Η διμερής συνεργασία σε επιστήμες, τεχνολογία, έρευνα και καινοτομία, πολιτισμό, αλλά και σε ζητήματα της προάσπισης της Δημοκρατίας, της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της κλιματικής αλλαγής, αποτελούν τα βασικά θέματα της «Ημέρας Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής», μιας εκδήλωσης που θεσμοθετείται, για πρώτη φορά, από την ελληνική κυβέρνηση και θα γίνει την προσεχή Τετάρτη, 7 Ιουλίου υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών, παρουσία των πρεσβευτών της περιοχής και εκπροσώπων της ελληνικής κυβέρνησης.

Η εκδήλωση εντάσσεται στο πλαίσιο το σχεδίου που θέτει σε εφαρμογή η ελληνική κυβέρνηση για την αναβάθμιση των σχέσεων με τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική. Μια ιδιαίτερη προσέγγιση δηλαδή της Ελλάδας με τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, που στόχο έχει την προσέλκυση μεγαλύτερων ροών Λατινοαμερικάνων τουριστών, αλλά και μεγαλύτερη εμπορική και οικονομική διείσδυση στις χώρες αυτές, με αύξηση και των εξαγωγών ελληνικών προϊόντων.

Στην εκδήλωση της Τετάρτης, λόγω των περιορισμών της πανδημίας το κοινό θα είναι περιορισμένο, ωστόσο η εκδήλωση θα μεταδοθεί μέσω διαδικτύου με Live Streaming, με ταυτόχρονη διερμηνεία στα ελληνικά και στα ισπανικά.

«Η Λατινική Αμερική ανοίγεται σαν μια “ βεντάλια” ευκαιριών για την Ελλάδα. Στον οικονομικό και εμπορικό τομέα, στον τουριστικό, στον πολιτιστικό και φυσικά στον πολιτικό τομέα. Ήδη από το καλοκαίρι του 2019, που ξεκινήσαμε να πυκνώνουμε τις επαφές μας με αυτή την περιοχή, υλοποιούμε μια νέα στρατηγική προσέγγιση που είναι επωφελής και για τις δυο πλευρές» δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ειδικός Σύμβουλος του πρωθυπουργού για θέματα Λατινικής Αμερικής, Ιάσων Πιπίνης. «Ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει είναι ότι η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική, με 33 κράτη, 650 εκατομμύρια κατοίκους και με ΑΕΠ 5,819 τρισεκατομμύρια δολάρια, αποτελούν μια περιοχή που διαδραματίζει έναν ρόλο ιδιαίτερα καθοριστικό στις παγκόσμιες εξελίξεις. Η ΕΕ τα τελευταία χρόνια επιδιώκει μια περαιτέρω προσέγγιση με την περιοχή, μέσα από συμφωνίες και τον πολιτικό διάλογο και η Ελλάδα ενθαρρύνει αυτές τις ενέργειες», επισημαίνει ο κ. Πιπίνης.

Αεροπορική γέφυρα

«Η αεροπορική σύνδεση της Ελλάδας με τη Λατινική Αμερική, μπορεί να συμβάλει μακροπρόθεσμα στην αύξηση των τουριστικών ροών από την περιοχή αυτή» σημειώνει ο κ. Πιπίνης. «Τα προηγούμενα χρόνια, προ πανδημίας, οι Λατινοαμερικάνοι τουρίστες άγγιζαν περίπου τις 200 χιλιάδες το έτος, κυρίως από Αργεντινή και Βραζιλία. Η προοπτική είναι αυτός ο αριθμός να πολλαπλασιαστεί. Σχεδιάζονται ενέργειες σε πολλά επίπεδα, οι οποίες βέβαια εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό και από την πορεία της πανδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Πάντως, οι συζητήσεις και οι επαφές για την δημιουργία αεροπορικής σύνδεσης έχουν ξεκινήσει εδώ και καιρό και σύντομα οι αρμόδιοι φορείς θα μπορούν να κάνουν σχετικές ανακοινώσεις. Ο στόχος είναι να υπάρξει μια μελετημένη σύνδεση της Αθήνας με βασικούς λατινοαμερικάνικους προορισμούς, όπως Αργεντινή, Βραζιλία, Περού, Χιλή, Μεξικό, με ενδιάμεσο σταθμό λίγων ωρών σε άλλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα».

Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Πιπίνης, «οι λατινοαμερικάνικες χώρες βρίσκονται στο νότιο ημισφαίριο, που σημαίνει ότι κάνουν καλοκαιρινές διακοπές όταν στην Ελλάδα έχουμε χειμώνα. Αυτό είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα για τη χώρα μας, καθώς με στοχευμένες ενέργειες, μπορούμε να προσελκύσουμε έναν μεγαλύτερο αριθμό Λατινοαμερικάνων τουριστών όλους τους μήνες του χρόνου, χωρίς απαραίτητα να προβάλλουμε «τον ήλιο και τη θάλασσα», αλλά μορφές εναλλακτικού τουρισμού, όπως είναι ο θρησκευτικός τουρισμός, ο γαστρονομικός, ο πολιτιστικός, ο τουρισμός πόλεων, κ.α.».

Η Ελλάδα στη Λατινική Αμερική

Στη Λατινική Αμερική η Ελλάδα έχει οκτώ πρεσβείες, ενώ υπάρχουν και μεγάλες ελληνικές κοινότητες, με πιο σημαντικές εκείνες στην Αργεντινή, στη Βραζιλία, στον Παναμά, στο Μεξικό, στην Ουρουγουάη, στο Περού και στη Χιλή. Σε πολλές πρωτεύουσες το φιλελληνικό στοιχείο είναι ιδιαίτερα έντονο, με κεντρικές λεωφόρους και μεγάλες πλατείες να φέρουν ελληνικές ονομασίες. Σε αρκετές χώρες λειτουργούν ελληνικά σχολεία, ενώ στον Παναμά λειτουργεί το μεγαλύτερο ιδιωτικό ελληνικό σχολείο «ΑΤΕΝΕΑ», με περισσότερους από 1.000 μαθητές, στην πλειονότητα τους Παναμέζοι, ιδιοκτησίας του Επίτιμου Προξένου της Ελλάδας Χαράλαμπου Τζανετάτου. Σημαντικό είναι το έργο που επιτελούν στην ευρύτερη περιοχή οι Μητροπολίτες Μπουένος Άιρες κ. Ιωσήφ και Μεξικού κ. Αθηναγόρας, τόσο ποιμαντικό όσο και διάδοσης του ελληνικού στοιχείου.

Τον περασμένο Μάρτιο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε πραγματοποιήσει τηλεδιάσκεψη με εκπροσώπους των ομογενειακών οργανώσεων της Λατινικής Αμερικής, στους οποίους μάλιστα είχε δηλώσει πως στις προθέσεις του είναι, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες της πανδημίας, να ταξιδέψει σε χώρες της Λατινικής Αμερικής. «Η Λατινική Αμερική για λόγους ανεξήγητους, σε μένα, ήταν μια ξεχασμένη ήπειρος για την Ελλάδα. Αυτό είναι κάτι το οποίο θέλω να το διορθώσω», είχε δηλώσει τότε μεταξύ άλλων ο κ. Μητσοτάκης.

Εμπορικές σχέσεις

Στη Λατινική Αμερική δραστηριοποιούνται αρκετές ελληνικές επιχειρήσεις, στον τομέα των κατασκευών, της τεχνολογίας κλπ., ενώ οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων, όπως ελαιόλαδο, φέτα, κομπόστα ροδάκινα, τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί. Στην Κολομβία δραστηριοποιείται ελληνική εταιρεία που παρασκευάζει κουραμπιέδες. Τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί επιχειρηματικές αποστολές, σε αρκετές χώρες της Λατινικής Αμερικής, αναζητώντας δυνατότητες αύξησης της εξαγωγικής δραστηριότητας στην ευρύτερη περιοχή. Στον ναυτιλιακό τομέα ελληνικές επιχειρήσεις κατέχουν σημαντικό ρόλο στη Λατινική Αμερική, ενώ σε χώρες, όπως στον Παναμά, Έλληνες επιχειρηματίες ελέγχουν κατασκευαστικές εταιρείες, τράπεζες και εστιατόρια.

Τέσσερις πρέσβεις της Λατινικής Αμερικής μιλάνε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ο πρέσβης του Μεξικού κ. Daniel Hernández Joseph για πολιτικές και διεθνείς σχέσεις

«Η Ελλάδα και οι χώρες της Λατινικής Αμερικής μοιράζονται κοινές αξίες και θέσεις, που μας μετατρέπουν σε φυσικούς συμμάχους, όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με πολλαπλές προκλήσεις στο παγκόσμιο σκηνικό.

Και οι δυο πλευρές επιθυμούν την πολυμέρεια και τη διεθνή συνεργασία ως απαραίτητα πεδία για ενώσουμε θέσεις και να υλοποιήσουμε την διεθνή αλληλεγγύη και την ίδια στιγμή να μοιραστούμε αξίες, όπως είναι η Δημοκρατία, η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η προστασία του περιβάλλοντος.

Η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική κατέχουν δυο θέσεις στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπου λαμβάνονται αποφάσεις για θέματα μεγάλου ενδιαφέροντος για την Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο, όπως είναι η περίπτωση της Κύπρου. Το Μεξικό αυτή τη στιγμή είναι μέλος του Συμβουλίου (2021 – 2022) και η Βραζιλία θα είναι μέλος την επόμενη περίοδο (2022 – 2023).

Τα θέματα στα οποία συμφωνούμε και μπορούμε να δώσουμε τη στήριξη μας είναι πολλά. Όπως και η Ελλάδα, πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής, έχουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την διαφύλαξη των πολιτιστικών αγαθών μου μας άφησαν οι πρόγονοι μας. Αυτό είναι εμφανές και με αφορμή την Συνθήκη του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα αδικήματα που σχετίζονται με τα Πολιτιστικά Αγαθά (Συνθήκη της Λευκωσίας), η οποία μέχρι στιγμής έχει υπογραφεί από τέσσερις χώρες: Την Κύπρο, το Μεξικό (που το έπραξαν από την αρχή), η Ελλάδα και η Λετονία, το 2021. Απαιτούνται να την στηρίξουν πέντε χώρες για να τεθεί σε εφαρμογή.

Επίσης έχουμε κοινές θέσεις απέναντι στο φαινόμενο των μεγάλων μεταναστευτικών ροών. Το Μεξικό και η Ελλάδα, για παράδειγμα, είναι χώρες που χρησιμοποιούνται ως πέρασμα, αλλά ως χώρες με εμπειρίες μετανάστευσης, αντιμετωπίζουμε το θέμα με μια οπτική περισσότερο ανθρωπιστική που βάζει στο επίκεντρο την προστασία της ζωής, την υγεία και τα ανθρώπινα δικαιώματα».

Ο πρέσβης της Κούβας κ. Zelmys Maria Domínguez Cortina για ιατρική και επιστήμη

Π «Από την αρχή της κουβανικής επανάστασης το 1959, θεσπίστηκε η δωρεάν εκπαίδευση και η υγεία για όλους και για όλα τα επίπεδα χωρίς διακρίσεις. Δόθηκε προτεραιότητα στην ανάπτυξη της επιστήμης. Δημιουργήθηκε το Σύστημα Επιστήμης και Τεχνολογικής Καινοτομίας και οι Επιστημονικοί – Παραγωγικοί Πόλοι, όπως για παράδειγμα, ο Επιστημονικός Πόλος της Δυτικής Κούβας, από τον οποίον προέκυψε αυτό που σήμερα ονομάζουμε Ομάδα των Βιοτεχνολογικών και Φαρμακευτικών Βιομηχανιών της Κούβας, η BioCubaFarma, μια επιχείρηση που ερευνά, αναπτύσσει και παράγει φάρμακα, εμβόλια, διαγνωστικά συστήματα, ιατρικά μηχανήματα, με στόχο την βελτίωση της υγείας του λαού και την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών προς εξαγωγή.

Μπροστά στην πανδημία της Covid-19, η Κούβα ενεργοποίησε το σταθερό σύστημα υγείας της, κινητοποίησε το επιστημονικό της προσωπικό και την βιοφαρμακευτική της τεχνολογία, με τη στήριξη του λαού. Για αυτό κατάφερε και ανέπτυξε πολύ γρήγορα ικανά εθνικά πρωτόκολλα για την αντιμετώπιση των κρουσμάτων και των ύποπτων κρουσμάτων της Covid-19, εξασφάλισε υποδομή στα νοσοκομεία για όλους τους ασθενείς, εξασφάλισε την πλήρη λειτουργία των ΜΕΘ, την απομόνωση των φορέων από τους ασθενείς, την δωρεάν πρόσβαση στα τεστ PCR. Όλη αυτή η προσπάθεια του Έθνους επέτρεψε να διατηρήσουμε την πανδημία σε χαμηλά επίπεδα θνητότητας.

Είναι ενδεικτικό ότι η Κούβα παρήγαγε πέντε υποψήφια εμβόλια, από τα οποία έχει χρησιμοποιήσει τα τρία, σε εκατομμύρια Κουβανούς. Ένα από αυτά, το υποψήφιο εμβόλιο Abdala, αφού χρησιμοποιηθεί σε τρεις δόσεις, έχει αποτελεσματικότητα της τάξεως του 92,98%, γεγονός το οποίο το καθιστά πολύ πάνω από τις απαιτήσεις του ΠΟΥ, για να χαρακτηριστεί ένα εμβόλιο κατά της Covid-19».

Ο πρέσβης της Βραζιλίας κ. Roberto Abdala για οικονομία – εμπόριο

«Η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική καταλαμβάνουν μια διακριτική θέση στις οικονομικές και εμπορικές σχέσεις με την Ελλάδα. Σύμφωνα με στοιχεία της UN COMTRADE, η αξία των εμπορικών συναλλαγών προϊόντων ανάμεσα στην Ελλάδα και τις χώρες της περιοχής, άγγιξε το έτος 2020, τα 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή μόλις το 1,4% του εξωτερικού εμπορίου (90,6 δισεκατομμύρια).

Το εμπορικό ισοζύγιο, που παραδοσιακά είναι αρνητικό για την Ελλάδα, τον προηγούμενο χρόνο είχε αρνητικό πρόσημο 232 εκατομμύρια δολάρια. Στον τομέα των υπηρεσιών, τα στοιχεία είναι θετικά για την Ελλάδα, χάρη στην παρουσία ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών στην περιοχή.

Το 2020 οι εξαγωγές της Ελλάδας στη Λατινική Αμερική και στην Καραϊβική έφθασαν τα 513 εκατομμύρια δολάρια και οι βασικές χώρες όπου έγιναν οι εξαγωγές είναι το Μεξικό (155 εκατομμύρια) ο Παναμάς (110 εκατομμύρια), η Βραζιλία (40 εκατομμύρια) και το Περού (33 εκατομμύρια). Οι εισαγωγές από την περιοχή άγγιξαν τα 746 εκατομμύρια δολάρια και οι βασικές χώρες προέλευσης των προϊόντων είναι η Αργεντινή (201 εκατομμύρια), η Βραζιλία (199 εκατομμύρια), το Εκουαδόρ (153 εκατομμύρια) και το Μεξικό (48 εκατομμύρια).

Οι άμεσες επενδύσεις και στις δυο πλευρές ακόμη είναι ιδιαίτερα χαμηλές και δεν αντικατοπτρίζουν το μέγεθος των ευκαιριών που υπάρχουν ανάμεσα στη Λατινική Αμερική και την Ελλάδα.

Πέρα από την παραδοσιακή ανταλλαγή προϊόντων, οι οικονομικές και εμπορικές σχέσεις έχουν μεγάλη προοπτική ανάπτυξης, ειδικά σε ότι έχει να κάνει με βιομηχανικά προϊόντα και με την υψηλή τεχνολογία. Η περιοχή διαθέτει ένα τελειοποιημένο και ποικιλόμορφο βιομηχανικό πάρκο που προσφέρει μια μεγάλη γκάμα ευκαιριών για επενδυτές σε διάφορους τομείς, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, τα φάρμακα και καινοτόμες τεχνολογίες. Αντίστοιχα, οι τομείς του τουρισμού και των ακινήτων (στην Ελλάδα) μπορούν να είναι ελκυστικοί για τους επενδυτές από τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική».

Ο πρέσβης της Ουρουγουάη κ. Enrique Loedel για τον πολιτισμό

«Αυτό που συνδέει πολιτιστικά την Ελλάδα και τις χώρες της Λατινικής Αμερικής έρχεται από πολύ παλιά και έχει εμπλουτιστεί με τον χρόνο, σε διάφορες κατευθύνσεις.

Από την εποχή της περιόδου των αγώνων για την Ανεξαρτησία, η ελληνική σκέψη έχει μια ξεχωριστή θέση σε αυτό την σχέση, όπως και στη μετέπειτα δημιουργία της εθνικής ταυτότητας, στην ανάπτυξη της φιλοσοφικής σκέψης στη Λατινική Αμερική. Σε σχέση με αυτό το τελευταίο, η σύγχρονη Ελλάδα αναδεικνύεται μέσα από τα λόγια κορυφαίων Λατινοαμερικάνων διανοούμενων.

Η παρουσία της ελληνικής γλώσσας μέσα στην ισπανική και στην πορτογαλική έχει περάσει στη Λατινική Αμερική, όπου η ελληνική κλασική λογοτεχνία έχει μεταφραστεί και έχει γίνει αντικείμενο σπουδών σε μεγάλο βαθμό. Αντίστοιχα, δεκάδες έργα από τη Λατινική Αμερική, ανάμεσα στα οποία αρκετά βραβευμένα με Νόμπελ και Θερβάντες, έχουν μεταφραστεί στην ελληνική γλώσσα.

Οι κοινότητες των Ελλήνων που μετανάστευσαν στις χώρες της Λατινικής Αμερικής φροντίζουν να διαδώσουν τα πολιτιστικά τους στοιχεία, ενώ υπάρχουν και πολιτιστικοί θεσμοί, διεθνούς κύρους, όπως είναι το «Ίδρυμα Μαρία Τσάκος», το οποίο από την έδρα του στην Ουρουγουάη προωθεί και διαδίδει τον ελληνικό πολιτισμό σε όλη την ήπειρο.

Πανέμορφες πλατείες και δρόμοι σε χώρες της Λατινικής Αμερικής μας θυμίζουν την Ελλάδα με τις ονομασίες τους αφιερωμένες σε αυτήν, αλλά και με τα αγάλματα, όπως αντίστοιχα συμβαίνει με αγάλματα Λατινοαμερικάνων που κοσμούν πλατείες σε ελληνικές πόλεις.

Μεξικάνικες τοιχογραφίες στην Αθήνα, ελληνικοί χοροί στον Παναμά, θέατρο από τη Χιλή στην Κρήτη, ελληνικός κινηματογράφος στη Λίμα, τάνγκο από το Ριο δε Πλάτα στους πρόποδες του Παρθενώνα, Έλληνες ακαδημαϊκοί στην Αβάνα, βραζιλιάνικη μουσική στο Αιγαίο, λογοτεχνία από όλους για όλους, είναι μόλις λίγα παραδείγματα της δυναμικής που έχει ο πολιτισμός ως σύνδεσμος ανάμεσα στην Ελλάδα και στη Λατινική Αμερική».