Η πρώτη κάθοδος της Ελίσα Σπιροπάλι στην Αθήνα, ο «οδικός χάρτης» Γεραπετρίτη για Χάγη-Ιόνιο-ΕΕ και ο βουβός παράγοντας Μπελέρης στο φόντο
Στις 16 Δεκεμβρίου, η Αθήνα δεν θα υποδεχθεί απλώς μια νέα υπουργό Εξωτερικών, αλλά ολόκληρη την επόμενη φάση στις σχέσεις Ελλάδας – Αλβανίας
Σύμφωνα με την ηλεκτρονική εφημερίδα «ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ» και το ρεπορτάζ του Δημήτρη Δραγώγια, η Ελίσα Σπιροπάλι, νέα υπουργός Ευρώπης και Εξωτερικών της Αλβανίας, έρχεται για πρώτη φορά επίσημα στην ελληνική πρωτεύουσα, για να συναντήσει τον Γιώργο Γεραπετρίτη. Τα αλβανικά ΜΜΕ μιλούν για «takim i rëndësishëm diplomatik» (σημαντική διπλωματική συνάντηση) και για «rrugë e re bashkëpunimi» (έναν νέο δρόμο συνεργασίας).
Πίσω από τις ευγενικές διατυπώσεις, η ατζέντα είναι βαριά:
- Οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών / ΑΟΖ στο Ιόνιο.
- Ενεργειακά projects και διασυνδέσεις.
- Ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας, με την Ελλάδα ως «πύλη» προς την ΕΕ.
Και στο βάθος, σαν σταθερός υπότιτλος:
- Χιμάρα, ελληνική μειονότητα, υπόθεση Μπελέρη.
Αν διαβάσει κανείς προσεκτικά Top Channel, AlfaPress και τα μεγάλα αλβανικά sites, το μήνυμα είναι καθαρό:
Η 16η Δεκεμβρίου παρουσιάζεται ως «αλβανική κάθοδος στην Αθήνα για να ξεμπλοκάρει η θαλάσσια συμφωνία και να σχεδιαστεί ένας νέος χάρτης συνεργασίας».
Τα βασικά σημεία, όπως τα γράφουν:
- Ζήτημα νούμερο 1: Ο καθορισμός θαλάσσιων συνόρων και ΑΟΖ στο Ιόνιο- με προοπτική συνυποσχετικού για τη Χάγη, που έχει αναγγελθεί εδώ και χρόνια αλλά δεν έχει υλοποιηθεί.
- Ενέργεια: Διασυνδέσεις, αγωγοί, ηλεκτρικά καλώδια, LNG και ο ρόλος της Αδριατικής και του Ιονίου στη νέα ενεργειακή αρχιτεκτονική της ΕΕ (σε αντιστάθμισμα της ρωσικής εξάρτησης).
- Ευρωπαϊκή πορεία: Πώς η Ελλάδα θα λειτουργήσει ως«partner and gatekeeper» -εταίρος αλλά και «θυρωρός»- στην ενταξιακή πορεία της Αλβανίας.
Με άλλα λόγια, η αλβανική πλευρά δείχνει ότι έρχεται με θεματολογία «μεγάλης εικόνας»: χαρτογράφηση θαλάσσιων ζωνών, ενεργειακή συνεργασία, ευρωπαϊκό μέλλον. Τυπικά, όλα αυτά είναι απολύτως θεμιτά. Το ενδιαφέρον ξεκινά όταν προσθέσεις όσα δεν γράφονται στην πρώτη παράγραφο.
Τι θέλει η Αθήνα
Στην ελληνική πλευρά, τον νέο «οδικό χάρτη» τον βλέπουμε ήδη σε ανάλυσή της στον ελληνικό Τύπο:
- Η Αθήνα θέλει επιτέλους σαφές χρονοδιάγραμμαγια το πώς πάμε Χάγη στο Ιόνιο, με συνυποσχετικό που να κλείνει νομικά όλα τα ανοιχτά μέτωπα θαλάσσιων ζωνών.
- Θέλει να εντάξει την Αλβανία πιο σταθερά σε ενεργειακούς και μεταφορικούς διαδρόμους,όπου η Ελλάδα παίζει ρόλο πυλώνα.
- Και, κυρίως, θέλει να «δέσει» την ευρωπαϊκή πορεία των Τιράνωνμε σαφείς δεσμεύσεις σε κράτος δικαίου και σεβασμό της ελληνικής μειονότητας.
Ο ΥΠΕΞ Γ. Γεραπετρίτης το έχει πει ήδη από τον Ιούνιο, σε προηγούμενη επίσκεψη του τότε Αλβανού ΥΠΕΞ Χασάνι στην Αθήνα: Η προστασία της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία είναι «top priority» για την ελληνική διπλωματία.
Παράλληλα, η Αθήνα έχει χρησιμοποιήσει -και δεν το κρύβει- τον «μοχλό» της ΕΕ: Έχει απειλήσει με βέτο στις ενταξιακές διαδικασίες της Αλβανίας λόγω της υπόθεσης Μπελέρη και έχει «παγώσει» τεχνικά βήματα στις Βρυξέλλες, αρνούμενη να συνυπογράψει επιστολές για προώθηση των διαπραγματεύσεων.
Είναι, λοιπόν, προφανές ότι στις 16 Δεκεμβρίου δεν θα συζητηθεί μόνο η γεωμετρία της ΑΟΖ, αλλά και η πολιτική γεωμετρία: Πόσο γρήγορα θα προχωρά η Αλβανία προς τις Βρυξέλλες και πόσο σφιχτά θα κρατά η Αθήνα το κλειδί.
Τι σημαίνει επιτυχία και τι αποτυχία
Μια σχετικά επιτυχημένη 16η Δεκεμβρίου θα είχε, σε αδρές γραμμές, τέσσερα στοιχεία:
- Σαφή βήματα για ΑΟΖ / Χάγη
Συμφωνία στο πλαίσιο του συνυποσχετικού, με χρονοδιάγραμμα και ρητή δέσμευση ότι η υπόθεση πάει όντως σε διεθνές δικαστήριο – όχι «κάποτε». - Μηχανισμό για τη μειονότητα
Είτε με διμερή επιτροπή υψηλού επιπέδου, είτε με ρήτρες σε ενταξιακά κεφάλαια, που να θωρακίζουν καλύτερα δικαιώματα και περιουσίεςτης ελληνικής μειονότητας. - Προώθηση ενεργειακών projects
Συνδέσεις που «κουμπώνουν» με τα ελληνικά δίκτυα φυσικού αερίου, ηλεκτρισμού, και εν δυνάμει με πλωτές υποδομές LNG σε Ιόνιο – Αδριατική. - Αποσύνδεση της ευρωπαϊκής πορείας από μικροεκβιασμούς
Δηλαδή, η Αθήνα να επιμείνει σε κράτος δικαίου, αλλά χωρίς η υπόθεση Μπελέρη να γίνεται μόνιμο εργαλείο μπλοκαρίσματος- και τα Τίρανα να καταλάβουν ότι χωρίς σεβασμό μειονοτήτων, δεν έχει πόρτα για την ΕΕ.
Σε αυτό το σενάριο, η Βόρεια Ήπειρος κερδίζει περισσότερες εγγυήσεις, το Ιόνιο αποκτά καθαρότερο νομικό καθεστώς και η Αλβανία κάνει ένα βήμα πιο κοντά σε πιο ώριμες σχέσεις με την Ελλάδα.
Μια μέρα, τρεις χάρτες
Στις 16 Δεκεμβρίου, στο τραπέζι της Αθήνας δεν θα βρίσκεται μόνο ένας χάρτης. Θα είναι τουλάχιστον τρεις:
- Ο θαλάσσιος χάρτηςτου Ιονίου.
- Ο πολιτικός χάρτηςτης Βόρειας Ηπείρου και των ελληνοαλβανικών σχέσεων.
- Ο ευρωπαϊκός χάρτηςτων Δυτικών Βαλκανίων.
Αν η συνάντηση Γεραπετρίτη – Σπιροπάλι περιοριστεί σε ωραίες φωτογραφίες και δηλώσεις, οι χάρτες αυτοί θα μείνουν όπως είναι – γεμάτοι «γκρίζες ζώνες».
Αν όμως βγει από την αίθουσα ένας πραγματικός «οδικός χάρτης», με ημερομηνίες και δεσμεύσεις, τότε ίσως η 16η Δεκεμβρίου να είναι η μέρα που Ελλάδα και Αλβανία αποφάσισαν ότι ήρθε η ώρα να ξεπεράσουν τον βαλκανικό τους αυτοματισμό.
Μέχρι τότε, η Αθήνα θα παίζει τον δύσκολο ρόλο του «εταίρου – θυρωρού» και τα Τίρανα θα ισορροπούν ανάμεσα στο «θέλω την Ευρώπη» και στο «δεν σηκώνω πιέσεις από την Ελλάδα».
