Η εργαλειοποίηση των τζιχαντιστών-ισλαμιστών μισθοφόρων από την Άγκυρα
και η ισχυροποίηση του Ερντογάν μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις
όσον αφορά την Ελλάδα, την Κύπρο, τον Ελληνισμό;
Τις τελευταίες ημέρες, ο κόσμος δείχνει και λίγο σουρεαλιστικός. Η διεθνής κοινότητα εκφράζει την ευαρέσκειά της επειδή ομάδες τζιχαντιστών ανέλαβαν την εξουσία στη Συρία, στέλνοντας τον δικτάτορα Άσαντ στα πολυτελή διαμερίσματα που διατηρεί στη Μόσχα. Φτάσαμε μάλιστα στο σημείο να ακούμε για την ικανοποίηση του Ισραήλ και των ΗΠΑ, επειδή ήρθαν στα πράγματα οι τζιχαντιστές. Παράλληλα, η Ευρώπη σταματάει να εξετάζει τις αιτήσεις ασύλου από τη Συρία, καθώς θεωρεί ότι τώρα, με τους τζιχαντιστές, η χώρα είναι ασφαλής για τον επαναπατρισμό των εκατομμυρίων που αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν. Φαίνεται πως ξαφνικά αποκτήσαμε και τζιχαντιστές που θα αποκαταστήσουν τη δημοκρατία και η Συρία θα γίνει μία κανονική χώρα, στην οποία θα επιστρέψουν όλοι οι εκπατρισθέντες. Και βεβαίως μακάρι να γίνει κάτι τέτοιο. Μακάρι ο «μετριοπαθής» αρχηγός των τζιχαντιστών να αποδειχθεί καλύτερος του δικτάτορα Άσαντ, ενός κόσμου που βρίσκεται σε διαδικασία βίαιης μετάβασης.
Όμως η ιστορία δείχνει πως ενδεχομένως να μπορεί τα πράγματα να εξελιχθούν διαφορετικά. Πολλά τα παραδείγματα σε χώρες εκτός της Ευρώπης, όπου ανατρέπονταν ή κατέρρεαν δικτατορίες. Όπως π.χ. πριν από μισό αιώνα, με τις κατά σειρά χούντες στην Πορτογαλία, την Ελλάδα και την Ισπανία, που έπεφταν και όλος ο πολιτισμένος κόσμος πανηγύριζε.
Όμως, ο κόσμος δεν είναι μόνο Ευρώπη και δεν έχουμε πάντα «ομαλές» εξελίξεις προς όφελος των λαών που απαλλάσσονται από δικτάτορες. Έχουμε αρνητικά παραδείγματα στην ευρύτερη Μέση Ανατολή τα τελευταία 25 χρόνια.
Οι Αμερικανοί το 2003 ανέτρεψαν και εξόντωσαν τον δικτάτορα του Ιράκ Σαντάμ Χουσεΐν. Οκτώ χρόνια αργότερα όμως, όταν οι αμερικανικές δυνάμεις αποσύρθηκαν, άφησαν πίσω τους χάος, το οποίο εν πολλοίς συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ο λαός της πολύπαθης αυτής χώρας, με τις νέες ηγεσίες του, δεν είδε τη ζωή του να γίνεται καλύτερη.
Κάτι ανάλογο συνέβη και στο γειτονικό Αφγανιστάν. Εκεί δεν υπήρχε μεν κάποιος γνωστός δικτάτορας, όπως στο Ιράκ. Αλλά οι τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις ΗΠΑ οδήγησαν σε εικοσάχρονο πόλεμο με τους Ταλιμπάν. Το 2021, οι Αμερικανοί έφυγαν και από το Αφγανιστάν και άφησαν πίσω τους χάος. Οι Ταλιμπάν ανακατέλαβαν την εξουσία και τα πράγματα επιδεινώθηκαν για τον πληθυσμό.
Το 2011 ανατράπηκε ο προτελευταίος δικτάτορας της περιοχής, ο Καντάφι της Λιβύης. Και ακολούθησε το χάος. Ουσιαστικά, έκτοτε δεν υπάρχει ενιαίο κράτος και αυτό φάνηκε πριν από τρία χρόνια, όταν η Τουρκία υπέγραψε την παράνομη συμφωνία με την κυβέρνηση της Λιβύης για τον καθορισμό θαλάσσιων ζωνών.
Κάποιοι άνθρωποι, ασφαλώς πολλοί, σίγουρα πανηγυρίζουν για την πτώση του Άσαντ. Όπως κάποιοι πανηγύρισαν το 1979 για την πτώση του Σάχη του Ιράν. Αλλά ο διάδοχός του, Αγιατολάχ Χομεϊνί, και οι μουλάδες του εγκαθίδρυσαν το πρώτο θεοκρατικό κράτος στον κόσμο, το οποίο δεν καταπιέζει τους κατοίκους του λιγότερο από το καθεστώς του Σάχη.
Oι κερδισμένοι
Δεν είναι βέβαια εύκολο να καταλήξει κανείς σε ασφαλές συμπέρασμα για τις από εδώ και πέρα εξελίξεις στη Συρία. Αν συνυπολογίσουμε όμως ότι κερδισμένοι από τις εξελίξεις είναι η Τουρκία και το Ισραήλ, δύο χώρες με εχθρικές σχέσεις, τα πράγματα μπερδεύονται. Υπάρχει δε ο προβληματισμός ότι η μέχρι τώρα εργαλειοποίηση των τζιχαντιστών-ισλαμιστών μισθοφόρων από την Άγκυρα και η ισχυροποίηση του Ερντογάν στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις όσον αφορά την Ελλάδα, την Κύπρο, τον Ελληνισμό (όχι και πως ήταν θετικές επί Άσαντ)…
Όπως μέχρι τώρα δείχνουν τα πράγματα, υπάρχουν σαφέστατα κέρδη για την Άγκυρα, υπάρχει όμως και «πονοκέφαλος» για το πώς ο Ερντογάν θα κερδίσει ακόμα περισσότερα και κυρίως για το πώς θα κεφαλαιοποιήσει αυτά τα κέρδη. Ένας τρόπος θα ήταν, όπως σαφώς άφησαν να εννοηθεί Τούρκοι κυβερνητικοί παράγοντες, να μεγεθύνει τη ζώνη στρατιωτικής κατοχής που ήδη διαθέτει στη βόρεια Συρία, ώστε ουσιαστικά να επεκταθεί εδαφικά και να δημιουργήσει εκεί μια ζώνη ασφαλείας, η οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ποικιλοτρόπως, ακόμα και για τη μετεγκατάσταση Σύριων προσφύγων. Η εξέλιξη αυτή όμως του προσφυγικού ζητήματος αφορά άμεσα την Ελλάδα, καθώς μπορεί πολλοί Σύριοι, που είχαν έρθει εδώ, να επιστρέφουν στην πατρίδα τους, αλλά παραμένει ανοικτό το ενδεχόμενο δημιουργίας νέων ροών προς την Τουρκία και από εκεί στην Ευρώπη. Αυτό θα εξαρτηθεί βέβαια από την πολιτική του νέου καθεστώτος κυρίως έναντι των θρησκευτικών μειονοτήτων και δη των χριστιανών (πάντως Σουνίτες Μουσουλμάνοι, Χριστιανοί, Αλαουίτες και κοσμικοί χάρηκαν για το τέλος μιας δικτατορίας που είχε καταδιώξει και εκδιώξει τις οικογένειές τους).
Τούτων δοθέντων, Αθήνα, αλλά και Λευκωσία οφείλουν εκ των πραγμάτων να κινητοποιήσουν τις διπλωματίες (το έκαναν ήδη από την πρώτη στιγμή των νέων εξελίξεων στη Συρία) και να λάβουν πρωτοβουλίες για τη δημιουργία μιας μακροπρόθεσμης εθνικής στρατηγικής, εν μέσω ενός κόσμου που βρίσκεται σε διαδικασία βίαιης μετάβασης.
του Φώτη Σιούμπουρα
