Η προσαρμογή της ανάπτυξης των εμπορικών λιμανιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην πράσινη ενεργειακή μετάβαση είναι πλέον επιτακτική.

Πόσο «έξυπνα» είναι τα δικά μας λιμάνια και ποια βήματα έχουν γίνει, στην πράξη, για τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους (;) ρωτήσαμε τον εκτελεστικό διευθυντή της Ένωσης Λιμένων Ελλάδος (ΕΛΙΜΕ) Δημήτρη Ιατρίδη, με τον οποίο είχαμε μια ενδιαφέρουσα συνομιλία.

«Η Ένωση Λιμένων Ελλάδος και τα μέλη της συμμετέχουν ενεργά στη διαβούλευση για την υιοθέτηση νέου Κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας “Fit for 55”, δηλαδή τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030.Ο νέος Κανονισμός για την χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων που διαμορφώνεται με βάση τον σχεδιασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αναμένεται να ψηφιστεί εντός των επομένων μηνών, και πάντως έως το τέλος του 2022, θα μας «λύσει τα χέρια» για έργα αναπτυξιακής πολιτικής στα λιμάνια της χώρας. Το τρέχον σχέδιο Κανονισμού προβλέπει, μεταξύ άλλων: την παροχή ηλεκτροδότησης στο 90% των αφίξεων πλοίων άνω των 5.000 τόνων από το κάθε λιμάνι, μετά από παραμονή δύο ωρών στις εγκαταστάσεις του, με καταληκτική ημερομηνία εφαρμογής το 2030, αν και υπάρχουν απόψεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που ζητούν την εφαρμογή του νωρίτερα, ακόμη και σε επίπεδο τριετίας από σήμερα, για όλες τις αφίξεις πλοίων άνω των 400 τόνων».

Τι άλλο προβλέπει αυτός ο Κανονισμός;

Προβλέπει επίσης την κατασκευή εγκαταστάσεων τροφοδοσίας με καύσιμα LNG έως το 2025 για την εξυπηρέτηση και πλοίων διπλού καυσίμου και, στο γενικότερο πλαίσιο αυτό, τις εγκαταστάσεις από πλωτές πλατφόρμες FSRU και άλλα συνδεόμενα έργα. Πλατφόρμες FSRU κατασκευάζονται στην Αλεξανδρούπολη και προχωρούν και σε άλλα ελληνικά λιμάνια. Όμως όλοι καταλαβαίνουμε ότι το επίπεδο των απαιτούμενων επενδύσεων είναι ιδιαίτερα υψηλό, ώστε κατ’ αρχήν να υπάρχει η δυνατότητα παροχής ισχύος αυτής της μεγάλης ποσότητας ρεύματος στα λιμάνια με μεταφορά του ρεύματος στις λιμενικές εγκαταστάσεις, ιδιαίτερα καθώς τα λιμάνια στη χώρα μας βρίσκονται εντός των αστικών ιστών. Σχέδια ηλεκτροδότησης πλοίων αναπτύσσονται σήμερα σε όλα τα ελληνικά λιμάνια ώστε να είμαστε έτοιμοι να ανταποκριθούμε στη ζήτηση και, βέβαια, για λόγους τελικής κανονιστικής συμμόρφωσης. Παράλληλα δρομολογούνται επενδύσεις στον τομέα της ψηφιακής μετάβασης, με προώθηση και σχεδίων εξοικονόμησης ενέργειας και της συνεχούς αναβάθμισης των υποδομών, σε άμεση συνεργασία με το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής,με αξιοποίηση τόσο ίδιων πόρων όσο και κοινοτικών και εθνικών κονδυλίων, με βάση πάντα τις προβλέψεις των κανονισμών και των νόμων.

Ένα ζήτημα πάντως που έχει τεθεί από τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας με γενικότερη σημασία για την πρόσβαση διάφορων κατηγοριών πλοίων στα λιμάνια μας είναι και η μη υιοθέτηση εναλλακτικών καυσίμων και η έλλειψη υποδομών για την παραγωγή και διάθεσή τους.

Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που αντιμετωπίζουμε είναι η απουσία ξεκάθαρης απόφασης, τουλάχιστον σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, για το είδος των εναλλακτικών καυσίμων των επομένων ετών. Ένα πραγματικό πρόβλημα, καθώς δεν υπάρχει σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο εναλλακτικό καύσιμο που να προκρίνεται έναντι των άλλων, σε επίπεδο επικρατούσας τεχνολογίας. Το υδρογόνο, που έχει πολλούς υποστηρικτές, το LNG, που θεωρήθηκε επί μεγάλο διάστημα ως το κύριο μεταβατικό καύσιμο, η μεθανόλη, η αμμωνία, το LPG και βέβαια ο ηλεκτρισμός, ακόμη και το βιοντίζελ, ερίζουν για την πρωτοκαθεδρία στο ναυτιλιακό καύσιμο.Το γεγονός αυτό βέβαια μπορεί να προσδίδει ευελιξία στα ίδια τα πλοία και στους ιδιοκτήτες τους, τους πλοιοκτήτες, οι οποίοι έχουν στη διάθεσή τους πολλαπλές επιλογές στον σχεδιασμό και τον προγραμματισμό τους, αλλά δημιουργεί σοβαρές δυσκολίες στις μεγάλες στρατηγικές αποφάσεις των διαχειριστών λιμένων. Τα λιμάνια είναι υποχρεωμένα να προετοιμαστούν για πολλά και διαφορετικά σενάρια και τύπους πλοίων με αντίστοιχα σε μέγεθος επενδυτικά σχέδια σε ύψος δαπάνης, αλλά και διάρκεια χρόνου. Η οριστικοποίηση του κειμένου και η ψήφιση του νέου Κανονισμού Υποδομών Εναλλακτικών Καυσίμων μπορούν, υπό προϋποθέσεις, να δώσουν τις απαραίτητες κατευθύνσεις, στο σκέλος των προκρινόμενων επενδύσεων για τα λιμάνια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και τούτο διότι οι παρεμβάσεις για την απανθρακοποίηση στον κλάδο της ναυτιλίας οφείλουν να έχουν ρεαλιστικό χαρακτήρα στην εφαρμογή τους. Θεωρούμε βέβαια ότι τα οφέλη από το πρασίνισμα στις θαλάσσιες μεταφορές θα είναι σημαντικά. Πάντα όμως με την εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», που διέπει ολόκληρο το σώμα του Διεθνούς Περιβαλλοντικού Δικαίου. Είμαστε, λοιπόν, υπέρ της απανθρακοποίησηςστις θαλάσσιες μεταφορές και στα λιμάνια, αλλά λέμε «ναι» και στη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας των λιμένων και γενικότερα της ναυτιλίας μας, σε διεθνές επίπεδο. Γιατί ο ανταγωνισμός πραγματικά και γεωγραφικά είναι κοντά μας.

Ποια είναι η εκτίμησή σας για την τουριστική κίνηση στα λιμάνια μας τη χρονιά που διανύουμε;

Τα μηνύματα που λαμβάνουμε στον τομέα της κρουαζιέρας για το 2022 είναι πολύ αισιόδοξα και επιβεβαιώνονται με την κίνηση τους πρώτους μήνες του έτους. Με βάση τα στοιχεία που τηρεί η Ένωση Λιμένων Ελλάδος, οι κρατήσεις εμφανίζουν αύξηση της τάξης του 25% συνολικά για τα ελληνικά λιμάνια, με έμφαση στον τομέα του homeporting, της κορυφαίας πηγής ανάπτυξης για την ελληνική κρουαζιέρα και τον τουρισμό. Τα ελληνικά λιμάνια αλλάζουν, εκσυγχρονίζονται, αναβαθμίζουν υποδομές και εργάζονται με σχέδιο και στρατηγική, με σημαντικά θετικά αποτελέσματα για την ελληνική οικονομία, την ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Σημαντικές προκλήσεις

Στην παρούσα δύσκολη διεθνή συγκυρία, η Ένωση Λιμένων Ελλάδος συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση των εξελίξεων στα ζητήματα των λιμένων, με πολυεπίπεδη παρουσία και παρεμβάσεις, τονίζει ο εκτελεστικός διευθυντής της ΕΛΙΜΕ Δημήτρης Ιατρίδης: «Τα ελληνικά λιμάνια βρίσκονται σε τροχιά δυναμικού μετασχηματισμού για να αντιμετωπίσουν τρεις ακόμη πολύ σημαντικές προκλήσεις, την πράσινη μετάβαση με τη χρήση ΑΠΕ και άλλων “καθαρών” πηγών ενέργειας, την προώθηση και ολοκλήρωση της ψηφιακής μετάβασης με την υιοθέτηση του υποδείγματος του “έξυπνου λιμανιού”, την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των λιμενικών υποδομών και των παρεχόμενων υπηρεσιών λιμένων, στο επίπεδο που μπορεί και οφείλει να βρίσκεται η χώρα μας – ηγέτιδα δύναμη στον κλάδο της ναυτιλίας σε παγκόσμιο επίπεδο».

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο