Τι σημαίνουν τα 3 ρίχτερ στη Φυλή
Μνήμες από τον φονικό σεισμό της Αθήνας του 1999 ξύπνησαν οι σεισμικές δονήσεις που σημειώθηκαν μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα της Τρίτης, με τους κατοίκους της Βορειοδυτικής Αττικής να πετάγονται από τα κρεβάτια τους έντρομοι.
Ο μεγαλύτερος σεισμός είχε μέγεθος 3 Ρίχτερ και σημειώθηκε στις 00.27 τα ξημερώματα της Μεγάλης Τετάρτης με επίκεντρο 8 χλμ. βόρεια της Ελευσίνας. Σημειώθηκαν και άλλοι μικροσεισμοί μεγέθους 2,7 και 2,6 Ρίχτερ και αρκετοί μικρότεροι. Οι σεισμολόγοι μίλησαν στην «P» για αυτούς τους μικροσεισμούς.
Σύμφωνα με όσα είπε ο διευθυντής Ερευνών στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Θανάσης Γκανάς,
«είναι ένα μικρό κομμάτι του ρήγματος της Φυλής, το οποίο παρουσιάζει μια μικρή διέγερση. Είναι στο βόρειο δυτικό του κομμάτι, σε βάθη κοντά στα 10 χιλιόμετρα, τα οποία δεν δίνουν λόγους ανησυχίας. Το μεγαλύτερο μέρος του ρήγματος έχει ενεργοποιηθεί ήδη από τους σεισμούς του 1999 και του 2019»
Σε ερώτησή μας για τα μεγέθη που μπορεί να δώσει το συγκεκριμένο σημείο, ο κύριος Γκανάς -αρκετά επιφυλακτικός- εξήγησε ότι «δεν ξέρουμε πόσο κομμάτι έχει μείνει άσπαστο, αλλά η δυναμικότητά του είναι πολύ μικρή».
Καθησυχαστικός εμφανίστηκε ο σεισμολόγος και μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου Γεράσιμος Παπαδόπουλος, ο οποίος είπε ότι το ρήγμα της Φυλής ότι είναι ήδη ενεργό:
«Θυμίζω ότι το 1999 είχε δώσει τον ισχυρό καταστροφικό σεισμό με μέγεθος 5,9. Τον Ιούλιο του 2019 μας είχε δώσει έναν πολύ μικρότερο σεισμό με μέγεθος 5,1. Αλλά ένα ενεργό ρήγμα, όπως είναι της Φυλής, κατά καιρούς μάς δίνει και πολύ μικρότερους σεισμούς, όπως ήταν οι χθεσινοβραδινοί. Άρα δεν βλέπω κάποιον ιδιαίτερο κίνδυνο να βρίσκεται σε εξέλιξη. Τουλάχιστον με τα μέχρι στιγμής στοιχεία»
Σύμφωνα πάντως με τον κ. Παπαδόπουλο,
«το δυναμικό του είναι περίπου μέχρι τα 6 Ρίχτερ, όπως ήταν το 1999. Έχουμε τη γνώμη -γενικότερα η σεισμολογική κοινότητα στη χώρα- ότι το δυναμικό αυτό εξαντλήθηκε το 1999 και πιστεύουμε ότι πρέπει να περάσουν πολλά χρόνια για να ξαναδώσει σεισμό παρόμοιου μεγέθους με εκείνου το 1999. Δεν μπορώ να ξέρω πόσα χρόνια χρειάζονται για να ξαναδώσει τέτοια μεγέθη, πάντως στο ορατό μέλλον δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Μπορεί να είναι και σε εκατοντάδες χρόνια»
1999: 143 νεκροί και 3 δισ. ευρώ καταστροφές
7 Σεπτεμβρίου 1999, 14.56.50 ώρα Ελλάδας, η αττική γη αρχίζει να τρέμει και μέσα σε 15 δευτερόλεπτα χάνονται 143 άνθρωποι και σημειώνονται καταστροφές, που στοίχισαν 3 δισ. ευρώ, από τον ισχυρότερο σεισμό (5,9 Ρίχτερ) που έζησε η χώρα μας τα τελευταία 50 χρόνια.
Ο σεισμός ήταν ιδιαιτέρως καταστροφικός εξαιτίας της εγγύτητάς του στην Αθήνα, με επίκεντρο 18 χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης, ανάμεσα στις Αχαρνές και τον Εθνικό Δρυμό Πάρνηθας, καθώς και του μικρού εστιακού βάθους, από 9 μέχρι 14 χιλιόμετρα.
1.600 τραυματίες, 50.000 άστεγοι και 143 νεκροί, εκ των οποίων οι 79 ήταν σε έξι κτήρια: συγκεκριμένα 39 στη Ρικομέξ, 8 στη Φαράν, 16 στην πολυκατοικία της οδού Ψυχάρη στη Μεταμόρφωση, 7 στη μοιραία οικοδομή στην οδό Πίνδου της Νέας Φιλαδέλφειας, 3 στο εργοστάσιο Φιλοπλάστ ΕΠΕ και 6 στο εργοστάσιο ΒΙΟΚΥΤ. Από τραύματα πέθαναν 36 άνθρωποι, ενώ άλλοι 31 έχασαν τη ζωή τους από ασφυξία. Έξι άτομα πέθαναν από έμφραγμα, δύο πήδηξαν από μπαλκόνια, ενώ 85 σώθηκαν μέσα από τα ερείπια.
Οι ευθύνες και τα δικαστήρια
Να σημειωθεί πως η Ρικομέξ είχε υποστεί σοβαρές ζημιές πριν από το σεισμό από πυρκαγιά, αλλά συνέχιζε να υπάρχει, ενώ η πολυκατοικία της Νέας Φιλαδέλφειας είχε ζημιές από τον σεισμό του 1981, που είχαν καλυφθεί με «μπαλώματα». Παρότι τα κτήρια που κατέρρευσαν και στα οποία σημειώθηκαν θάνατοι ήταν 27, κατηγορίες απαγγέλθηκαν μόνο για τα παραπάνω έξι κτήρια και για μια κατοικία στα Άνω Λιόσια.
Η δίκη για τη Ρικομέξ έγινε το 2007. Οι 33 κατηγορούμενοι απαλλάχθηκαν, ενώ στους συγγενείς δόθηκαν ως αποζημιώσεις από 17.000 έως 40.000 ευρώ. Το 2010 το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσισε την καταβολή 18 εκατ. ευρώ στους συγγενείς, ενώ επέρριψε ευθύνες στην τότε Νομαρχία, η οποία δεν διενήργησε σωστά τους προληπτικούς ελέγχους στην κατασκευή του εργοστασίου.
Το 2012 το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής αποφάσισε τελικά την καταβολή 13 εκατ. ευρώ στους συγγενείς των θυμάτων. Στις δίκες για τις άλλες καταρρεύσεις εργοστασίων οι κατηγορούμενοι κρίθηκαν ένοχοι εκτός από εκείνους της Φαράν, οι οποίοι αθωώθηκαν. Για την κατάρρευση πολυκατοικίας στην οδό Ψυχάρη στη Μεταμόρφωση τα αδικήματα παραγράφηκαν.
Ο σεισμός της 19ης Ιουλίου 2019
Τον Ιούλιο του 2019 το ρήγμα της Πάρνηθας μας… θυμήθηκε και πάλι. Αυτήν τη φορά τα 5,1 Ρίχτερ που «χτύπησαν» την Αττική από το ίδιο ρήγμα χαρακτηρίστηκαν ισχυρή δόνηση – μετασεισμός εκείνου του 1999.
Μπορεί να μην είχε θύματα και τόσο εκτεταμένες ζημιές, ωστόσο ήταν αρκετός για πολλά από τα κτήρια που «τραυματίστηκαν» το 1999 να παρουσιάσουν προβλήματα -κυρίως σε τοιχοποιίες- ενώ ο πανικός ήταν και πάλι εμφανής στα μάτια των κατοίκων του λεκανοπεδίου, καθώς ακόμη και οι δύο δεκαετίες που έχουν παρέλθει από τον Σεπτέμβρη του 1999 φαντάζουν πολύ λίγες για να ξεχαστούν τα τότε δραματικά γεγονότα…
