Η Χάλκη, που «δανείστηκε» το όνομά της από τα ορυχεία χαλκού τα οποία λειτουργούσαν στο νησί από την αρχαιότητα, ονομάζεται και «πράσινο» νησί, που όμως κινδυνεύει να μείνει χωρίς νέους αν δεν υπάρξει άμεση λύση.

Ο λόγος στον δήμαρχο Χάλκης Ευάγγελο Φραγκάκη, στη συνέντευξη που ακολουθεί:

Δηλώσατε στο συνέδριο 12th Future of Cities Conference ότι ο αριθμός των τουριστών στη Χάλκη ήταν 121.000 το 2023, από 20.000 το 2019, «αύξηση που αγγίζει το 500%». Αυτό πώς προέκυψε; Το αντέχουν οι υποδομές ενός πράσινου νησιού;

Η Χάλκη είναι ένα νησί άνθησης, βιώνει μια άνευ προηγουμένου τουριστική ανάπτυξη. Αυτή η ραγδαία ανάπτυξη φέρνει αυτονόητα στο προσκήνιο ερωτήματα σχετικά με τη βιωσιμότητα και τις υποδομές του νησιού. Αρχικά να μην ξεχνάμε την πανδημία Covid-19, η οποία συνέβαλε στη στροφή προς τον εναλλακτικό τουρισμό και ώθησε στα απομονωμένα μέρη πολλούς ταξιδιώτες. Επιπλέον, η προβολή του νησιού και η δημοσιότητα που έχει λάβει σε ελληνικά και ξένα ΜΜΕ έχουν συμβάλει θετικά. Σχετικά με τις υποδομές, έχουν δημιουργηθεί νέα καταλύματα και εστιατόρια τα οποία μπορούν να προσφέρουν ποικιλία ποιοτικών επιλογών στους επισκέπτες.

Η ραγδαία αύξηση τουριστών εγείρει φυσικά ανησυχίες για την ικανότητα του νησιού να αντεπεξέλθει στις αυξημένες ανάγκες. Η Χάλκη διαθέτει περίπου 500 κλίνες σε ενοικιαζόμενα δωμάτια, Airbnb και το μοναδικό ξενοδοχείο. Ο αριθμός αυτός ίσως να μην επαρκεί για να καλύψει την αυξημένη ζήτηση. Το νησί διαθέτει ένα Κέντρο Υγείας με εξαίρετους ιατρούς, φυσικά όμως οι παροχές περιορίζονται σε αυτά που θα μπορούσε να προσφέρει το κάθε Κέντρο Υγείας, ενώ ένα πιο βαρύ περιστατικό οφείλει να μεταφερθεί στη Ρόδο. Η ύδρευση του νησιού προέρχεται από αφαλάτωση, η οποία ίσως να μην επαρκεί σε περίπτωση σπατάλης – στα πλαίσια της φυσιολογικής κατανάλωσης φυσικά επαρκεί. Το νησί διαθέτει βιολογικό καθαρισμό, ο οποίος το αναβάθμισε και αντέχει το αυξημένο φορτίο από τα λύματα. Η Χάλκη τροφοδοτείται με καραβάκια από τη Ρόδο. Η αυξημένη ζήτηση ίσως θα φέρει και αυξημένη μεταφορά τροφίμων. Εξάλλου, το καλοκαίρι καθημερινά υπάρχουν δρομολόγια πλοίων από τη Ρόδο. Το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας και ίντερνετ στο νησί είναι 5G, άρα επαρκεί σε περίπτωση συμφόρησης.

Ο τουρισμός αυξάνεται, όπως μας είπατε, αλλά μαθαίνουμε ότι ο μόνιμος πληθυσμός μειώνεται, ειδικά των νέων. Πώς το εξηγείτε και τι μπορεί να γίνει για να αναστραφεί αυτό;

Η Χάλκη είναι ένα νησί με πληθυσμό περίπου 600 κατοίκων. Αντιμετωπίζει μια δημογραφική πρόκληση, με τον τουρισμό να αυξάνεται και τον μόνιμο πληθυσμό, ιδιαίτερα των νέων, να μειώνεται.

Από τη μία το νησί μας αποτελεί δημοφιλή τουριστικό προορισμό, που έλκει τους φυσιολάτρες και τους λάτρεις της πεζοπορίας, με αποτέλεσμα οικονομικά οφέλη και δημιουργία θέσεων εργασίας στο πλαίσιο της τουριστικής σεζόν, από την άλλη έχουμε τον μόνιμο πληθυσμό ο οποίος μειώνεται, ιδιαίτερα στους νέους, γεγονός που οφείλεται στην έλλειψη ευκαιριών απασχόλησης καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, αλλά και στη δυσκολία πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας. Κατά βάση, δηλαδή, οι μόνιμοι κάτοικοι είναι ηλικιωμένοι. Αυτή η έλλειψη λοιπόν των νέων του νησιού μας μάς δημιουργεί ανησυχίες για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά και τη γενικότερη εικόνα του μέλλοντος.

Αυτή η μείωση μπορεί παροδικά να οδηγήσει σε ερήμωση του νησιού και να τεθεί σε κίνδυνο η βιωσιμότητά του. Θεωρούμε ως λύση τη δημιουργία κινήτρων για την προσέλκυση νέων κατοίκων, όπως φορολογικές ελαφρύνσεις, επιχορήγηση σε προγράμματα απασχόλησης, επενδύσεις σε υποδομές, προώθηση της επιχειρηματικότητας και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Η δημογραφική πρόκληση που αντιμετωπίζει η Χάλκη είναι σοβαρή και απαιτεί άμεση λύση. Η υλοποίηση δραστικών μέτρων για την προσέλκυση και τη διατήρηση νέων κατοίκων είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση του μέλλοντος του νησιού.

Τι αλλαγές έχουν γίνει ή πρόκειται να γίνουν στο νησί, με βάση το «GR-ecoislands» και τι περιλαμβάνει αυτή η πράσινη πρωτοβουλία;

Η Χάλκη δέχθηκε μια πράσινη μεταμόρφωση. Η πρωτοβουλία αυτή (σ.σ. του ΥΠΕΝ) στοχεύει στην υλοποίηση μίας σειράς δράσεων για την προώθηση της αειφορίας και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Το νησί έχει στραφεί σε καθαρές μορφές ενέργειας, με εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων. Η πράσινη πρωτοβουλία περιλαμβάνει την ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων κτιρίων, δηλαδή το σχολείο, το δημαρχείο, το Κέντρο Υγείας τα οποία έχουν αναβαθμιστεί ενεργειακά, με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και των εκπομπών ρύπων. Στο νησί έχει εγκατασταθεί φωτοβολταϊκό πάρκο (παράγει ετησίως 1,8 γιγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας) και έτσι δημόσια κτίρια, κατοικίες και επιχειρήσεις καλύπτουν σημαντικό μέρος των ενεργειακών αναγκών του νησιού, κατά βάση έχουν μηδενικό λογαριασμό ηλεκτρικής ενέργειας. Ο οδοφωτισμός και ο φωτισμός σε δημόσια κτίρια έχουν αντικατασταθεί με LED, εξοικονομώντας ενέργεια και χρήματα. Στο νησί προωθείται η ηλεκτροκίνηση, καθώς έχουν δοθεί κίνητρα για την αγορά οχημάτων και κάποιοι επιχειρηματίες έχουν ήδη προβεί σε αγορά ηλεκτροκίνητου, αποσύροντας το βενζινοκίνητο που είχαν.

Έχετε ενταχθεί και στο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης;

Ναι. Σύμφωνα με το εγκεκριμένο δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ 2022-2031 και με το προς έγκριση ΔΠΑ 2023-2032, η διασύνδεση των νησιών στο Νότιο Αιγαίο θα πραγματοποιηθεί σε δύο φάσεις. Η πρώτη φάση αφορά έργα με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2027 και η δεύτερη το 2028. Πρόκειται για ένα τεράστιο έργο, γι’ αυτό και ο εκτιμώμενος προϋπολογισμός του πρότζεκτ ξεπερνάει το 1,4 δισ. ευρώ. Το έργο της διασύνδεσης των Δωδεκανήσων αφορά τη διασύνδεση με το ΕΣΜΗΕ (Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) της ομάδας των νησιών του Νοτιοανατολικού Αιγαίου και περιλαμβάνει έξι αυτόνομα ηλεκτρικά συστήματα, ένα εκ των οποίων είναι η Χάλκη.

Η Ενεργειακή Κοινότητα, στην οποία συμμετέχει και ο δήμος, λειτουργεί ικανοποιητικά;

Είναι η πρώτη Ενεργειακή Κοινότητα στα Δωδεκάνησα. Έχει ως κύριο μέτοχο με το 50% τον Δήμο Χάλκης και τα υπόλοιπα 176 μέλη είναι οι άνθρωποι του νησιού. Διαχειρίζεται με απόλυτη επιτυχία το φωτοβολταϊκό πάρκο, με τα οφέλη να έχουν ήδη βελτιώσει την οικονομική και την περιβαλλοντική ποιότητα ζωής των μελών της.

Υπάρχουν σχέδια για το ποιο αναπτυξιακό μοντέλο θα πρέπει να ακολουθήσει η Χάλκη;

Στόχος του αναπτυξιακού μοντέλου που θα πρέπει να ακολουθήσει η Χάλκη είναι η διατήρηση του μόνιμου πληθυσμού, με ενίσχυση της απασχόλησης, επένδυση σε παραδοσιακούς κλάδους, όπως η αλιεία και η γεωργία, με στόχο τον εκσυγχρονισμό και την τυποποίηση των προϊόντων, ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, προώθηση της επιχειρηματικότητας με δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, βελτίωση της ποιότητας ζωής με επενδύσεις σε υποδομές (ύδρευση, αποχέτευση), ενίσχυση των υπηρεσιών υγείας και εκπαίδευσης και δημιουργία κοινωνικών προγραμμάτων για την υποστήριξη των ευάλωτων ομάδων. Παράλληλα, ενθάρρυνση της καλλιτεχνικής δημιουργίας κ.ά. Η συνεργασία, η δέσμευση και η συλλογική προσπάθεια όλων των εμπλεκόμενων φορέων είναι απαραίτητες για την επιτυχία του εγχειρήματος.

Ποια δρομολόγια συνδέουν το νησί σας με την ηπειρωτική χώρα και κάθε πότε; Υπάρχει εσωτερική σύνδεση με άλλα νησιά;

Το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής έχει κάνει τα τελευταία χρόνια πολύ καλή δουλειά όσον αφορά τις άγονες ακτοπλοϊκές γραμμές. Υπάρχει διασύνδεση με τα μεγαλύτερα όμορφα νησιά πολύ συχνά κατά τη διάρκεια της εβδομάδας. Η Χάλκη έχει ακτοπλοϊκή διασύνδεση με τη Ρόδο σχεδόν κάθε μέρα και με τον Πειραιά δύο φορές την εβδομάδα.

Ψηφιακές εφαρμογές

«Το City On είναι μια ολοκληρωμένη mobile εφαρμογή που μπορεί οποιοσδήποτε και οποιαδήποτε να τη χρησιμοποιήσει και να συμμετάσχει σε μία διαβούλευση για τα έργα στη Χάλκη μας, να πει την άποψή του, να έχει διαδραστικές ειδοποιήσεις και μια σειρά άλλες δυνατότητες –διαθέσιμες από κινητό Android – iOS. Το ΣΒΑΚ είναι ένα site που αφορά το σχέδιο βιώσιμης αστικής κινητικότητας και μπορούν όλοι και όλες να μπουν και να δουν τη μελέτη που έχει γίνει τα τελευταία τρία χρόνια, αλλά και τι ακριβώς θέλουμε να κάνουμε μελλοντικά. Έχουν ολοκληρωθεί το ΣΦΗΟ (Σχέδιο Φόρτισης Ηλεκτρικών Οχημάτων) καθώς και η Ατζέντα Ενεργειακής Μετάβασης για τα Ευρωπαϊκά νησιά».

 

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

 

Προβολές: 210