Το σχέδιο «Εγκέλαδος 2» αποτελείται από τέσσερις φάσεις
Χιλιάδες κάτοικοι και εργαζόμενοι στη Σαντορίνη έχουν εγκαταλείψει μέχρι σήμερα το νησί, λόγω των συνεχών σεισμικών δονήσεων. Υπολογίζεται ότι έχουν φύγει περίπου 10 χιλιάδες άνθρωποι. Είτε με έκτακτες πτήσεις είτε με τα καράβια. Η «εκκένωση» του νησιού έγινε με αργούς ρυθμούς και καθυστερήσεις, με ουρές στο λιμάνι και συνωστισμό στο αεροδρόμιο, αλλά χωρίς να υπάρξει μείζον πρόβλημα.
Από τη στιγμή που το φαινόμενο άρχισε να επιδεινώνεται, ο Δήμος Θήρας ανάρτησε 8 χάρτες-σχέδια διαφυγής για τους 8 δημοτικούς τομείς του νησιού σε κάθε δημοτικό διαμέρισμα αλλά και στη σελίδα του στο Facebook, προκειμένου να ενημερωθούν οι κάτοικοι αλλά και οι επισκέπτες του νησιού, όσοι τουλάχιστον έχουν απομείνει. Όσοι έμειναν πίσω έχουν οχυρώσει τα σπίτια τους και έχουν έτοιμες βαλίτσες με τα απολύτως απαραίτητα σε περίπτωση που χρειαστεί. Και οι τοπικές Αρχές παραμένουν σε εγρήγορση και ήδη έχουν γνωστοποιήσει το σχέδιο που έχουν καταρτίσει, το «Εγκέλαδος 2».
Σε ισχύ τα έκτακτα μέτρα
Ήδη είναι σε ισχύ τα έκτακτα μέτρα στο νησί, που θα αναθεωρηθούν σε νέα σύσκεψη σήμερα. Η Σαντορίνη κηρύχθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης την ώρα που έφτασαν στο νησί επιπλέον ενισχύσεις από την Αθήνα. Λίγο μετά τις 16.00 της Πέμπτης έφτασαν με το πλοίο της γραμμής οχήματα του Στρατού, του Πυροσβεστικού Σώματος, της Αστυνομίας (μία ομάδα ΟΠΚΕ με 10 άτομα) ενισχύοντας τις δυνάμεις που βρίσκονται στο νησί, προκειμένου να συνδράμουν σε περίπτωση που χρειαστεί λόγω της αυξημένης σεισμικής δραστηριότητας στον θαλάσσιο χώρο μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού.
Παράλληλα δύο φορτηγά του ΔΕΔΔΗΕ με γεννήτριες καθώς και οχήματα με κεραίες κινητής τηλεφωνίας αποβιβάστηκαν επίσης από το καράβι που έδεσε στο λιμάνι του νησιού, μαζί και με τα κινητά μαγειρεία του Στρατού. Ο κρατικός μηχανισμός παραμένει σε ύψιστη επιφυλακή και προετοιμάζεται ακόμα και για το πιο ακραίο σενάριο. Είναι χαρακτηριστικό ότι έξω από το εργοστάσιο της ΔΕΗ τοποθετήθηκαν σακιά με άμμο σε περίπτωση που μετά από κάποια σεισμική δόνηση εκδηλωθεί τσουνάμι.
Τι περιλαμβάνει το σχέδιο
Το σχέδιο «Εγκέλαδος 2», τα πρώτα στάδια του οποίου έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ στο πλαίσιο της πρόληψης στην περίπτωση των Κυκλάδων και ιδιαίτερα της Σαντορίνης, αποτελείται από τέσσερις φάσεις.
Προπαρασκευαστικές δράσεις
Η πρώτη αυτή φάση αποτελεί την προετοιμασία του κράτους και των τοπικών Αρχών. Τα βασικά σημεία της φάσης αυτής αποτελούν η διενέργεια του προσεισμικού ελέγχου των κτηρίων, καθώς και η αναθεώρηση και επικαιροποίηση των σχεδίων πολιτικής προστασίας. Το σχέδιο «Εγκέλαδος 2» αποτελεί προϊόν αυτής ακριβώς της προσπάθειας.
Παράλληλα, κρίνεται απαραίτητη η εξασφάλιση οικονομικών πόρων μεταξύ άλλων για τη συντήρηση και λειτουργία μηχανημάτων εξοπλισμού καθώς και η πρόσληψη προσωπικού. Επιπλέον, ο έλεγχος της λειτουργίας τόσο του συστήματος επικοινωνίας για τη διασφάλιση της ασφαλούς ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των φορέων όσο και της καλής λειτουργίας και της συντήρησης εξοπλισμού που θα χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών. Ταυτόχρονα, ο προσδιορισμός των χώρων συγκέντρωσης του πληθυσμού μετά από έναν σεισμό, όπως άλλωστε έγινε στην περίπτωση της Σαντορίνης, της Αμοργού και της Ανάφης είναι επίσης επιτακτικός, όπως και ο ποιοτικός και ποσοτικός έλεγχος του αποθηκευμένου υλικού που θα παρασχεθεί στους πληγέντες, εάν χρειαστεί, για την προσωρινή τους στέγαση.
Δράσεις αυξημένης ετοιμότητας
Στη δεύτερη φάση του σχεδίου, οι δήμοι και οι περιφέρειες στις περιοχές που βρίσκονται σε αυξημένο σεισμικό κίνδυνο οφείλουν να ελέγχουν εάν έχουν διενεργηθεί όσα προβλέπει η πρώτη φάση και να επισπεύσουν την υλοποίησή τους. Οι αρμόδιες Αρχές μπορούν να συγκαλέσουν τα Συντονιστικά Τοπικά Όργανα (ΣΤΟ) των δήμων και τα Συντονιστικά Όργανα Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ) των περιφερειακών ενοτήτων για την υποβοήθηση του έργου τους. Το έργο του ΟΑΣΠ σε μια κρίσιμη περίοδο μπορεί να συνδράμει η Μόνιμη Ειδική Επιστημονική Επιτροπή Εκτίμησης Σεισμικού Κινδύνου και Μείωσης της Σεισμικής Διακινδύνευσης.
Άμεση κινητοποίηση και επέμβαση
Εν συνεχεία, η τρίτη φάση αφορά την περίπτωση που ένας σεισμός προκαλέσει συνέπειες και καταστροφές. Τότε τι πρέπει να κάνει το κράτος; Προτεραιότητα είναι ο απεγκλωβισμός και η διάσωση πολιτών από την Πυροσβεστική καθώς και η παροχή πρώτων βοηθειών στους τραυματίες και η διακομιδή τους στα νοσοκομεία. Έπειτα ακολουθεί η συλλογή πληροφοριών για τη σεισμόπληκτη περιοχή και η ενημέρωση των εμπλεκόμενων φορέων, όπως και η λήψη μέτρων προστασίας πολιτών ακόμη και δίνοντας εντολή εκκένωσης.
Προβλέπεται, επίσης, η προσωρινή διαμονή των πολιτών, οι εστίες των οποίων έχουν πληγεί, η άρση εμποδίων στο οδικό δίκτυο, ο έλεγχος του δικτύου παροχής πόσιμου νερού, του δικτύου ηλεκτροδότησης, των υποδομών για τη διαπίστωση τυχόν ζημιών και η διασφάλιση της λειτουργίας των υπηρεσιών. Άμεσα συγκαλούνται τα Συντονιστικά Τοπικά Όργανα των δήμων και τα αντίστοιχα όργανα πολιτικής προστασίας των Περιφερειακών Ενοτήτων, ενώ το έργο των δυνάμεων που επιχειρούν στις πληγείσες περιοχές συνδράμουν οι Ένοπλες Δυνάμεις, αλλά και εθελοντικές οργανώσεις πολιτικής προστασίας, όπως και ξένες χώρες. Τα μαθήματα, φυσικά, διακόπτονται λόγω έκτακτων συνθηκών, οι πολίτες ενημερώνονται αρμοδίως και η Τροχαία θέτει σε ισχύ έκτακτα κυκλοφοριακά μέτρα. Στη φάση αυτή είναι που αποφασίζεται εάν μια περιοχή πρέπει να κηρυχτεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ο πληθυσμός της να απομακρυνθεί προληπτικά.
Αποκατάσταση και αρωγή
Η τέταρτη και τελευταία φάση περιλαμβάνει ένα σχέδιο αποκατάστασης μιας περιοχής και συνδρομής στους κατοίκους της να επιστρέψουν στον τόπο και τις κατοικίες τους. Ειδικότερα, προβλέπεται η μέριμνα για τους πληγέντες που έχασαν τα σπίτια τους σε έναν σεισμό, όπως και η οικονομική ενίσχυση των πληγέντων για την κάλυψη των πρώτων αναγκών τους, ενώ απαραίτητη είναι επίσης η οριοθέτηση σεισμόπληκτων περιοχών και η στεγαστική συνδρομή μετά από αυτοψίες και καταγραφή ζημιών στα κτήρια. Επιχορήγηση παρέχεται επίσης σε βιομηχανικές και βιοτεχνικές μονάδες, εμπορικά καταστήματα και αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Έπειτα ακολουθούν η αποκατάσταση υποδομών και δικτύων, καθώς και η αποκατάσταση ζημιών στο οδικό δίκτυο.
Εγχειρίδιο δράσης και πρόληψης
Όλα αυτά τα μέτρα και στάδια που καλούνται να υιοθετήσουν οι φορείς δεν μοιάζουν άγνωστα. Η συγκεκριμένη μεθοδολογία βλέπουμε να ακολουθείται -με διαφοροποιήσεις ανάλογα το φαινόμενο- και σε άλλες περιπτώσεις. Έχουμε δει να ακολουθείται στην περίπτωση μιας καταστροφικής πυρκαγιάς όπως αυτές των τελευταίων καλοκαιριών, ή και στην περίπτωση μιας σαρωτικής πλημμύρας, όπως εκείνη στη Θεσσαλία. Αντίστοιχη λογική υιοθετείται και στην περίπτωση μιας έντονης ηφαιστειακής δραστηριότητας, που σε σύγκριση όμως με έναν σεισμό ή μια πυρκαγιά, δίνει περισσότερα προειδοποιητικά σημάδια για την έγκαιρη δράση των Αρχών.
Εφιαλτικό σενάριο
Τι θα είχε συμβεί όμως αν ήμασταν εν μέσω τουριστικής περιόδου και στο νησί βρίσκονταν όχι μόνο οι μόνιμοι κάτοικοι και ορισμένοι εργαζόμενοι αλλά δεκάδες χιλιάδες τουρίστες; Πώς θα είχε γίνει η εκκένωση του νησιού, εάν υπήρχε ανάγκη να αποχωρήσουν οι άνθρωποι από εκεί; Αν είχε συμβεί ο μεγάλος σεισμός;
Όπως προκύπτει από ρεπορτάζ της «Καθημερινής», η Σαντορίνη, αν και διεθνής τουριστικός προορισμός που υποδέχεται κάθε χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες και μία από τις πιο σεισμογενείς περιοχές της Ελλάδας, δεν διαθέτει «λιμενικές πύλες πολιτικής προστασίας ή αλλιώς έκτακτης ανάγκης», που θα εξασφάλιζαν ότι σε περίπτωση που υπήρχε πρόβλημα στο λιμάνι του Αθηνιού, θα ήταν εφικτές η θαλάσσια διασύνδεση του νησιού και η τροφοδοσία. Οι δυο πύλες, η μια στη Γλυφάδα και η άλλη στη θέση Κολούμπο, βρίσκονται ακόμα στο στάδιο της μελέτης (από το 2013), γιατί η δημοτική αρχή θεώρησε περιττό το έργο, αφού θα κατασκευαζόταν νέο λιμάνι. Που είναι όμως και αυτό ακόμα στα χαρτιά.
Τώρα τα έργα έχουν ξεκινήσει ξανά και η μεν Πύλη της Γλυφάδας βρίσκεται στο στάδιο της δημοπράτησης, η δε στο Κολούμπο περιμένει την Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου. Είμαστε, δηλαδή, στο περίμενε…Τα ίδια και για το νέο λιμάνι που έχει κολλήσει στα καλώδια του ΑΔΜΗΕ που αναζητείται λύση για το πού θα μεταφερθούν. Το νέο λιμάνι θα γίνει, όποτε ολοκληρωθούν τα έργα, στον Μονόλιθο. Υπό μελέτη είναι ακόμα και η δημιουργία ενός ακόμα δρόμου που θα συνδέει το νησί με το λιμάνι στον Αθηνιό, αφού σήμερα υπάρχει μόνο ένας στενός δρόμος που καταλήγει στο λιμάνι και αυτός είναι επικίνδυνος.
