Η Ελλάδα, «μέσω των ενεργειών της Γενικής Γραμματείας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ και των ελληνικών δήμων, συγκαταλέγεται έως σήμερα, βάσει της αξιολόγησης του “Συμβουλίου της Αποστολής”, μεταξύ των τριών-τεσσάρων καλύτερων πρακτικών των κρατών-μελών της ΕΕ, που συμμετέχουν στο πρόγραμμα του “Συμβουλίου Αποστολής” των κλιματικά ουδέτερων και έξυπνων πόλεων»

Οι πόλεις καταναλώνουν πάνω από το 65% της παγκόσμιας ενέργειας και ευθύνονται για περισσότερο από το 70% των παγκόσμιων εκπομπών CO2. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι πόλεις, αν και καταλαμβάνουν μόνο το 4% της έκτασης της ΕΕ, φιλοξενούν το 75% των πολιτών της Ένωσης. Οι ευρωπαϊκές πόλεις διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050, που είναι και ο στόχος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Και μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στη μείωση των εκπομπών της ΕΕ κατά 55% έως το 2030. Σε ημερίδα της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) στη Θεσσαλονίκη (8/3), συζητήθηκε το θέμα «οι Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις έως το 2030 αποτελούν αναγκαιότητα από και προς τον πολίτη».

Σημειώνεται ότι η ανθρωπογενής ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλείται κυρίως από τρεις ανθρώπινες δραστηριότητες: τη βιομηχανία, τις μεταφορές και τα νοικοκυριά. Σε μια τυπική πόλη, η βιομηχανία ευθύνεται για το 50% της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, τα μέσα μεταφοράς για το 35% και τα νοικοκυριά για το 15%.

Σε ειδική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, που επικαλείται τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), καταδεικνύονται τα εξής: «Η ατμοσφαιρική ρύπανση βλάπτει σοβαρά την υγεία των Ευρωπαίων πολιτών. Κάθε χρόνο, περίπου 400.000 άνθρωποι πεθαίνουν πρόωρα εξαιτίας υπέρμετρων συγκεντρώσεων ατμοσφαιρικών ρύπων, όπως σωματίδια σκόνης, διοξείδιο του αζώτου και όζον. Για περίπου 30 έτη, υπάρχει στην ΕΕ εν ισχύει νομοθεσία για τον καθαρό αέρα, η οποία θεσπίζει όρια στις συγκεντρώσεις των ρύπων στην ατμόσφαιρα. Ωστόσο, η κακή ποιότητα του αέρα παραμένει σύνηθες φαινόμενο στα περισσότερα κράτη-μέλη της ΕΕ και σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις».

«Συμβούλιο Αποστολής»

Στην Ευρώπη εκτιμάται ότι έως το 2050 περίπου το 85% των Ευρωπαίων θα ζουν σε αστικές περιοχές. Γι’ αυτόν τον λόγο, «η τρέχουσα κλιματική έκτακτη ανάγκη πρέπει να αντιμετωπιστεί στις πόλεις και από τους πολίτες που ζουν σ’ αυτές», τονίζει το «Συμβούλιο της Αποστολής της ΕΕ των κλιματικά ουδέτερων (Net Zero Cities) και έξυπνων πόλεων» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το «Συμβούλιο της Αποστολής», το οποίο έχει θέσει στόχο «100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις έως το 2030», θα «στηρίξει, θα προωθήσει και θα αναδείξει τις πόλεις αυτές, στη μετάβασή τους προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2030».

Τον Απρίλιο του 2022 επιλέχθηκαν 100 πόλεις από την ΕΕ και 12 πόλεις από χώρες συνδεδεμένες με το πρόγραμμα «Horizon Europe» για τα έτη 2021-2027. Οι 100 πόλεις προέρχονται και από τα 27 κράτη-μέλη, ενώ 12 επιπλέον πόλεις προέρχονται από χώρες που συνδέονται ή βρίσκονται σε διαδικασία σύνδεσης με το «Horizon Europe». Μεταξύ αυτών είναι και η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, τα Τρίκαλα, η Καλαμάτα, τα Ιωάννινα και η Κοζάνη. Από την Κύπρο η Λεμεσός.

Μέχρι σήμερα, μόνο δέκα ευρωπαϊκές πόλεις έχουν λάβει το σήμα Mission Label του «Συμβουλίου Αποστολής της ΕΕ για κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις»: Σόντερμπεργκ (Δανία), Μάνχαϊμ (Γερμανία), Μαδρίτη, Βαλένθια, Βαγιαδολίδ, Βιτόρια-Γκαστέις και Σαραγόσα (Ισπανία), Κλάγκενφουρτ (Αυστρία), Κλουζ-Ναπόκα (Ρουμανία) και Στοκχόλμη (Σουηδία). Το σήμα αποτελεί αναγνώριση της επιτυχούς ανάπτυξης των αστικών συμβάσεων για το κλίμα, που περιλαμβάνουν σχέδιο δράσης και επενδυτική στρατηγική.

Η πρώτη ομάδα πόλεων παρουσίασε τις συμβάσεις της για την πόλη για το κλίμα τον Απρίλιο του 2023, οι οποίες εξετάστηκαν από την Επιτροπή με την υποστήριξη εμπειρογνωμόνων, μεταξύ άλλων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ). Τον Οκτώβριο του 2023, μετά από θετική αξιολόγηση, οι πρώτες 10 πόλεις έλαβαν το σήμα αποστολής της ΕΕ, το οποίο αποσκοπεί συγκεκριμένα στη διευκόλυνση της πρόσβασης σε κοινοτικές, εθνικές και περιφερειακές πηγές χρηματοδότησης – ιδίως ιδιωτικών επενδύσεων.

Καλές πρακτικές

Η Ελλάδα, «μέσω των ενεργειών της Γενικής Γραμματείας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ και των ελληνικών δήμων, συγκαταλέγεται έως σήμερα, βάσει της αξιολόγησης του “Συμβουλίου της Αποστολής”, μεταξύ των τριών-τεσσάρων καλύτερων πρακτικών των κρατών-μελών της ΕΕ, που συμμετέχουν στο πρόγραμμα του “Συμβουλίου Αποστολής”», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας Ευθύμιος Μπακογιάννης, στην ημερίδα της ΡΑΑΕΥ.

Στην ημερίδα, η οποία έγινε στο πλαίσιο της 2ης Διεθνούς Έκθεσης Κυκλικής Οικονομίας «Forward Green», συμμετείχαν οι δήμοι που επιλέχθηκαν από την «Ευρωπαϊκή Αποστολή». Σύμφωνα με τον κ. Μπακογιάννη, «αναμένεται η αξιολόγηση και έγκριση των πρώτων Κλιματικών Συμφώνων των πόλεων (Climate City Contracts) της Θεσσαλονίκης, της Καλαμάτας, των Ιωαννίνων και της Κοζάνης». Εκκρεμεί η υποβολή σχεδίων στο πρόγραμμα της Αθήνας και των Τρικάλων (από το 2008, το Σύμφωνο των Δημάρχων για το Κλίμα και την Ενέργεια έχει συγκεντρώσει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, που δεσμεύονται εθελοντικά να υλοποιήσουν τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια στην επικράτειά τους).

Κοινωνική δικαιοσύνη

Ο δήμαρχος Κοζάνης, Γιάννης Κοκκαλιάρης, είπε στο «Π»: «Παρακολουθούμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις τελευταίες εξελίξεις για την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ, αλλά και τους προβληματισμούς που εγείρουν οι τοπικές κοινωνίες». Και πρόσθεσε: «Aδιαμφισβήτητα, η συμμετοχή τους και η σύμφωνη γνώμη τους είναι επιταγή ενός δημοκρατικού – συμμετοχικού κράτους και ενός κράτους δικαίου. Άρα, είναι επιτακτική ανάγκη να σχεδιάσουμε τη μετάβαση στη μεταλιγνιτική περίοδο με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης για την περιοχή μας, που δεκαετίες τώρα καταστρεφόταν περιβαλλοντικά, κοινωνικά και σε επίπεδο υγείας, για να ηλεκτροδοτείται όλη η χώρα».

Επικύρωση Συμβολαίων

Ο Χρύσης Νικολαΐδης, μέλος του Συμβουλίου της Αποστολής των Πόλεων, υπογράμμισε τα εξής στην ημερίδα: «Η Ευρωπαϊκή Αποστολή των Πόλεων βρίσκεται σήμερα σε επιτυχή πορεία υλοποίησης, όπως είχε σχεδιαστεί από το 2019. Ταυτόχρονα βρίσκεται σε ένα σημαντικό κρίσιμο στάδιο με τη διαδικασία ολοκλήρωσης των Κλιματικών Συμβολαίων από τις 100 πόλεις της Αποστολής και την αξιολόγησή τους από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με την επικύρωση των Κλιματικών Συμβολαίων τους, οι πόλεις θα πρέπει να προχωρήσουν χωρίς καθυστέρηση στην υλοποίηση του σχεδίου δράσης, με τη συμμετοχή των πολιτών και των ενδιαφερομένων μερών, αποκομίζοντας τα σημαντικά οφέλη του Mission Label και με ενισχυμένη υποστήριξη από τις εθνικές και περιφερειακές αρχές και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή».

Οι «Αποστολές της ΕΕ» ποικίλλουν και αποτελούν δέσμευση για την επίλυση σημαντικών κοινωνικών προκλήσεων, όπως η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, η διαβίωση σε πιο πράσινες πόλεις, η εξασφάλιση της υγείας του εδάφους για να διαφυλαχθεί η υγεία των τροφίμων, η υγεία των κατοίκων, η καταπολέμηση του καρκίνου, η προστασία των ωκεανών μας και άλλα ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος.

Αστική υπερθέρμανση

Η ΡΑΑΕΥ διοργάνωσε για δεύτερη φορά ημερίδα για τα Κλιματικά Σύμφωνα των επιλεγμένων δήμων της Ελλάδας και της Κύπρου, γεγονός που, όπως είπε ο πρόεδρός της, αναπληρωτής καθηγητής Αθανάσιος Δαγούμας, «αποτυπώνει τη βαρύτητα που δίνει η Ρυθμιστική Αρχή στη μετάβαση, σε μία κοινωνία μηδενικών εκπομπών και στην κυκλική οικονομία».

Ο πρόεδρος της ΡΑΑΕΥ τόνισε ότι «η κλιματική αλλαγή αναδεικνύει την αναγκαιότητα μακροχρόνιου σχεδιασμού και για τον λόγο αυτόν, πέραν των αρμοδιοτήτων της Ρυθμιστικής Αρχής, παρακολουθούμε με ενδιαφέρον την πρόοδο των τεχνολογιών μετριασμού της αστικής υπερθέρμανσης, σε συνδυασμό με τον ορθολογικό σχεδιασμό υποδομών, για την ενέργεια, τα ύδατα, τα απόβλητα και το πράσινο».

Ο πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ), Δρ. Ανδρέας Πουλλικκάς, στην τοποθέτησή του επικεντρώθηκε «στον ρόλο του υδρογόνου για τις μελλοντικές αειφόρες πόλεις».

 

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο 

Προβολές: 44