«Βολές» στην Τουρκία για το γεγονός ότι ακόμα επιτρέπει ροές διά θαλάσσης προς τα ελληνικά νησιά εξαπολύει μέσω του «Π» ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου.

«Η προσχηματική άρνηση της Τουρκίας λόγω πανδημίας να αποδεχθεί επιστροφές δεν έχει βάση», προσθέτει ως προς την άρνηση της Άγκυρας να δεχθεί επιστροφές περίπου 2.000 μεταναστών που δεν δικαιούνται άσυλο στη χώρα μας. Προαναγγέλλει, δε, το άνοιγμα κλειστών ελεγχόμενων δομών μεταναστών σε Κω και Λέρο στο τέλος Νοεμβρίου, στα πρότυπα της δομής που εγκαινιάστηκε στη Σάμο.

Το πρωί της Τρίτης είχαμε ακόμα ένα ναυάγιο με νεκρούς ανοιχτά της Χίου. Τι συμβαίνει, κ. υπουργέ; Συνεχίζει η Τουρκία να αφήνει ανεξέλεγκτες τις ροές;

Το τραγικό περιστατικό ανοιχτά της Χίου αποτελεί το πρώτο σοβαρό περιστατικό για τη φετινή χρονιά. Αλλά και μια διαρκή υπενθύμιση ότι τα θαλάσσια σύνορα παραμένουν πεδίο δράσης για κυκλώματα λαθροδιακινητών, που θέτουν σε κίνδυνο ζωές σε βαριά φορτωμένες, μη αξιόπλοες λέμβους.

Συνολικά, είκοσι δύο άτομα διασώθηκαν από την Ελληνική Ακτοφυλακή, ενώ τέσσερις σοροί ανασύρθηκαν.

Η πληροφορία που έχουμε είναι ότι οι επιβαίνοντες στη λέμβο δεν φορούσαν σωσίβια, γεγονός που αποδεικνύει τη μικρή αξία που έχει η ανθρώπινη ύπαρξη μπροστά στα οφέλη της λαθροδιακίνησης.

Οι τουρκικές Αρχές πρέπει να κάνουν περισσότερα για να αποτρέπουν την εκμετάλλευση από εγκληματικές συμμορίες, όπως προκύπτει και από την Κοινή Δήλωση της γείτονος με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτές οι διελεύσεις δεν πρέπει να επιτραπούν ξανά.

Άλλωστε, σε αυτήν την περίπτωση, κ. Ευγενίδη, η αποτροπή έχει έναν ουσιωδώς ανθρωπιστικό χαρακτήρα, καθώς συνδέεται άμεσα με την προστασία της ανθρώπινης ζωής.

Η Τουρκία αφήνει μονίμως να εννοηθεί ότι δεν θα μπορέσει να συγκρατήσει ένα νέο μεταναστευτικό κύμα από το Αφγανιστάν. Βλέπετε κάποια τέτοια εξέλιξη και, αν ναι, πώς θα την αντιμετωπίσετε; Και μπορεί να δίνονται επιπρόσθετα χρήματα στη γείτονα, όταν δεν τηρείται πλήρως η Κοινή Δήλωση;

Οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν δημιουργούν ανησυχία στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Η χώρα μας, ως μέλος της ανθρωπιστικής γέφυρας που στόχο έχει να βοηθήσει ανθρώπους που πραγματικά κινδυνεύουν, αλλά και ως χώρα πρώτης υποδοχής που εφαρμόζει μία αυστηρή αλλά δίκαιη μεταναστευτική πολιτική, έχει προετοιμαστεί καταλλήλως για να αντιμετωπίσει πιθανές συνέπειες.

Πρώτον, με τη συνέχιση της προστασίας των θαλάσσιων και των χερσαίων συνόρων μας, με σεβασμό στο διεθνές και ευρωπαϊκό Δίκαιο αλλά και με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα και συνέπεια. Το γεγονός ότι η χώρα μας, φέτος, έχει σχεδόν μηδενικές ροές, σε αντίθεση με τον πολλαπλασιασμό ροών που έχουν να αντιμετωπίσουν οι υπόλοιπες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, είναι ενδεικτικό.

Δεύτερον, με την κινητοποίηση του ευρωπαϊκού μηχανισμού και την αφύπνιση των βραδυφλεγών –πολλάκις– αντανακλαστικών των κρατών-μελών. Και σήμερα έχει σχεδιαστεί και εφαρμόζεται μια πολιτική στήριξης των όμορων περιοχών, αλλά και των χωρών διέλευσης. Η χώρα μας, άλλωστε, υποδέχτηκε 700 αξιωματούχους πολίτες του Αφγανιστάν, καθώς και τις οικογένειές τους, στο πλαίσιο της μεταφοράς τους, για ανθρωπιστικούς λόγους.

Τρίτον, με τον ορισμό της Τουρκίας ως ασφαλούς τρίτης χώρας για παράνομα εισελθόντες μετανάστες από το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν, τη Σομαλία, το Αφγανιστάν και τη Συρία, μια πρωτοβουλία που έχει παίξει –μέχρι στιγμής– θετικό αποτρεπτικό ρόλο.

Είναι αυτονόητο ότι η Τουρκία πρέπει να στηριχθεί από την Ευρώπη. Οφείλει όμως να τηρήσει τις δεσμεύσεις που απορρέουν από την Κοινή Δήλωση του 2016. Όπως ακριβώς συμπεριελήφθη στα συμπεράσματα της τελευταίας Συνόδου Κορυφής της ΕΕ, έπειτα από παρέμβαση του Έλληνα πρωθυπουργού.

Η κρίση του Αφγανιστάν μπορεί να σηματοδοτήσει μια νέα αρχή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, με όρους νηφαλιότητας και καλής γειτονίας. Είναι σαφές, όμως, ότι δεν πρόκειται να δεχθούμε, σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο, καμία εκ νέου προσπάθεια εργαλειοποίησης του Μεταναστευτικού.

Αυτό είναι και το πλαίσιο με το οποίο αποδέχθηκα την πρόσκληση του υπουργού Εσωτερικών της Τουρκίας κ. Σοϊλού και θα βρίσκομαι μαζί του στην Άγκυρα την ερχόμενη Τρίτη.

Θα προχωρήσουν οι επιστροφές των περίπου 1.908 μεταναστών που δεν δικαιούνται άσυλο στην Τουρκία, όπως είχε ζητήσει ο κ. Μητσοτάκης από τον κ. Ερντογάν;

Είναι και αυτό μέσα στις δεσμεύσεις της Τουρκίας, όπως και το να μην επιτρέπει στους λαθροδιακινητές να ξεκινούν από το έδαφός της και να μεταφέρουν παράνομα ανθρώπους προς την Ελλάδα.

Πλέον, η προσχηματική άρνηση της Τουρκίας λόγω πανδημίας να αποδεχθεί επιστροφές δεν έχει βάση. Περιμένουμε άμεσα να αλλάξει τη στάση της και να δείξει μια συνέπεια λόγου και έργων. Οι υποχρεώσεις που έχει αναλάβει, επαναλαμβάνω, πρέπει να τηρηθούν στο έπακρο. Αυτό είναι και το μήνυμα της ηγεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Άλλωστε, αυτός είναι και ο μόνος δρόμος για μια ουσιαστική συνεργασία.

Πρόσφατα εγκαινιάσατε τη νέα κλειστή δομή μεταναστών στο Βαθύ της Σάμου, μετά τη νέα δομή στη Μυτιλήνη. Θα έχουμε και άλλες κλειστές δομές στα νησιά; 

Στη Σάμο εγκαινιάσαμε τη νέα Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή, μακριά από τον αστικό ιστό, με 100% ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, όπως ακριβώς είχαμε δεσμευθεί. Μία δομή που προσφέρει αφενός τη χαμένη αξιοπρέπεια σε ανθρώπους που ζητούν διεθνή προστασία και αφετέρου ασφάλεια σε ωφελούμενους, προσωπικό και τοπική κοινωνία.

Το ίδιο θα κάνουμε στις 27 Νοεμβρίου στη Λέρο και την Κω. Αλλά και μέσα στο 2022 στη Χίο και τη Λέσβο, ενώ όσες δομές λειτουργούν σε όλη τη χώρα μετατρέπονται σε κλειστές, ασφαλείς δομές, για όλους. Διαμένοντες, εργαζόμενους, τοπική κοινωνία.

Η ολοκλήρωση του Εθνικού Συστήματος Υποδοχής στα σημεία εισόδου και η μετατροπή όλων των δομών της χώρας σε σύγχρονες και ασφαλείς, σε συνδυασμό με τις σταθερά μειωμένες ροές, την επιτάχυνση στη διαδικασία ασύλου και το γεγονός ότι διανύουμε πλέον τον δεύτερο χρόνο που όσοι έρχονται είναι σταθερά λιγότεροι από όσους φεύγουν από τη χώρα, είναι τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι στο Μεταναστευτικό έχουμε αλλάξει σελίδα.

Η χώρα μας εξακολουθεί να δέχεται διεθνείς μομφές για «pushbacks» στα σύνορα, θαλάσσια και χερσαία. Πώς απαντάτε;

Αρνούμαστε κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς περί επαναπροωθήσεων. Τα ελληνικά σύνορα είναι σύνορα της ΕΕ και λειτουργούμε στο πλαίσιο του διεθνούς και ευρωπαϊκού Δικαίου για την προστασία τους. Είμαστε σαφώς υπέρ της στήριξης των ανθρώπων που είναι σε κίνδυνο, όπως είναι οι πολίτες από το Αφγανιστάν που φέρνουμε στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Ο Σομαλός όμως που έφυγε νόμιμα από τη χώρα του, μπήκε νόμιμα στην Τουρκία και έχει visa είναι οικονομικός μετανάστης που προσπαθεί να μπει παράνομα στην Ελλάδα. Δεν είναι πρόσφυγας και δεν κινδυνεύει στην Τουρκία.

Οι παράνομες ροές πρέπει να αποτρέπονται σύμφωνα με την Κοινή Δήλωση του 2016, την οποία η ΕΕ πρέπει να διασφαλίσει ότι εφαρμόζεται σωστά. Η Ευρώπη παραμένει στόχος εγκληματικών συμμοριών που εκμεταλλεύονται αδύναμους ανθρώπους οι οποίοι επιθυμούν να εισέλθουν παράνομα στην ΕΕ.

Πρέπει να γίνει σαφές πως, αν τα κυκλώματα των λαθροδιακινητών κερδίσουν τη μάχη εναντίον μας στα ανατολικά σύνορα της Ελλάδος, τότε θα μας κερδίσουν και στα εσωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όπως επίσης πρέπει να γίνει σαφές ότι η προστασία των συνόρων είναι και προστασία της ανθρώπινης ζωής. Για τις ελληνικές Αρχές, το Ελληνικό Λιμενικό-Ελληνική Ακτοφυλακή, η προστασία της ανθρώπινης ζωής αποτελεί πρώτη προτεραιότητα. Έχουν διασώσει χιλιάδες ζωές στο Αιγαίο τα τελευταία χρόνια, μέσα σε αντίξοες συνθήκες. Και αυτό συνεχίζουν να κάνουν.

Δεν απολογούμαστε για τη συνεχή προσήλωσή μας να διαλύσουμε αυτά τα δίκτυα εμπορίας ανθρώπων και τους συνεργούς τους και να προστατεύσουμε τα ευρωπαϊκά σύνορα.

 

Συνέντευξη στον Γιώργο Ευγενίδη

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο