνθρακα». Η ναυτιλία, με άλλα λόγια, «θα χρειαστεί νέα καύσιμα χαμηλών/μηδενικών εκπομπών άνθρακα για να πετύχει τα επίπεδα φιλοδοξίας της στρατηγικής του IMO GHG 2023». Παράλληλα, φιλοδοξία του κλάδου είναι τα νέα πλοία που θα κατασκευαστούν μέχρι το 2025 να είναι 30% πιο ενεργειακά αποδοτικά από αυτά που κατασκευάστηκαν το 2014.

Καίριος ρόλος

Η ναυτιλία διαδραματίζει «καίριο ρόλο για την ευρωπαϊκή οικονομία», όπως αναγνωρίζει και ο κοινοτικός κανονισμός «για τη χρήση ανανεώσιμων καυσίμων και καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών στις θαλάσσιες μεταφορές».

Σύμφωνα με τη Eurostat, οι ναυτιλιακές μεταφορές συμβάλλουν περίπου στο 75% του όγκου του εξωτερικού εμπορίου της ΕΕ και στο 31% του όγκου του εσωτερικού εμπορίου της ΕΕ, και αποτελούν ουσιαστική συνιστώσα του ευρωπαϊκού συστήματος μεταφορών. Επίσης, περισσότερο από τα δύο τρία των εμπορευματικών μεταφορών της ΕΕ (68%, 5.135 δισεκατομμύρια τονοχιλιόμετρα, tkm) αντιπροσώπευαν, το 2021, οι θαλάσσιες μεταφορές στην Ευρώπη.

Στρατηγική GHG 2023

Σημειώνεται ότι η αρχική στρατηγική GHG του ΙΜΟ υιοθετήθηκε από την Επιτροπή Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC) του ΙΜΟ, κατά την 72η σύνοδό της στα κεντρικά γραφεία του ΙΜΟ στο Λονδίνο. Στη συνάντηση συμμετείχαν περισσότερα από 100 κράτη μέλη του ΙΜΟ.

Σταχυολογούμε από τη στρατηγική του ΙΜΟ GHG 2023:

1. Η ένταση άνθρακα του πλοίου θα μειωθεί μέσω περαιτέρω βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης για νέα πλοία (να επανεξεταστεί ο στόχος της ενίσχυσης των απαιτήσεων σχεδιασμού ενεργειακής απόδοσης για τα πλοία).

2. Η ένταση άνθρακα της διεθνούς ναυτιλίας θα μειωθεί (να μειωθούν οι εκπομπές CO2 ανά μεταφορικό έργο, κατά μέσο όρο στη διεθνή ναυτιλία, τουλάχιστον κατά 40% έως το 2030, σε σύγκριση με το 2008).

3. Απορρόφηση μηδενικών ή σχεδόν μηδενικών τεχνολογιών εκπομπών GHG, καυσίμων ή/και πηγών ενέργειας για αύξηση, απορρόφηση τεχνολογιών μηδενικών ή σχεδόν μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, καυσίμων ή/και πηγών ενέργειας που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 5%, προσπαθώντας για το 10% της ενέργειας που χρησιμοποιείται από τη διεθνή ναυτιλία έως το 2030.

4. Οι εκπομπές GHG από τη διεθνή ναυτιλία θα φτάσουν στο καθαρό μηδέν (να κορυφωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τη διεθνή ναυτιλία το συντομότερο δυνατό και να φτάσουν τις καθαρές μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως ή κοντά, δηλαδή κοντά στο 2050, λαμβανομένων υπόψη των διαφορετικών εθνικών συνθηκών, ενώ συνεχίζονται οι προσπάθειες για τη σταδιακή κατάργησή τους, όπως απαιτείται στο Συνεπές Όραμα με τον μακροπρόθεσμο στόχο θερμοκρασίας που ορίζεται στο άρθρο 2 της Συμφωνίας του Παρισιού).

5. Τα βιοκαύσιμα θα μπορούσαν να είναι μία από τις επιλογές. Είναι σημαντικό να αναπτυχθούν και να εφαρμοστούν μέτρα κατάλληλα για τον υπάρχοντα στόλο. Το πλεονέκτημα τέτοιων βιοκαυσίμων είναι η ικανότητά τους να χρησιμοποιούνται στον υπάρχοντα στόλο, που σημαίνει ότι μπορούν εύκολα να αντικαταστήσουν τα υγρά καύσιμα υδρογονανθράκων. Ωστόσο, είναι επιτακτική ανάγκη τέτοια βιοκαύσιμα να παράγονται από βιώσιμες πρώτες ύλες και με χρήση βιώσιμων πηγών ενέργειας. Υπάρχουν επίσης ευρύτερα ζητήματα, όπως η διαθεσιμότητα και η βιωσιμότητα της παραγωγής βιοκαυσίμων και ούτω καθεξής.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις, στην Τέταρτη Μελέτη GHG του IMO 2020, περίπου το 64% της συνολικής μείωσης του CO2 από τη ναυτιλία το 2050 θα επιτευχθεί με τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων χαμηλών/μηδενικών εκπομπών άνθρακα.

Η αποτελεσματική μετάβαση σε εναλλακτικά καύσιμα χαμηλών και μηδενικών εκπομπών απαιτεί την ανάπτυξη ενός ισχυρού διεθνούς πλαισίου για την αξιολόγηση της έντασης και της βιωσιμότητας των εναλλακτικών καυσίμων χαμηλών και μηδενικών εκπομπών με επιστημονικό και ολιστικό τρόπο.

Ενίσχυση ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής ναυτιλίας

«Η στρατηγική σημασία της ναυτιλίας για την ενεργειακή και επισιτιστική ασφάλεια και την ευρωστία της ΕΕ είναι αδιαμφισβήτητη. Απαιτείται, όμως, ισχυρή πολιτική βούληση και σταθερή δέσμευση για να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής ναυτιλίας σε διεθνές επίπεδο και να διασφαλιστεί τόσο η βιωσιμότητα του κλάδου όσο και η ενεργειακή αυτονομία της ΕΕ», έχει δηλώσει η πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) Μελίνα Τραυλού (Ευρωπαϊκή Διάσκεψη για τη Ναυτιλία 2023 – Βρυξέλλες): Χωρίς τη ναυτιλία δεν μπορεί να υπάρξει πράσινη μετάβαση, ούτε στρατηγική αυτονομία της ΕΕ.

 

 

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

Προβολές: 27