του Φώτη Σιούμπουρα

Η εκλογή ισχυρής κυβέρνησης, η εμπέδωση της πολιτικής σταθερότητας, η συνεχής αναπτυξιακή πορεία της χώρας και η διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας είναι οι βασικοί παράγοντες πάνω στους οποίους στηρίζονται οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης, οι οποίοι ο ένας μετά τον άλλο προχωρούν στην αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας, με τελική κατάληξη το επόμενο διάστημα την ένταξη σε καθεστώς επενδυτικής βαθμίδας. Οι εκτιμήσεις αυτές δεν προέρχονται κατ’ ανάγκην από κυβερνητικούς παράγοντες, αλλά από τους ίδιους τους οίκους αξιολόγησης, όπως η Copy Ratings, που μας αναβάθμισε την προηγούμενη εβδομάδα σε investment grade. Το βασικό μάλιστα κριτήριο για τους «μεγάλους» οίκους αξιολόγησης, δηλαδή S&P, Fitch, Moody’s, DBRS, προκειμένου να μας δώσουν την επενδυτική βαθμίδα στα επόμενα ραντεβού που έχουμε μαζί τους (Σεπτέμβριο, Οκτώβριο και Δεκέμβριο), είναι η διατήρηση  εκ μέρους της κυβέρνησης της δημοσιονομικής σταθερότητας. Είναι χαρακτηριστική μάλιστα η επισήμανση του αμερικανικού δικτύου Bloomberg ότι «η απόφαση της Copy Ratings ακολουθεί την ηχηρή επανεκλογή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος δεσμεύτηκε για υγιείς δημοσιονομικές πολιτικές και συνέχιση των οικονομικών μεταρρυθμίσεων που ξεκίνησαν πριν από τέσσερα χρόνια».

Με άλλα λόγια, κατά τις εκτιμήσεις κυβερνητικού παράγοντα, «όπως ακριβώς ο πολιτικός κύκλος δεν διατάραξε τη δημοσιονομική πορεία της χώρας, έτσι και τώρα η κυβέρνηση εννοεί αυτά που λέει και θα συνεχίσει την ίδια πολιτική σοβαρότητας, υπευθυνότητας και μεταρρυθμίσεων ως τη μόνη βάση για ανάπτυξη της οικονομίας».

Τι σημαίνει όμως ο όρος «επενδυτική βαθμίδα» και κατά πόσο η ένταξη σε καθεστώς επενδυτικής βαθμίδας δεν αφορά μόνον ένα κλειστό κλαμπ μεγάλων επιχειρήσεων ή όσων ασχολούνται με ομόλογα και το χρηματιστήριο, αλλά τα εκατομμύρια των απλών νοικοκυριών; Να σημειωθεί κατ’ αρχήν ότι με την ένταξη της χώρας μας σε καθεστώς επενδυτικής βαθμίδας τα οφέλη θα διαχυθούν αναπόφευκτα και προς τα κάτω, προς τα εκατομμύρια των απλών νοικοκυριών. Γιατί τι σημαίνει επενδυτική βαθμίδα; Είναι το επίπεδο κατά το οποίο το ελληνικό χρέος σταματάει να θεωρείται «σκουπίδι» (junk) και οι διεθνείς επενδυτές μπορούν να τοποθετήσουν «άφοβα» τα χρήματά τους σε αυτό, διαδικασία που ως ένα βαθμό έχει προεξοφληθεί. Τα εγχώρια χρεόγραφα γίνονται διεθνώς αποδεκτά και κατ’ επέκταση αναμένεται σημαντική εισροή χρημάτων.

Από ποιους; Από τα παθητικά χαρτοφυλάκια, όπως τα μεγάλα συνταξιοδοτικά ταμεία, των οποίων το καταστατικό απαγορεύει την τοποθέτηση κεφαλαίων σε χώρες που δεν ανήκουν σε επενδυτική βαθμίδα. Η είσοδος της Ελλάδας σε αυτό το «κλαμπ» θα νομιμοποιήσει ξένα κεφάλαια να επενδύσουν στην Ελλάδα, θα απελευθερώσει πόρους για αγορές ομολόγων και μετοχών.

Τα funds θα γίνουν πιο φιλικά απέναντι στα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία και τις μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις. Το ίδιο ισχύει και για τις τράπεζες, τα stress test των οποίων ήταν πολύ θετικά και το πρόβλημα των κόκκινων δανείων βαίνει μειούμενο.

Διεθνής συγκυρία

Ένας ακόμη παράγοντας που εξηγεί γιατί είναι τόσο σημαντική η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από την Ελλάδα αφορά στη διεθνή συγκυρία. Ναι μεν η εικόνα διεθνώς έχει ως έναν βαθμό σταθεροποιηθεί, αναφορικά με τη χρηματοπιστωτική αστάθεια, ωστόσο, δεν έχουν εκλείψει οι πηγές αβεβαιότητας. Είδαμε τι συνέβη με την απόφαση της Fitch να υποβαθμίσει τις ΗΠΑ.

Σήμερα η Ελλάδα είναι από τις ασφαλέστερες χώρες στον κόσμο όσον αφορά τη δυνατότητα να αποπληρώσει το χρέος της. Ένα μικρό μόνο μέρος του διακινείται ελεύθερα στις αγορές, ενώ το υπόλοιπο διακρατείται από μεγάλα χαρτοφυλάκια (ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ΕΚΤ), γεγονός που σημαίνει ότι όσοι μας δανείζουν κεφάλαια δεν κινδυνεύουν να τα χάσουν.

Πώς συνδέονται τα όσα συμβαίνουν στην αμερικανική οικονομία με την ελληνική; Απολύτως. Η οικονομική αβεβαιότητα διεθνώς δεν έχει εκλείψει και σε συνθήκες εκδήλωσης νέων κρίσεων, ειδικά με επίκεντρο τη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, θωρακισμένες οικονομίες με επενδυτική βαθμίδα θα υποστούν μικρότερες αναταράξεις έναντι άλλων.

Σε μια εποχή ραγδαίων αλλαγών, ανάδειξης στο προσκήνιο νέων δυνάμεων, υποχώρησης της Ευρώπης, εμείς εδώ στην Ελλάδα οφείλουμε να λαμβάνουμε πολύ σοβαρά τις αξιολογήσεις των οίκων. Και όπως επισημαίνει στο «Π» κυβερνητικός παράγων:

«Ούτε να ενθουσιαζόμαστε εύκολα, ούτε να τις αγνοούμε όταν δε μας αρέσουν, όπως κάποιες πολιτικές δυνάμεις αρέσκονταν να κάνουν στο παρελθόν, “πατώντας” πάνω στην όντως καθυστερημένη αντίδραση των οίκων στην ελληνική κρίση, καθώς και στις αδικαιολόγητα συνεχείς υποβαθμίσεις που ακολούθησαν. Κυρίως πρέπει να διαβάζουμε με προσοχή τις εκθέσεις τους, ακόμη και αν αυτές προέρχονται από λιγότερους γνωστούς».

Αναβάθμιση και από την Ιαπωνία

Μπορεί να μην της δόθηκε η ανάλογη προβολή, ωστόσο η προ ημερών αναβάθμιση σε investment grade της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας από τον R&I είναι άκρως σημαντική. Η Ιαπωνία αποτελεί ένα τεράστιο και ανερχόμενο χαρτοφυλάκιο, κινείται στην κατεύθυνση να διευρύνει την επενδυτική της παρουσία παντού και έχει τη δική του σημασία ότι ήταν ο πρώτος οίκος αξιολόγησης που έδωσε επενδυτική βαθμίδα στην Ελλάδα, «βλέποντας», κατά τον ίδιο κυβερνητικό παράγοντα, «μια ισχυρή κυβέρνηση να επιτυγχάνει πρόοδο στα κόκκινα δάνεια, μείωση του χρέους κάτω από τα προ της πανδημίας επίπεδα και κυρίως βελτίωση στα δημοσιονομικά της, μετά το μεγάλο έλλειμμα που καταγράφηκε λόγω της πανδημίας».

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο το Σάββατο 12/8