Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) στοχεύει στο 90% της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέχρι το 2040 στην ΕΕ, με τις –απαραίτητες– επενδύσεις στην αποθήκευση να συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση. Η ποσότητα των μονάδων αποθήκευσης εξαρτάται από τοn βαθμό διείσδυσης ΑΠΕ, από το μείγμα τεχνολογιών. Αν η διείσδυση των ΑΠΕ αυξάνεται δυσανάλογα από την ενσωμάτωση μονάδων αποθήκευσης, τότε αυξάνονται οι περικοπές ενέργειας. Για να πετύχουμε ορθολογική χρήση ΑΠΕ με αποθήκευση, απαιτούνται και: νέες διασυνδέσεις, αναβάθμιση δικτύων, διευρυμένα δίκτυα διανομής κ.ά. Σε γενικές γραμμές, όλα αυτά συνεπάγονται ελαχιστοποίηση των περικοπών ενέργειας και μείωση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας για τους καταναλωτές. Καλό, αλλά όχι πραγματοποιήσιμο, τουλάχιστον στο πολύ άμεσο μέλλον.

Στο 5o Power & Gas Forum του Energy press, στις θεματικές ενότητες που αναπτύχθηκαν, τέθηκε επί τάπητος και το θέμα της αποθήκευσης, των διασυνδέσεων και των περικοπών.

Μοντέλα 2030

Ακόμα και με τους στόχους του ΕΣΕΚ (Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα) θα περισσεύει ενέργεια, διευκρίνισε στο 5o Power & Gas Forum του Energy press ο καθηγητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) Παντελής Μπίσκας: «Σήμερα, στην εγχώρια αγορά δεν υπάρχουν σε λειτουργία σταθμοί αποθήκευσης. Στόχος του ΕΣΕΚ είναι 3,1 γιγαβάτ μπαταριών έως το 2030. Τα μοντέλα, κοιτάζοντας μπροστά προς το 2030, δείχνουν ότι με βάση και όλες τις σχεδιαζόμενες διασυνδέσεις, πλην αυτής με την Αίγυπτο και του Green Aegean, μια τυπική ημέρα οι περικοπές θα φτάνουν τα 3,8 γιγαβάτ (σ.σ. ο Green Aegean Interconnector θα διαθέτει συνολική δυναμικότητα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας 3 GW – με περαιτέρω ανάπτυξη μπορεί να φτάσει μέχρι τα 9 GW). Αν μπει στην εξίσωση η Αίγυπτος, οι περικοπές θα φτάνουν έως τα 6,8 γιγαβάτ». «Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπιστούν οι περικοπές είναι η ανάπτυξη των διασυνδέσεων και της αποθήκευσης». Σημειώνεται ότι για «κάθε 500 μεγαβάτ νέων μπαταριών αποφεύγονται 310.000-590.000 μεγαβατωρών σε περικοπές. Αντιστοίχως, για κάθε 500 (MWh) νέων διασυνδέσεων αποφεύγονται 308.000 μεγαβατώρες περικοπών. Η συνολική ζημιά από τη μη ύπαρξη επαρκούς αποθήκευσης εκτιμάται σε 218-253 εκατ. ευρώ ετησίως. Ο κ. Μπίσκας πρόσθεσε ότι το ερώτημα που τίθεται για τις μπαταρίες είναι το IRR (δείχνει την απόδοση επενδυτικού προγράμματος) των έργων, το οποίο στο βασικό σενάριο της μελέτης υπολογίζεται κοντά στο 7%.

Περίπτωση κορεσμού

Σε επίπεδο αγορών, υπάρχουν περικοπές λόγω ανεπάρκειας ζήτησης, που θα συνεχίσουν να αυξάνονται και εκδηλώνονται κατά κύριο λόγο στην ημερήσια αγορά, είπε από την πλευρά του ο καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) Σταύρος Παπαθανασίου: Ένας δεύτερος λόγος είναι ο κορεσμός των δικτύων. Και στις δύο περιπτώσεις, η αντιμετώπιση περνάει από την αποθήκευση. Στην περίπτωση του κορεσμού, τα συστήματα αποθήκευσης είναι λύση, όχι τα κεντρικά αλλά τα κατανεμημένα συστήματα. Η αποθήκευση (δεν) είναι πανάκεια, μπορεί να περιορίσει αλλά δεν γίνεται να μηδενίσει τις περικοπές. Και δεν γίνεται να δούμε μια μονάδα σε κάθε σταθμό, σε κάθε σημείο του δικτύου που αντιμετωπίζει κορεσμό. Άρα η ποσότητα των μονάδων αποθήκευσης εξαρτάται από τον βαθμό διείσδυσης ΑΠΕ, από το μείγμα τεχνολογιών. Οι περικοπές αποτελούν ιδιαίτερα σύνθετο ζήτημα, που συνδέεται με πολλούς παράγοντες.

Φάση ωριμότητας

Αν και η ελληνική αγορά έχει περάσει σε μια νέα φάση ωριμότητας πλέον –το μερίδιο των ΑΠΕ έχει φτάσει κοντά στο 50% της ηλεκτροπαραγωγής–. υπάρχουν προκλήσεις, καθώς τα οικονομικά της αποθήκευσης ενέργειας δεν πείθουν ακόμα τους επενδυτές, υποστήριξε ο Θεόδωρος Κιακίδης, Founding Partner της NEP (New Energy Partners): Η δομή της αγοράς ευνοεί τους καθετοποιημένους παίκτες που εξασφαλίζουν χαμηλές τιμές παραγωγής και προσφέρουν υψηλές για τους καταναλωτές.

«Βίαιες περικοπές»

Για μια «μειοψηφία έργων που υπόκειται σε άγριες περικοπές» μίλησε ο Παναγιώτης Λαδακάκος, πρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ): «Αυτές τις μέρες υπήρξαν έργα στη μέση τάση που περικόπτονταν βίαια για μέρες. Αυτό είναι προβληματικό, και τεχνικά και από άποψη ασφάλειας, και δημιουργεί θέματα στη λειτουργία των έργων. Στα έργα μέσης τάσης η μεγάλη πλειοψηφία είναι κάτω από τα ραντάρ και δεν υπόκειται σε περικοπή. Κάποιοι αδικούνται και το φαινόμενο διογκώνεται, ειδικά όσο δεν μπαίνουν στο σύστημα οι μπαταρίες και η αντλησιοταμίευση και δεν αυξάνονται οι εξαγωγές σε γειτονικές χώρες». Οι περικοπές είναι ένα πολύπλοκο θέμα, είπε, με διαφορετικά είδη (κατανομή, ανακατανομή κ.λπ.), διαφορετικές κατηγορίες έργων με διαφορετικά προνόμια κ.λπ. Και πρότεινε, τη χαρτογράφηση του ρόλου του κάθε παίκτη, διαχειριστή της αγοράς και να εξεταστεί με ποιον τρόπο γίνονται οι περικοπές λέγοντας: Ο ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας), π.χ., κάνει οριζόντιες και θεματοποιημένες, ενώ ο ΔΕΔΔΗΕ (Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας) «κάνει περικοπές με τρόπο ασαφή».

Επιμέρους θέματα

Η αποθήκευση δεν θα λύσει το πρόβλημα, οι περικοπές –στο μέλλον μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερες–, χρειάζεται ένας game changer στη διαδικασία, εξήγησε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά (ΣΠΕΦ) Στέλιος Λουμάκης: Η κουβέντα των περικοπών δεν μπορεί να μπει κάτω από το χαλί, υπάρχει κανονισμός, ο νόμος είναι ευρωπαϊκός, όμως υπάρχουν σοβαρά επιμέρους θέματα που πρέπει να λυθούν. Ο πρόεδρος του ΣΠΕΦ προέτρεψε τους επενδυτές να προσέχουν πολύ: Υπάρχει κίνδυνος για μαζικές αποχωρήσεις από τις επενδύσεις των ΑΠΕ, με πωλήσεις έργων από μικρότερους επενδυτές και συγκεντρώσεις σε μεγάλους ομίλους.

Ρυθμιστικό πλαίσιο

«Η διείσδυση σε έργα ΑΠΕ στην Ελλάδα είναι 50%, με τη χώρα να βρίσκεται, μέσα σε δύο-τρία χρόνια, μπροστά ακόμα και από πιο ώριμες στον κλάδο αγορές, όπως η Ισπανία, η Γερμανία και η Ιταλία. Αυτήν τη στιγμή όμως δεν υπάρχει στην Ελλάδα ρυθμιστικό πλαίσιο περικοπών. Θα πρέπει να υπάρξουν κανόνες, με στόχο να έχουν γνώση και οι επενδυτές», τόνισε ο αντιπρόεδρος του ΑΔΜΗΕ Ιωάννης Μάργαρης. Συνεχίζοντας είπε ότι πρέπει να διευκρινιστεί πως οι περικοπές δεν γίνονται λόγω κορεσμού δικτύων, τόσο στην παρούσα φάση όσο και για τα επόμενα δύο με τρία χρόνια.

Ο κ. Μάργαρης δήλωσε ότι ο ΑΔΜΗΕ δεν πρέπει και δεν μπορεί να είναι φορέας αποζημίωσης, αναλαμβάνοντας κίνδυνο ακόμη και πτώχευσης στο μέλλον. Μέχρι να ωριμάσουν λύσεις αποθήκευσης υδρογόνου κ.ο.κ., πρέπει να ρυθμιστεί το ζήτημα των αποζημιώσεων.

Επενδυτική ενίσχυση σταθμών

Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου: Είμαστε η πρώτη χώρα στην ΕΕ που έλαβε έγκριση λειτουργικής ενίσχυσης σταθμών αποθήκευσης τεχνολογίας συσσωρευτών για τουλάχιστον 900 MW και έχουμε εξασφαλίσει 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για χορήγηση επιπλέον επενδυτικής ενίσχυσης στους εν λόγω σταθμούς, με ορίζοντα ολοκλήρωσης τέλος του 2025.  Ο πρώτος διαγωνισμός για σταθμούς αποθήκευσης τεχνολογίας συσσωρευτών ισχύος (412 MW) έχει ήδη ολοκληρωθεί, ο δεύτερος διαγωνισμός ισχύος (288 MW) ολοκληρώθηκε την τελευταία εβδομάδα του 2023. Οι επιλέξιμοι σταθμοί έχουν ορίζοντα ολοκλήρωσης τέλος του 2025. Ο τρίτος διαγωνισμός για stand alone μπαταρίες προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί μετά το Πάσχα.

 

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

Προβολές: 35