H Επιτροπή για χάραξη της Εθνικής μας Στρατηγικής για το Υδρογόνο έχει ολοκληρώσει τις εργασίες της από τον Δεκέμβριο του 2021 και έχει καταλήξει σε ένα κείμενο που –έχει παρουσιαστεί και στη διοίκηση του ΥΠΕΝ– και είναι υπό τελική διαμόρφωση.

H Ελλάδα στην αναδυόμενη αγορά του υδρογόνου μπορεί να αναβαθμίσει, λόγω γεωγραφίας, τη θέση της στην Ευρώπη,τονίζει ο Κωνσταντίνος Παπαλουκάς, συντονιστής της Εθνικής Επιτροπής Υδρογόνου, ο οποίος παρουσίασε σε ημερίδα που διοργάνωσαν ο ΔΕΣΦΑ και το Πανεπιστήμιο Πειραιώς τον ρόλο του υδρογόνου στην Ελλάδα: «Να πούμε ότι το υδρογόνο είναι αέριο και έχει χρωματικούς κώδικες,π.χ.“πράσινο” από ανανεώσιμες πηγές, “γαλάζιο ή μπλε”χαμηλών εκπομπών άνθρακα, “τιρκουάζ” από υδρογονάνθρακες με χρήση δέσμευσης διοξειδίου, “γκρίζο” από το φυσικό αέριο, “ροζ” από χρήση πυρηνικής ενέργειας κ.λπ. Τα διυλιστήριά μας,που αποτελούν έναν σημαντικό τομέα για την ελληνική οικονομία, αυτήν τη στιγμή παράγουν φθηνό “γκρι” υδρογόνο ως byproduct(υποπροϊόν) της διαδικασίας διύλισης και αυτές οι ποσότητες υδρογόνου καταναλώνονται τοπικά για τις ενεργειακές ανάγκες των ιδίων των διυλιστηρίων. Και οι δύο ενεργειακοί όμιλοι (ΕΛΠΕ, ΜΟΤΟΡ ΟΙΛ) αυτήν τη στιγμή έχουν σχέδια για μετατροπή του “γκρι” υδρογόνου σε “γαλάζιο”, με δέσμευση του εκλυόμενου διοξειδίου του άνθρακα,ώστε να χρησιμοποιηθεί και σε άλλους τομείς, στη διανομή, στις μεταφορές κτλ. Φυσικά επενδύουν παράλληλα και σε συσκευές ηλεκτρόλυσης για παραγωγή “πράσινου” υδρογόνου. Πολλοί άλλοι ενεργειακοί όμιλοι σχεδιάζουν διάφορα έργα υδρογόνου».

Τις αντιδράσεις του ιδιωτικού τομέα θα τις χαρακτηρίζατε ενθαρρυντικές;

Ο ιδιωτικός τομέας φαίνεται ότι παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στον χώρο του υδρογόνου, κυρίως μετά την κοινοποίηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των πρώτων δύο έργων, στο πρώτο κύμα Σημαντικών Έργων Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (IPCEI). Και τα δύο έργα βρίσκονται στη Δυτική Μακεδονία, η οποία τελεί υπό καθεστώς ενεργειακής μετάβασης (από οικονομία βασισμένη στον λιγνίτη σε οικονομία νέων τεχνολογιών και υδρογόνου). Βλέπουμε εκεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον από την Περιφέρεια και από τη βιομηχανία αλλά και από ερευνητικά ιδρύματα(έργο «Κόμβος Υδρογόνου» του ΕΚΕΤΑ). Η Δυτική Μακεδονία αποτελεί ίσως ιδανικό χώρο για την ανάπτυξη της πρώτης αποκαλούμενης «Κοιλάδας Υδρογόνου» (Hydrogen Valley) στη χώρα. Αντίστοιχη κινητοποίηση έχει αποτυπωθεί και σε άλλες περιοχές της χώρας όπως την Κρήτη, η οποία φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα «νησί υδρογόνου» με την ένταξη του Βόρειου Οδικού Άξονα ως του πρώτου hydrogen-ready οδικού δικτύου. Όλοι αυτοί οι σχεδιασμοί θα αξιολογηθούν εκ του αποτελέσματος.

Τι υποδομές θα χρειαστούμε σε εθνικό επίπεδο και τι νομοθετικά εργαλεία για να προχωρήσουμε από την παραγωγή στην εφαρμογή του υδρογόνου;

Ο Οδικός Χάρτης της Στρατηγικής λαμβάνει υπόψη ότι η υποδομή και η αγορά υδρογόνου δεν μπορούν να αναπτυχθούν αμιγώς από την ιδιωτική πρωτοβουλία, λόγω της έλλειψης ανταγωνιστικότητας έναντι των ορυκτών καυσίμων και των αβεβαιοτήτων που περιβάλλουν τη βιομηχανική ωρίμανση των τεχνολογιών Έτσι προβλέπει τρεις διακριτές φάσεις:Φάση έναρξης (2022-2027),φάση δημιουργίας της αγοράς (2025-2030) και φάση της βιομηχανικής ωρίμανσης (2035).

Η ανάπτυξη της αγοράς υδρογόνου είναι συνυφασμένη με τις υπάρχουσες υποδομές ή με νέες υποδομές που θα διέπονται από παρόμοιες αρχές με αυτές του φυσικού αερίου (σε αέρια ή υγροποιημένη μορφή).

Σημαντικός είναι ο ρόλος στη σύνδεση παραγωγής και χρήσης υδρογόνου της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας και του ΔΕΣΦΑ,ως Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου.

Ο ΔΕΣΦΑ, ως ιδρυτικό μέλος της πρωτοβουλίας του European Hydrogen Backbone, συνυπόγραψε πρόσφατα την κοινή δέσμευση των οργανισμών μελών, για την ανάπτυξη διαδρόμων εφοδιασμού υδρογόνου έως το 2030, ως μέσο για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής αγοράς υδρογόνου και την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων του πλάνου REPowerEU της Κομισιόν για το 2030 και μετά. Από τους πέντε διαδρόμους αγωγών,ο«διάδρομος Ε» είναι αυτός που μας ενδιαφέρει,καθώς αφορά γεωγραφικά την Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Πότε μπορεί να αρχίσει να λειτουργεί σε μεγάλη κλίμακα ως καύσιμο το υδρογόνο στην ΕΕ και στη χώρα μας και σε ποιους τομείς αρχικά;

Στη χώρα μας θα υπάρξει περισσότερη διείσδυση του υδρογόνου στα διυλιστήρια αλλά και στη βιομηχανία μας μέχρι το 2030,αλλά αναμένουμε να έχουμε τη χρήση του υδρογόνου και στα συνθετικά καύσιμα και στις μεταφορές (οχήματα βαρέας χρήσης-heave-dutyvehicles). Το 2035 πιστεύω θα είναι ο χρόνος ορόσημο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, γιατί κάπου εκεί γύρω θα διαφανεί αν το υδρογόνο μπορεί να αποτελέσει παγκόσμιο commodity (εμπόρευμα) ή όχι. Άρα η δεκαετία 2030-2040 είναι η πιο σημαντική – αυτή θα είναι και η δεκαετία που η Ελλάδα θα γίνει εξαγωγική χώρα. Σημαντικός θα είναι και ο ρόλος της ελληνικής ναυτιλίας, καθώς οι παραγωγοί υδρογόνου θα πρέπει να συνδεθούν με τις υπό ανάδυση αγορές υδρογόνου ανά τον κόσμο, όπως της Ιαπωνίας, της Κορέας και αύριο της Γερμανίας,της Ινδίας κτλ.,προσομοιώνοντας κάπως τις αγορές LNG.

Στο χώρο των ναυτιλιακών καυσίμων του μέλλοντος, αν και ήδη διαγράφεται μια προσέγγιση για χρήση πολλαπλών καυσίμων στην ποντοπόρα ναυτιλία (αμμωνία, μεθανόλη, υδρογόνο κτλ.), νομίζω οι πρώτες εφαρμογές που θα δούμε είναι στη ναυτιλία μικρών αποστάσεων (ferries).

Πόσο ανταγωνιστικό μπορεί να είναι το υδρογόνο συγκριτικά με άλλες τεχνολογίες ΑΠΕ;

Το καλό με το υδρογόνο είναι ότι δεν αποτελεί καινούργια τεχνολογία. Μπορεί δηλαδή να ακολουθήσει παρόμοια πορεία με αυτή άλλων καθαρών τεχνολογιών, που προηγήθηκαν, όπως της ηλιακής και της αιολικής ενέργειας, για να φτάσει σε οικονομίες κλίμακας και να γίνει ακόμη πιο ανταγωνιστικό.

Είναι επίσης σημαντικό να κατανοήσουμε το ρόλο του στην ενεργειακή μετάβαση. Το υδρογόνο θα χρησιμοποιείται σε τομείς όπου ο εξηλεκτρισμός τους είναι απαγορευτικός ή παρουσιάζει σημαντικές προκλήσεις π.χ.τις ονομαζόμενες hard-to-abate βιομηχανίες, τα οχήματα βαρέας χρήσης κτλ. Παράλληλα θα οδηγήσει σε ανάπτυξη μεγαλύτερης κλίμακας ΑΠΕ για σκοπούς ηλεκτρόλυσης. Άρα δεν βλέπω ανταγωνισμό απέναντι σε ΑΠΕ αλλά το αντίθετο, συμπληρωματικότητα. Σκεφτείτε για παράδειγμα πόσα έργα ΑΠΕ, όταν έχουν περίσσεια ενέργειας, μπορούν απλά να παράγουν υδρογόνο και να αποθηκεύουν αυτή την ενέργεια αντί να την απορρίπτουν.

Αξιοποίηση πόρων

Σε εθνικό επίπεδο, ο στόχος μας για εγχώρια παραγωγή είναι σε πλήρη εναρμόνιση και αναλογία των στόχων που η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε ανά κράτος-μέλος. Φυσικά έχουν τεθεί συγκεκριμένοι στόχοι: Παραδείγματος χάριν αποτελεί πλέον στόχο να έχουμε ένα πρατήριο υδρογόνου (Hydrogen Refueling Station [HRS]) ανά 150 χιλιόμετρα, αλλά αυτήν τη στιγμή προέχει να καταφέρουμε να αξιοποιήσουμε τους όποιους πόρους μπορούμε, για να φτιάξουμε τις κρίσιμες υποδομές υδρογόνου.

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

Προβολές: 557