Με αφορμή την επιβεβαίωση ότι το 2023 είναι το θερμότερο ημερολογιακό έτος στα παγκόσμια αρχεία δεδομένων θερμοκρασίας που χρονολογούνται από το 1850, με βάση τα στοιχεία της υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής «Κοπέρνικος» (Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προγνώσεων για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής -χρηματοδότηση ΕΕ),κάνουμε μια σύντομη παρουσίαση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης στην τουριστική ζήτηση,στην ΕΕ,αλλά και την συνεισφορά του κλάδου στις εκπομπές του θερμοκηπίου.

Μετατόπιση ροών

Την ίδια στιγμή που ο ευρωπαϊκός Νότος συνεχίζει,σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τουρισμού, να είναι μεταξύ των δημοφιλέστερων προορισμών,ταυτόχρονα παρατηρείται μια αύξηση της προτίμησης γεωγραφικών περιοχών και μια μετατόπιση των τουριστικών ροών προς τον Βορρά,λόγω των «απρόβλεπτων καιρικών συνθηκών που θα έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στις αποφάσεις των ταξιδιωτών στο μέλλον». Κοντολογίς, η κλιματική κρίση θα καθορίσει εν πολλοίς στο μέλλον και τις τουριστικές τάσεις.

Η EU Science HubΗ σημειώνει ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη θα αναδιαρθρώσει την τουριστική ζήτηση της Ευρώπης, ιδιαίτερα στις παράκτιες περιοχές.Μια άνοδος της θερμοκρασίας κατά 3°C ή 4°C θα μειώσει τον αριθμό των καλοκαιρινών τουριστών κατά σχεδόν 10% στις νότιες παράκτιες περιοχές και θα αυξήσει τη ζήτηση για τις βόρειες ακτές κατά 5%.

Σενάρια θέρμανσης

Σε ένα θερμαινόμενο κλίμα κατά 1,5°C, η πλειονότητα (80%) των ευρωπαϊκών περιοχών μπορεί να επηρεαστεί από την κλιματική αλλαγή μόνο σε σχετικά μικρό ποσοστό, με τη ροή των τουριστών σε αυτές τις περιοχές να κυμαίνεται μεταξύ -1% και +1%. Τα αποτελέσματα είναι σχεδόν παρόμοια για το σενάριο θέρμανσης 2°C. Η πιο σημαντική επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην τουριστική ζήτηση προβλέπεται για τις παράκτιες περιοχές, π.χ. μείωση 9,12% για τα ελληνικά νησιά του Ιονίου και αύξηση 15,93% για τη Δυτική Ουαλία (Ηνωμένο Βασίλειο).

Επιπλέον, οι μεγαλύτερες απώλειες –πάνω από 5%– προβλέπονται σε όλες τις περιοχές της Κύπρου, της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Πορτογαλίας, ενώ τα υψηλότερα κέρδη –πάνω από 5%– κατανέμονται σε Γερμανία, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο.

Σε σενάρια θερμότερου κλίματος (3°C και 4°C),στις παράκτιες περιοχές της Βόρειας Ευρώπης, έχουμε 5% αύξηση της ζήτησης κατά τους καλοκαιρινούς και στις αρχές του φθινοπώρου. Αντίθετα, οι νότιες παράκτιες περιοχές προβλέπεται να χάσουν σχεδόν το 10% των καλοκαιρινών τουριστών σε σύγκριση με σήμερα.

Βιώσιμο μοντέλο

Η Ευρώπη βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό ως κύριο οικονομικό μοχλό, που συνεισφέρει άμεσα και έμμεσα πάνω από το 10% στο ΑΕΠ της ΕΕ.Ο τουρισμός στην Ευρώπη, την περιοχή με τις περισσότερες επισκέψεις στον κόσμο, αντιπροσωπεύει το 51% του συνόλου των διεθνών αφίξεων (743 εκατομμύρια τουρίστες το 2019). Η Ευρώπη παρέμεινε ο γεωγραφικός προορισμός με τον υψηλότερο αριθμό αφίξεων εισερχόμενου τουρισμού παγκοσμίως, με περίπου 595 εκατομμύρια αφίξεις το 2022. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταξιδίων προβλέπει ότι χρονιά επιστροφής στα προπανδημικά επίπεδα θα είναι το 2024.

Μερίδιο ευθύνης

Ο τουρισμός όμως έχει το δικό του μερίδιο ευθύνης για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (ΟΗΕ – UNWTO) μας δίνει τα εξής στοιχεία για τις εκπομπές CΟ2 από τις μεταφορές στον τουρισμό:

·       Οι εκπομπές CO2του τουριστικού τομέα που σχετίζονται με τις μεταφορές αποτελούν το 22% των συνολικών εκπομπών από τις μεταφορές.

·       Έως το 2030, οι εκπομπές CO2 που σχετίζονται με τις μεταφορές από τον τουρισμό θα αυξηθούν κατά 25% από τα επίπεδα του 2016. Συνολικά, αυτή η αύξηση των εκπομπών CO2 θα αντιπροσωπεύει το 5,3% όλων των ανθρωπογενών εκπομπών το 2030.

·       Τα ενδοπεριφερειακά ταξίδια (εντός της ίδιας περιοχής) αντιπροσωπεύουν το 80% όλων των διεθνών αφίξεων τόσο το 2016 όσο και το 2030 και πραγματοποιούνται κυρίως αεροπορικώς (95%)και ακολουθεί το αυτοκίνητο.

·       Οι εκπομπές που σχετίζονται με τις μεταφορές από τον εσωτερικό τουρισμό θα αυξηθούν κατά 21% από το 2016 έως το 2030.

Ξενοδοχειακός τομέας

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού τονίζει ότι ο τουρισμός πρέπει να καθορίσει το δικό του σενάριο υψηλών φιλοδοξιών, πέρα ​​από τις μεταφορές – ένα σενάριο κατά το οποίο ο τουρισμός θα μετασχηματιζόταν σε έναν κλάδο με χαμηλές ανθρακούχες εκπομπές και αποτελεσματικές λειτουργίες.

Το Hotel Energy Solutionsείναι έναprojectπου ξεκίνησε από τονUNWTO σε συνεργασία με μια ομάδα κορυφαίων φορέων των Ηνωμένων Εθνών και της ΕΕ στον τουρισμό και την ενέργεια, παρέχοντας πληροφορίες, τεχνική υποστήριξη και εκπαίδευση στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, στην ΕΕ των 27, για να αυξήσουν την ενεργειακή τους απόδοση και τη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας – μειώνοντας το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα.

Ο ξενοδοχειακός τομέας είναι ένας από τους μεγαλύτερους στην απασχόληση και τα οικονομικά έσοδα της τουριστικής βιομηχανίας, αλλά ταυτόχρονα είναι και ενεργοβόρος.Τα ξενοδοχεία και άλλοι τύποι καταλυμάτων αντιπροσωπεύουν το 2% του 5% του παγκόσμιου CO2 που εκπέμπει ο τουριστικός κλάδος.

Η κλιματική αλλαγή μάς υποχρεώνει να διαφοροποιήσουμε την οπτική μας και να στραφούμε σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο, αναπροσαρμόζοντας τη στρατηγική μας στόχευση για τον τουρισμό της επόμενης μέρας, αναφέρει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων.

Σύμφωνα πάντως με έρευνα του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, το μεγαλύτερο ποσοστό των ξενοδοχείων στην Ελλάδα έχει κατασκευαστεί τις δεκαετίες του ’70 και του ’80 και οι διαδικασίες ανακαίνισης ή αντικατάστασής τους θεωρείται χρονοβόρα και κοστοβόρα. Στη χώρα μας, περίπου το 30% των ξενοδοχείων διαθέτει ανεπαρκή θερμομόνωση στους τοίχους και την οροφή, το 50% διαθέτει παλαιό σύστημα κεντρικής θέρμανσης, ενώ το 50% δεν έχει εγκαταστήσει ηλιοθερμικά συστήματα.

Η αναβάθμιση των υποδομών της βιομηχανίας τουρισμού «είναι μια παράμετρος σεβασμού στο περιβάλλον και τον ταξιδιώτη – επισκέπτη ντόπιο και ξένο». Προς το παρόν, οι προτιμήσεις στη χώρα μας ως τουριστικού προορισμού καλά κρατούν. Το μαρτυρούν άλλωστε τα τουριστικά έσοδα του 2023, τα οποία,όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, «θα διαμορφωθούν στα 19,5 δισ. ευρώ, από 17,7 δισ. ευρώ που ήταν το 2022 – η εκτίμηση του Προϋπολογισμού για το 2024 είναι ότι θα διαμορφωθούν στα 21 δισ. ευρώ».Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να δώσουμε μεγαλύτερη βαρύτητα στη διαχείριση του τουρισμού και να εστιάσουμε σε ένα βιώσιμο μοντέλο, που θα προσαρμόζεται και στις απαιτήσεις των καιρών!

Δίδυμη μετάβαση

Για να διατηρηθεί το καθεστώς της ΕΕ ως κορυφαίου τουριστικού προορισμού, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την εφαρμογή μιας δίδυμης (πράσινης και ψηφιακής) μετάβασης και την προώθηση της ανθεκτικότητας στον τουρισμό. Για έναν τουρισμό πιο φιλικό προς το περιβάλλον, απαιτείται η εφαρμογή συνεχιζόμενων νομοθετικών πρωτοβουλιών που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος και την κλιματική ουδετερότητα.

 

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

 

 

 

 

 

 

 

Προβολές: 78