Τα πρωτεία είχαν οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στις 7 Οκτωβρίου, καθώς κάλυψαν για πέντε ώρες τις ανάγκες σε ρεύμα όλης της χώρας,σύμφωνα με τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), γεγονός που εξήρε ο πρωθυπουργός με ανάρτησή του στο Τwitter.Η είδηση αυτή σηματοδοτεί εκ νέου την ανάγκη επίσπευσης της διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό σύστημα, αναδεικνύοντας παράλληλα και τη σημασία του ρόλου των τεχνολογιών αποθήκευσης για τη δημιουργία ενός ασφαλούς–χαμηλών εκπομπών και οικονομικά προσιτού στους πολίτες– ενεργειακού συστήματος.

Μια αρνητική πρωτιά στις αρχές Απριλίου 2022 μάς υπενθυμίζει επίσης, από μια άλλη πλευρά, τη σπουδαιότητα της αποθήκευσης: Στις 2 Απριλίου έγινε απόρριψη ισχύος 500 μεγαβάτ από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, για λόγους ευστάθειας του δικτύου. Αν όμως υπήρχε η δυνατότητα να αποθηκευτεί αυτή η ισχύς, για να τη χρησιμοποιούσαμε όταν τη χρειαζόμαστε, η διείσδυση των ΑΠΕ θα ήταν και μεγαλύτερη και απόλυτα ωφέλιμη.

Πρόβλεψη ΔΑΠΕΕΠ

Σήμερα στη χώρα μας, η ισχύς των ΑΠΕ σε λειτουργία, όπως αναφέρει ο ΑΔΜΗΕ,ανέρχεται σε 9 GW, ο κατειλημμένος χώρος για νέα έργα σε 10 GW – από την αρχή του 2021 έχουν υποβληθεί αιτήματα για ακόμη 19 GW.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία και τις εκτιμήσεις του ΔΑΠΕΕΠ (Διαχειριστής Ανανεώσιμων Πηγών και Εγγυήσεων Προέλευσης), η ισχύς των ΑΠΕ στην Ελλάδα θα «σπάσει»φέτος το όριο των 10 γιγαβάτ. Η πρόβλεψη για το 2022 ανεβάζει την ισχύ των νέων μονάδων στα 1.900 MW (910 MW Αιολικά, 950 MW Φωτοβολταϊκά).

«Η Ελλάδα», όπως έχει τονίσει σε εκδήλωση του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ) ο καθηγητής ΕΜΠ Παντελής Κάπρος, «θα χρειαστεί τουλάχιστον 5 γιγαβάτ αποθήκευσης έως το 2030, δηλαδή διπλάσια ποσότητα σε σχέση με το προηγούμενο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα ΕΣΕΚ».

Προσφάτως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν)έδωσε το πράσινο φως στο ελληνικό σχέδιο για την αποθήκευση ενέργειας, προϋπολογισμού 341 εκατ. ευρώ.

Στόχος ΕΕ

Στις 13 Απριλίου 2022, η Breakthrough Energy, η European Association for Storage of Energy(EASE), η Solar Power Europe και η Wind Europe υπέγραψαν κοινή (ανοιχτή) επιστολή, με την οποία καλούσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «να αναγνωρίσει τον κρίσιμο ρόλο της αποθήκευσης ενέργειας για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται επειγόντως μια μαζική και ταχεία ανάπτυξη λύσεων αποθήκευσης ενέργειας».

Η EASE υπολογίζει ότι «η ανάπτυξη αποθηκευτικού χώρου στην ΕΕ πρέπει να αυξηθεί σε τουλάχιστον 14 GW/έτος, προκειμένου να επιτευχθεί ένας στόχος περίπου 200 GW έως το 2030.Μέχρι το 2050, που απαιτούνται τουλάχιστον 600 GW αποθήκευσης στο ενεργειακό σύστημα».

Οι τέσσερις ενώσεις ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή:

1. Nα θέσει στόχους αποθήκευσης για το 2030.

2. Να προωθήσει την υιοθέτηση τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας μέσω χρηματοδοτικών μέσων, π.χ.του Ταμείου Καινοτομίας.

3. Να ενσωματώσει την αποθήκευση ενέργειας στο σχέδιο δράσης REPowerEU και στην αναθεώρηση του Σχεδιασμού της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας.

Ο Patrick Clerens,γενικός γραμματέας της European Association for Storage of Energy(EASE), έχει δηλώσει: «Η Ευρώπη έχει την τεχνολογία, η βιομηχανία είναι πρόθυμη να δράσει, αλλά χρειαζόμαστε μια σαφή πολιτική δέσμευση. Η ΕΕ δεν μπορεί να εξαρτάται από τις εισαγωγές φυσικού αερίου».

Οδηγία RED III

Η ψήφιση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της αναθεώρησης της οδηγίας για τις ΑΠΕ Renewable Energy Sources (RED III) «αποτελεί βασικό ορόσημο για την εφαρμογή του στόχου Fit for 55 (τον Δεκέμβριο του 2020 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε να αναβαθμίσει την εθνικά καθορισμένη συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το κλίμα, αυξάνοντας τον στόχο μείωσης των εκπομπών,από 40%, σε τουλάχιστον 55% [net] έως το 2030).Η αναθεώρηση RED III ενισχύει την ανάπτυξη της αποθήκευσης ενέργειας με νέους στόχους, αλλά απαιτείται περισσότερη δουλειά για μια στρατηγική αποθήκευσης ενέργειας σε επίπεδο ΕΕ».

Σημειώνεται ότι η προθεσμία ενσωμάτωσης της οδηγίας RED III στο εθνικό Δίκαιο των κρατών-μελών της ΕΕ έληξε στις 30 Ιουνίου 2021.Ωστόσο, η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν κοινοποιήσει μόνο εν μέρει κάποια μέτρα για τη μεταφορά της οδηγίας στην εθνική νομοθεσία. Επίσης, η Κροατία, η Γερμανία, η Ουγγαρία, η Πορτογαλία και η Ρουμανία δεν έχουν δώσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σαφείς και ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τα εθνικά μέτρα που έχουν θεσπίσει για τη μεταφορά κάθε διάταξης της RED III.

Πολιτική προτεραιότητα

ΗBreakthrough Energy, η European Association for Storage of Energy (EASE), η Solar Power Europe και η Wind Europe επισημαίνουν ότι«αν η αποθήκευση ενέργειας δεν καταστεί πολιτική προτεραιότητα παράλληλα με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας , η ΕΕ δεν θα είναι σε θέση να πετύχει ένα απαλλαγμένο –από άνθρακα– σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας».

Είναι ουσιαστική προϋπόθεση «για την απεξάρτηση της ΕΕ από το φυσικό (εισαγόμενο) αέριο αλλά και τον λιγνίτη-άνθρακα η αποθήκευση ενέργειας – ώστε να μπορεί να χρησιμοποιείται όταν και όπου χρειάζεται περισσότερο. Αυτό είναι το κλειδί για την αυξημένη παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές και για την ενεργειακή ασφάλεια. Ανά πάσα στιγμή, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να ταιριάζει απόλυτα με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτή η ισορροπία είναι απαραίτητη σε όλα τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας για τη διατήρηση μιας σταθερής και ασφαλούς παροχής. Η αποθήκευση ενέργειας μπορεί να σταθεροποιήσει τις διακυμάνσεις της ζήτησης και της προσφοράς, επιτρέποντας την εξοικονόμηση υπερβολικής ηλεκτρικής ενέργειας σε μεγάλες ποσότητες σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, από γρήγορη αποθήκευση σε δευτερόλεπτα έως μεγαλύτερη αποθήκευση σε ημέρες».

Στις 11-13 Οκτωβρίου 2022 πραγματοποιήθηκε η πέμπτη Παγκόσμια Διάσκεψη Αποθήκευσης Ενέργειας,με διοργανώτρια τη European Association for Storage of Energy σε συνεργασία με το Joint Research Center. Διερευνήθηκαν οι τρόποι με τους οποίους η αποθήκευση ενέργειας μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα.

Μέχρι τότε η Ευρώπη μας ας προετοιμαστεί –αν και το απευχόμαστε–για το χειρότερο.

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο