Τα περισσότερα ορυχεία άνθρακα και λιγνιτωρυχεία στην ΕΕ κλείνουν ή έκλεισαν, το πετρέλαιο έχει παραμεριστεί ως ρυπογόνο επίσης. Οι τιμές του φυσικού αερίου απογειώνονται, η ζήτηση της ηλεκτρικής ενέργειας είναι στα ύψη. Τα πυρηνικά ξανάρχονται στο προσκήνιο ως πηγή μηδενικών εκπομπών άνθρακα. Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας προτείνονται ως η μοναδική λύση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Το φάσμα της ενεργειακής φτώχειας απειλεί την Ευρώπη. Το Eurogroup εκφράζει ανησυχίες ότι η εκτίναξη των ενεργειακών τιμών θα έχει αντίκτυπο κατά των πολιτικών της Πράσινης Συμφωνίας. Οι διεθνείς οικολογικές οργανώσεις καλούν τον κόσμο σε «Επανάσταση για ένα μέλλον χωρίς ορυκτά καύσιμα». Και ο χειμώνας είναι προ των πυλών. Κοντολογίς, μπρος γκρεμός (ενεργειακή κρίση ) και πίσω ρέμα (κλιματική κρίση).
Ζήτηση άνθρακα
Και ενώ όλα αυτά συμβαίνουν ταυτοχρόνως, με τις κυβερνήσεις να πονοκεφαλιάζουν για την επίλυση της ενεργειακής εξίσωσης, τα «βρόμικα καύσιμα» καλούνται αλλού ανοιχτά και αλλού στα μουλωχτά να συμβάλουν στη διαχείριση του ενεργειακού προβλήματος: Στην Ευρώπη, σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εκδήλωσαν ενδιαφέρον να αγοράσουν ινδονησιακό άνθρακα, στις ΗΠΑ οι τιμές του έφτασαν σε υψηλό δύο ετών λόγω της αυξημένης ζήτησης και της μειωμένης προσφοράς, στην Κίνα παρελήφθη το πρώτο θαλάσσιο φορτίο από το Καζακστάν κ.λπ. Συνολικά, ο άνθρακας αποτελεί το 27% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας. Φυσικά, στις φτωχές ή φτωχότερες χώρες, ο άνθρακας είναι η μόνη λύση για την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών, καθώς το περιβάλλον έρχεται σε δεύτερη μοίρα.
Αντιμετώπιση επιπτώσεων
Μπροστά στην ενεργειακή καταιγίδα, η Κομισιόν προετοιμάζει δέσμη μέτρων σε δύο δόσεις έως το τέλος του έτους για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων. Απ’ την άλλη, έχουμε τον στόχο η ΕΕ να γίνει κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, που καθιστά ακριβότερες τις άδειες για εκπομπές του CO2 και τα ορυκτά καύσιμα. Και καθώς πρέπει να αναχαιτιστεί η ανοδική πορεία των τιμών ενέργειας, απειλούνται η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και ο χρόνος μετάβασης προς μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη. Κυριολεκτικά φαύλος κύκλος!
Η Γαλλία (η οποία σημειωτέον στηρίζεται στους πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας) και η Ισπανία και η Ελλάδα προτείνουν τη δημιουργία ευρωπαϊκού στρατηγικού αποθέματος φυσικού αερίου – επίσης όμως βρόμικου καυσίμου, σύμφωνα με τις μεγάλες διεθνείς περιβαλλοντικές οργανώσεις, οι οποίες καλούν τον κόσμο να συμμετάσχει στην «Επανάσταση για ένα μέλλον χωρίς ορυκτά καύσιμα».
Επικρίσεις περιβαλλοντιστών
Προσφάτως μάλιστα οι μεγαλύτερες από εκείνες, μεταξύ αυτών η Greenpeace, σε συνεργασία με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, προχώρησαν σε ακτιβιστικές ενέργειες αποκλείοντας την είσοδο στο διυλιστήριο της Shell στο Ρότερνταμ. Επικρίνουν τους πετρελαϊκούς κολοσσούς ότι «αφιερώνουν μεγάλο μέρος της επικοινωνίας τους στην παραπληροφόρηση για το κλίμα και το “πράσινο ξέπλυμα” –το 81% των διαφημίσεων κάθε εταιρείας χαρακτηρίζεται ως green washing–. λειτουργώντας με τέτοιον τρόπο ώστε να αποπροσανατολίσουν, να καθυστερήσουν και να αποτρέψουν την πραγματική δράση για το κλίμα, που τόσο απεγνωσμένα χρειάζεται ο κόσμος». Και υποστηρίζουν την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών για τη συγκέντρωση σε όλη την Ευρώπη ενός εκατομμυρίου επαληθευμένων υπογραφών μέσα σε έναν χρόνο, με στόχο την απαγόρευση των διαφημίσεων και τις χορηγίες των ορυκτών καυσίμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση – θεωρούν δε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι νομικά υποχρεωμένη να ανταποκριθεί και να εξετάσει το ενδεχόμενο να μετατρέψει το σχετικό αίτημα σε ευρωπαϊκό νόμο.
Η εκτίμησή τους είναι ότι «η εποχή των φτηνών ορυκτών καυσίμων έχει περάσει ανεπιστρεπτί και η εμμονή εταιρειών σε ψευδεπίγραφες λύσεις και προπαγάνδα, όπως το ορυκτό αέριο, μας εξαναγκάζουν σε ένα δυσοίωνο μέλλον για τη ζωή μας και τον πλανήτη. Λιγότερο από ένας μήνας απομένει μέχρι τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα (COP26) στη Γλασκώβη, και η Ευρώπη ασχολείται με το πώς θα αυξηθεί η παραγωγή ορυκτού αερίου που θα μας εγκλωβίσει σε περισσότερες εκπομπές, τη στιγμή που πρέπει να απαλλαγούμε από αυτήν την εξάρτηση. Η ενεργειακή κρίση που πλήττει την Ευρώπη έχει ενορχηστρωθεί από το λόμπι του ορυκτού αερίου και του πετρελαίου, εις βάρος των καταναλωτών και του πλανήτη. Ο αντιπερισπασμός από το κλίμα και οι τακτικές καθυστέρησης κρατούν την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη αγκιστρωμένες στα ορυκτά καύσιμα, εμποδίζοντας την επειγόντως αναγκαία πράσινη και δίκαιη μετάβαση. Ήρθε η ώρα να πούμε όχι άλλη προπαγάνδα, όχι άλλη ρύπανση, όχι άλλο κέρδος εις βάρος των ανθρώπων και του πλανήτη. Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας είναι μονόδρομος για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής».
Το ελληνικό γραφείο της Greenpeace έχει επανειλημμένως υπογραμμίσει «την ανάγκη ολικής στροφής της χώρας μας προς τις ΑΠΕ και εγκατάλειψη ακόμα και του φυσικού αερίου», αν και έχει χαρακτηριστεί από την ΕΕ ως καύσιμο μετάβασης για μια Ευρώπη μηδενικού άνθρακα.
Ομφαλοσκοπούμε
Στον αντίποδα, παραθέτουμε την (περιεκτική) τοποθέτηση του Κωστή Σταμπολή, προέδρου και εκτελεστικού διευθυντή του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ): Ενώ εμείς «ομφαλοσκοπούμε γύρω από τις ΑΠΕ και το μάννα εξ ουρανού που κάποτε θα μας προσφέρουν, κλείνουμε τη μία μετά την άλλη τις λιγνιτικές μας μονάδες και διώχνουμε εταιρείες και επενδυτές που θέλουν να παραγάγουν πετρελαϊκό και φυσικό αέριο (που όμως καλύπτουν το 80% των ενεργειακών αναγκών του πλανήτη) από τα κοιτάσματα που έχουν εντοπιστεί, η Τουρκία εντείνει τις έρευνες και την παραγωγή φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα, λειτουργεί όλες τις μονάδες άνθρακα που διαθέτει, βελτιώνοντας διαρκώς την αποδοτικότητά τους, αξιοποιεί τη γεωθερμία που διαθέτει με περισσότερα από 1,2 GW εγκατεστημένη ισχύ και τώρα κατασκευάζει, με ρωσική τεχνολογία της Rosatom, τον πρώτο σταθμό πυρηνικής ενέργειας, ισχύος 4,5 GW, που θα τεθεί σε λειτουργία το 2023. Η Ελλάδα εδώ και χρόνια έχει πλήρως δαιμονοποιήσει την πυρηνική ενέργεια, επικαλούμενη δήθεν θέματα ασφαλείας και σεισμικότητας, ενώ την ίδια στιγμή η κυβέρνηση έχει απαιτήσεις και μεγαλεπήβολα σχέδια για καθαρή ενέργεια και μηδενικούς ρύπους».
Όμως, καταλήγει ο κ. Σταμπολής, «η εξίσωση δεν βγαίνει, ενώ η κοινή λογική έχει πάει περίπατο».
Γαλλικές σκέψεις
Η Γαλλία, προκειμένου να διασφαλίσει την ενεργειακή της επάρκεια, εξετάζει παράλληλα με την ενίσχυση των ΑΠΕ και την προώθηση επενδύσεων σε μικρούς πυρηνικούς σταθμούς, η λειτουργία των οποίων θα συμπληρώνει τη συμβατική ηλεκτροπαραγωγή της χώρας. Οι μονάδες αυτές θα έχουν ισχύ δέκα φορές μικρότερη από τους παραδοσιακούς πυρηνικούς σταθμούς, διαθέτουν όμως πλεονεκτήματα, όπως η μεγαλύτερη ευελιξία και ευκολότερη εγκατάσταση.
του Φίλη Καϊτατζή
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο
