Στην κόψη του ξυραφιού οι σχέσεις Αθήνας – Άγκυρας
Η Τουρκία, βυθισμένη σε πολιτική ανασφάλεια και κοινωνική ένταση, επιλέγει για ακόμη μία φορά να εξαγάγει την κρίση της στα Ελληνοτουρκικά. Αντί να στραφεί προς τον εκδημοκρατισμό και τον εξορθολογισμό της εξωτερικής της πολιτικής, η Άγκυρα επανέρχεται με απειλές, εντάσεις και επιθετική ρητορεία, αυτή τη φορά με αφορμή την προώθηση του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ.
Πρόκειται για ένα έργο με καθαρά στρατηγική σημασία: ενώνει τρεις σταθερές δημοκρατίες σε μια περιοχή όπου ο αυταρχισμός και ο αναθεωρητισμός προσπαθούν να ριζώσουν. Και για αυτό ακριβώς προκαλεί «αμόκ» στην Τουρκία. Η Άγκυρα δεν αντέχει ένα σχέδιο στο οποίο δεν έχει λόγο, έστω κι αν αυτός ο λόγος δεν της ανήκει επ’ ουδενί.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Τουρκία αντιδρά υστερικά. Ήδη από την πρώτη απόπειρα υλοποίησης του καλωδίου, με την ανακοίνωση της συνεργασίας Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, η Άγκυρα είχε καταφύγει σε ενέργειες και δηλώσεις περί «παραβίασης τουρκικών κυριαρχικών δικαιωμάτων».
Παρότι το έργο ακολουθεί διεθνή κανάλια και δεν παραβιάζει καμία συμφωνία, η Τουρκία επέμεινε και επιμένει να ενεργεί σαν κράτος-ταραξίας.
Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα δύο Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, μιλώντας στο Politico, ανέφεραν ότι το καθεστώς της Τουρκίας ως υποψήφιας χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση την υποχρεώνει να τηρεί τις δημοκρατικές αξίες
και ότι οι Βρυξέλλες θα ανταποκριθούν άμεσα αν υπάρξουν παραβιάσεις από την Άγκυρα. «Παρακολουθούμε την εξελισσόμενη κατάσταση στην Τουρκία με μεγάλη ανησυχία», ανέφερε ο ένας αξιωματούχος.
Η «προειδοποιητική βολή» στην Κάσο
Δεν πρέπει να ξεχνάμε και το επεισόδιο στην Κάσο, που λειτούργησε ως προειδοποιητική βολή. Ήταν μία από τις σπάνιες και αποκαλυπτικές περιπτώσεις όπου η τουρκική επιθετικότητα εκδηλώθηκε όχι στα λόγια, αλλά επί του πεδίου. Η παρουσία τουρκικού σκάφους στα όρια των χωρικών υδάτων, με πρόφαση την «παρακολούθηση ερευνών», προκάλεσε την άμεση κινητοποίηση του Λιμενικού και του Πολεμικού Ναυτικού μας.
Η ένταση κλιμακώθηκε όταν ψαράδες και τοπικές αρχές της Κάσου απαίτησαν από τους Τούρκους να απομακρυνθούν, σε μια κίνηση που κατέδειξε το ηθικό και την ετοιμότητα του πληθυσμού. Ήταν ένα μικρό αλλά ουσιώδες μήνυμα: η Ελλάδα δεν πρόκειται να αφήσει ούτε ένα νησί, ούτε ένα μίλι θαλάσσιου χώρου έρμαιο των τουρκικών φαντασιώσεων.
Το επεισόδιο αυτό, όπως και η αναζωπύρωση της κρίσης του καλωδίου, αποτελούν ενδείξεις της τουρκικής στρατηγικής: δοκιμάζει συνεχώς τις αντοχές της Ελλάδας και της διεθνούς κοινότητας, αναζητώντας «κενά αντίδρασης».
Γεωπολιτική αυτοπεποίθηση
Η τελευταία φάση του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης επανέφερε την Τουρκία σε κατάσταση γεωπολιτικού παροξυσμού. Με πρωτοφανή ένταση, ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Άμυνας, αντιναύαρχος Ζεκί Ακτούρκ, απείλησε ευθέως με παρεμπόδιση του έργου, επικαλούμενος «θαλάσσιες δικαιοδοσίες» και «συμφέροντα» της Άγκυρας και του κατοχικού μορφώματος στην Κύπρο.
Όπως πάντα, η Τουρκία επικαλείται το διεθνές δίκαιο, χωρίς να το σέβεται, προτάσσει ρητορικές περί «σταθερότητας» την ώρα που η ίδια είναι ο κύριος φορέας της αποσταθεροποίησης. Οι δηλώσεις του Ακτούρκ συνοδεύτηκαν από σαφείς απειλές για «χρήση των εγγυητικών δικαιωμάτων» στην Κύπρο, θυμίζοντας την ίδια πολιτική νοοτροπία που οδήγησε στην εισβολή του 1974: την αναγωγή της ισχύος σε δικαίωμα.
Απέναντι σε αυτή τη νέα επίδειξη αναθεωρητισμού, η Αθήνα στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων. Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης ξεκαθάρισε ότι το έργο προχωρά, εν μέρει χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ως έργο κοινού ενδιαφέροντος, και ότι δεν απαιτεί καμία άδεια από τρίτους. «Η Μεσόγειος είναι σπαρμένη με καλώδια», είπε και έχει απόλυτο δίκιο.
Την ίδια ώρα η σύμβαση που θα υπογράψει η Αθήνα με τον αμερικανικό πετρελαϊκό κολοσσό Chevron για έρευνες σε δύο οικόπεδα νοτίως της Κρήτης αλλάζει τον ενεργειακό αλλά και τον γεωπολιτικό χάρτη στην ανατολική Μεσόγειο, καθώς πρόκειται για τη δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία του κλάδου παγκοσμίως.
Τα οικόπεδα αυτά βρίσκονται σε περιοχές που περιλαμβάνει στα όριά του το ανυπόστατο και παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο και η εκδήλωση ενδιαφέροντος από τη Chevron αποτελεί μια έμπρακτη και ορατή προς πάσα κατεύθυνση αναγνώριση της ελληνικής ΑΟΖ, η οποία αποδυναμώνει στην πράξη τις τουρκικές αιτιάσεις. Το ενδιαφέρον της Chevron για τα οικόπεδα νοτίως της Κρήτης έρχεται σε συνέχεια του ενδιαφέροντος που είχε εκδηλώσει τον Ιανουάριο για οικόπεδα στη νότια Πελοπόννησο.
H παρουσία της Chevron αλλά και της ExxonMobil στη θαλάσσια περιοχή νοτίως της Κρήτης αποτελεί όχι μόνον έμπρακτη αναγνώριση της ελληνικής ΑΟΖ, αλλά διασφαλίζει και τα συμφέροντα της χώρας μας, αφού οι δύο εταιρείες είναι πολύ ισχυρές και διατηρούν τις καλύτερες σχέσεις με την αμερικανική ηγεσία.
