Ο Δρ Χάρης Δούκας, τομεάρχης Ενέργειας του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και αν. καθηγητής στο Εργαστήριο Συστημάτων Αποφάσεων και Διοίκησης του ΕΜΠ, κάνει λόγο για ασάφεια των μέτρων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, τα οποία εξήγγειλε η κυβέρνηση.

«Ακούμε συνέχεια τετριμμένες διαπιστώσεις, αόριστες αναφορές και παραπομπές για περισσότερες λεπτομέρειες στο άμεσο μέλλον»,λέει χαρακτηριστικά. Στη «μεγάλη εικόνα» εκτιμά ότι απαιτείται μια νέα, μεγάλη ενεργειακή συμφωνία, που θα περιλαμβάνει και έναν νέο χρηματοδοτικό μηχανισμό προστασίας των καταναλωτών και, όπως λέει: «Μία τέτοια συμφωνία, ισχύος 2-4 ετών, θα μπορούσε να δρομολογήσει με ασφάλεια την απελευθέρωση της Ευρώπης από τους εκβιασμούς του Κρεμλίνου».

Αναφορικά, δε, με το χειρότερο σενάριο για τον χειμώνα που έρχεται,είναι κατά τη γνώμη του «ο μεγάλος κίνδυνος είναι ο κρατικός προϋπολογισμός να μην έχει αρκετά χρήματα για επιδοτήσεις».

Πιστεύετε ότι τα μέτρα που προωθεί η κυβέρνηση για την εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και για τη στήριξη των πολιτών είναι προς τη σωστή κατεύθυνση;

Δεν έχουμε καταλάβει ακόμα και σήμερα ποια είναι ακριβώς τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας που προωθεί η κυβέρνηση. Στην τελευταία συνέντευξη Τύπου των τριών υπουργών, ειπώθηκε πως οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο πρέπει να κλείνουν τα ανοιχτά παράθυρα, να μην ξεχνούν ανοιχτό τον κλιματιστικό, να σβήνουν τα φώτα στους χώρους μετά την εργασία και να αναλάβει δράση ο «ενεργειακά υπεύθυνος» (ψηφισμένος υποχρεωτικός ρόλος από το 2008) στα κτίρια του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα. Μόνο που επί 14 χρόνια οι «ενεργειακά υπεύθυνοι» δεν έχουν ακόμα οριστεί στα περισσότερα κτίρια. Δεν ακούσαμε τίποτα για συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, μέχρι πότε δηλαδή θα πρέπει να επιτευχθεί η εξοικονόμηση κατά 10%, ούτε καν πώς θα υπολογίζεται. Καμία απάντηση επίσης δεν πήραμε για το πότε θα εκκινήσουν προγράμματα υποστήριξης των δήμων για παραγωγή καθαρής ενέργειας, όπως προωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Δεν ακούσαμε επίσης τι θα γίνει με τις επιχειρήσεις. Ενώ ο (ενεργειακός) πόλεμος κλιμακώνεται, από την κυβέρνηση ακούμε συνέχεια τετριμμένες διαπιστώσεις, αόριστες αναφορές και παραπομπές για περισσότερες λεπτομέρειες στο άμεσο μέλλον.

Η ΕΕ γιατί δείχνει δισταγμό ως προς την υιοθέτηση ρεαλιστικών λύσεων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης,που δεν έχουν εφαρμοστεί έως τώρα; 

Καθυστερεί η ΕΕ. Και η εντεινόμενη ενεργειακή κρίση δημιουργεί ασφυκτικές συνθήκες στην Ευρώπη, με ενίσχυση του λαϊκισμού, που επανεμφανίζεται δριμύτερος, πιέζοντας για (ενεργειακό) προστατευτισμό, ο οποίος μπορεί αυτήν τη φορά να αποβεί μοιραίος για την πολιτική ενότητα της Ευρώπης.

Ήδη, η μία μετά τις άλλες, ευρωπαϊκές χώρες (πρόσφατα η Ολλανδία), μη μπορώντας να περιμένουν τις συνολικές αποφάσεις των Βρυξελλών, αποφασίζουν και ενεργοποιούν ανεξάρτητα το πλαφόν στο αέριο και στο ρεύμα, προκειμένου να θωρακιστούν ενόψει του χειμώνα. Αυτό όμως δεν αρκεί.

Χρειάζεται μία νέα, μεγάλη ενεργειακή συμφωνία, που θα περιλαμβάνει και έναν νέο χρηματοδοτικό μηχανισμό προστασίας των καταναλωτών. Μία τέτοια συμφωνία, ισχύος 2-4 ετών, θα μπορούσε να δρομολογήσει με ασφάλεια την απελευθέρωση της Ευρώπης από τους εκβιασμούς του Κρεμλίνου. Το καταλυτικό σημείο επισημοποίησής της είναι οι Σύνοδοι Κορυφής του Οκτώβρη. Θα πρέπει εκεί η ΕΕ να δείξει την ενωσιακή της δυναμική, απέναντι στις δεδομένες δυσκολίες και τα εμπόδια. Τα χρονικά και ουσιαστικά περιθώρια είναι περιορισμένα αλλά υπαρκτά.

Ποσό εφικτό είναι το ενδεχόμενο της επανακρατικοποίησης της ΔΕΗ, όπως δεσμεύτηκε στη ΔΕΘο κ. Τσίπρας, και αυτό τι μπορεί να σημαίνει στην πράξη για τους πολίτες;

Το Δημόσιο κατέχει στη ΔΕΗ αυτήν τη στιγμή το 34% των μετοχών της. Δεν είναι όμως απλώς μία καταστατική μειοψηφία, με δικαίωμα βέτο σε κρίσιμες αποφάσεις. Το Δημόσιο, με δεδομένο ότι το υπόλοιπο ποσοστό ανήκει σε πολλούς και διαφορετικούς μετόχους, που αθροίζουν ο καθένας πολύ μικρότερα ποσοστά, μπορεί να ασκεί διοίκηση και έχει τη συνολική ευθύνη των αποφάσεων. Διορίζει τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο, την πλειοψηφία του Διοικητικού Συμβουλίου και διαμορφώνει τη συνολική στρατηγική του Ομίλου.Ο λόγος λοιπόν που σήμερα η ΔΕΗ έχει από τα ακριβότερα τιμολόγια στην Ελλάδα δεν οφείλεται στο ότι το Δημόσιο έχει το 34% και όχι το 51%. Οφείλεται στη στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης να πουλάει ακριβά το ρεύμα η ΔΕΗ, να δημιουργεί υπερκέρδη, με την όποια ανακούφιση για τους καταναλωτές να έρχεται μέσα από τις επιδοτήσεις. Συνεπώς, η επαναφορά των πολιτικών δημοσίου συμφέροντος από τη ΔΕΗ δεν απαιτεί επανεθνικοποίησή της. Απαιτεί αλλαγή στρατηγικής από τη, διορισμένη από την κυβέρνηση, ηγεσία της.

Ποιο είναι το χειρότερο σενάριο που βρίσκεται πάνω στο τραπέζι, ενόψει του δύσκολου –όπως αναμένεται– χειμώνα;

Έτσι όμως όπως πάνε τα πράγματα, ο μεγάλος κίνδυνος είναι ο κρατικός προϋπολογισμός να μην έχει αρκετά χρήματα για επιδοτήσεις. Και τότε, η κυβέρνηση θα βρεθεί χειμωνιάτικα με τεράστια κόστη για τους καταναλωτές και με έλλειψη πόρων για επιδοτήσεις. Και ίσως τότε να ξανασκεφθεί αυτό που από την αρχή της λέγαμε: Ότι ένα ξεκάθαρο, διαφανές και κλιμακωτό πλαφόν στη λιανική, στοχευμένο στους πιο αδύναμους, χρηματοδοτούμενο από τον προϋπολογισμό και την αγορά, είναι η καλύτερη λύση σε αυτούς τους δύσκολους ενεργειακά καιρούς.

 

Συνέντευξη στον Αντώνη Ι. Αντωνόπουλο

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο