Τα κενά και τις ελλείψεις που υπάρχουν παγκοσμίως,σε συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για ακραία καιρικά φαινόμενα ή φυσικές καταστροφές, που ανατροφοδοτούνται από την κλιματική αλλαγή, έχουν καταγράψει ο ΟΗΕ και ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός: «Το ένα τρίτο των ανθρώπων παγκοσμίως, κυρίως στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες και στα μικρά νησιωτικά αναπτυσσόμενα κράτη, εξακολουθούν να μην καλύπτονται από συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης!». Και τούτο, αν και «τα συστήματα αυτά έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικός τρόπος προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, παρέχοντας έναν οικονομικά αξιόπιστο τρόπο προστασίας ζωών και μέσων διαβίωσης, από φυσικούς κινδύνους όπως πλημμύρες, καύσωνες, καταιγίδες τσουνάμι κ.λπ.».

Επίσης,παρά την επείγουσα ανάγκη απόκτησης και χρήσης συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης,«μόνο οι μισές χώρες παγκοσμίως –σύμφωνα με αναφορές τους–διαθέτουν επαρκή συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης πολλαπλών κινδύνων. Υπάρχουν μεγάλα κενά στο παγκόσμιο σύστημα παρατήρησης, που είναι απαραίτητα για τη δημιουργία αυτών των προβλέψεων. Και ακόμη λιγότερες χώρες έχουν ρυθμιστικά πλαίσια που συνδέουν έγκαιρες προειδοποιήσεις με σχέδια έκτακτης ανάγκης!».

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Επιτροπή για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή,«η ειδοποίηση μόλις 24 ωρών για ένα επικείμενο επικίνδυνο (ακραίο) καιρικό συμβάν μπορεί να μειώσει τη ζημιά κατά 30%. Η επένδυση μόλις 800 εκατομμυρίων δολαρίων σε τέτοια συστήματα στις αναπτυσσόμενες χώρες θα αποτρέψει απώλειες 3 έως 16 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως».

Το παρήγορο είναι ότι «τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας έχουν γίνει ισχυρά κανάλια επικοινωνίας, που μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά για όσους βρίσκονται σε περιοχές υψηλού κινδύνου». Σχεδόν «το 75% διαθέτει κινητό τηλέφωνο και το 95% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει πρόσβαση σε ευρυζωνικά δίκτυα κινητής τηλεφωνίας (σ.σ. προφανώς τα στοιχεία αυτά δεν αφορούν χώρες που δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρικό, νερό κ.λπ.).

Πρωτοβουλία ΟΗΕ

Η πρωτοβουλία «Early Warnings for All – Έγκαιρη προειδοποίηση για όλους» είναι μια πρωτοβουλία που ευθυγραμμίζεται με τις βασικές διατάξεις για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών (SendaiFramework for DisasterReduction)και τη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή.Το «EarlyWarnings for All» συντονίζεται από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό και το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών, με την υποστήριξη της Διεθνούς Ένωσης Τηλεπικοινωνιών και της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ερυθρού Σταυρού και άλλους εταίρους.

Μετατόπιση πληθυσμών

Η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας έχει συμβάλει σε πιο συχνά και σοβαρά ακραία καιρικά φαινόμενα σε όλο τον κόσμο, με οδυνηρά αποτελέσματα.Τα ακραία καιρικά φαινόμενα με τη σειρά τους είχαν σημαντικές και ποικίλες επιπτώσεις στη μετατόπιση πληθυσμών και στην επιβάρυνση των ήδη εκτοπισμένων. Τα (ενδεικτικά) στοιχεία που ακολουθούν(2021-2022)δεν αφορούν τα αποτελέσματα βιβλικών καταστροφών που αντιμετωπίζουν χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας,που πλήττεται από πυρκαγιές και πλημμύρες,ή τις ΗΠΑ,αλλά περιοχές του πλανήτη που εγκυμονούν –λόγω και ακραίων καιρικών φαινομένων– κινδύνους βίαιης μετατόπισης πληθυσμών, κυρίως προς τη Γηραιά Ήπειρο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Ποικίλες επιπτώσεις

·       Από το 2021, 2,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι αντιμετώπιζαν επισιτιστική ανασφάλεια και σχεδόν το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού ήταν υποσιτισμένο. Ο αυξανόμενος υποσιτισμός έχει επιδεινωθεί από τις σύνθετες επιπτώσεις της COVID-19, τις συγκρούσεις και τη βία στην υγεία, την επισιτιστική ασφάλεια, τα εισοδήματα και την ανισότητα.

·       Σε όλη την περιοχή της Ανατολικής Αφρικής, κάτω από τις επιπτώσεις της ξηρασίας, εκτιμάται ότι 22,5-23,4 εκατομμύρια άνθρωποι στην Αιθιοπία, την Κένυα και τη Σομαλία έχουν αντιμετωπίσει επισιτιστική κρίση ή χειρότερα επίπεδα οξείας επισιτιστικής ανασφάλειας.

·       Περίπου το 9% της έκτασης του Πακιστάν πλημμύρισε σε κάποιο στάδιο τον Αύγουστο. Περίπου 33 εκατομμύρια άνθρωποι επλήγησαν και 8 εκατομμύρια εκτοπίστηκαν εσωτερικά, με σχεδόν 600.000 να ζουν σε χώρους παροχής βοήθειας.

·       Στο Μπαγκλαντές, οι χειρότερες πλημμύρες των τελευταίων 20 ετών έχουν επηρεάσει περίπου 7,2 εκατομμύρια ανθρώπους.

·       Οι πλημμύρες προκάλεσαν επίσης τον εκτοπισμό περίπου 663.000 ανθρώπων στην ινδική πολιτεία Ασάμ.

·       Στη Μοζαμβίκη, ο τροπικός κυκλώνας Gombe είχε επιπτώσεις σε πάνω από 730.000 ανθρώπους,καταστρέφοντας περίπου 142.000 σπίτια αναγκάζοντας πάνω από 23.000 να καταφύγουν σε επίσημα καταφύγια.

·       Η Συρία αντιμετώπισε φτωχές βροχοπτώσεις και περιόδους ξηρασίας για δεύτερη συνεχόμενη σεζόν, με αποτέλεσμα χαμηλότερες αποδόσεις των καλλιεργειών για την περίοδο 2021-2022. Οι συνεχιζόμενες βροχοπτώσεις κάτω του μέσου όρου από τον Νοέμβριο του 2022, το υψηλό κόστος των γεωργικών εισροών και η περιορισμένη πρόσβαση σε νερό άρδευσης οδήγησαν σε συγκομιδή σιτηρών κάτω του μέσου όρου.

Βελτίωση προσαρμογής

Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC-Intergovernmental Panel on Climate Change), «ακόμη κι αν βελτιωθεί η προσαρμογή στα ακραία καιρικά φαινόμενα,το κλίμα θα συνεχίσει να αλλάζει, εκτός εάν αντιμετωπιστούν οι υποκείμενοι παράγοντες.Χωρίς άμεσες και μεγάλες μειώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε όλους τους τομείς και τις περιοχές, θα είναι αδύνατο να διατηρηθεί η θερμοκρασία του πλανήτη κάτω από τον 1,5 βαθμό Κελσίου».

Όπως μας πληροφορεί η Παγκόσμια Επιθεώρηση Ηλεκτρισμού 2023:«Οι εκπομπές στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκαν το 2022 (+1,3%), φτάνοντας στο ιστορικό υψηλό όλων των εποχών.Η παραγωγή άνθρακα αυξήθηκε κατά 1,1%, σύμφωνα με τη μέση αύξηση της τελευταίας δεκαετίας.Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο μειώθηκε οριακά (-0,2%) το 2022 –για δεύτερη φορά σε τρία χρόνια– στον απόηχο των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου παγκοσμίως. Η μετάβαση από αέριο σε άνθρακα περιορίστηκε το 2022, επειδή το αέριο ήταν ήδη ως επί το πλείστον πιο ακριβό από τον άνθρακα το 2021. Μόνο 31 GW νέων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής φυσικού αερίου κατασκευάστηκαν το 2022, το χαμηλότερο των τελευταίων 18 ετών. Ωστόσο, το 2022 σημειώθηκε ο χαμηλότερος αριθμός κλεισίματος εργοστασίων άνθρακα τα τελευταία επτά χρόνια, καθώς οι χώρες προσπαθούν να διατηρήσουν την εφεδρική ικανότητα, ακόμη και όταν η μετάβαση επιταχύνει.Στο παγκόσμιο μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας, η αιολική και η ηλιακή ενέργεια σημείωσαν αύξηση-ρεκόρ και το μερίδιό τους έφτασε στο 12%, από 10% το 2021. Μαζί, όλες οι καθαρές πηγές ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΠΕ και πυρηνική ενέργεια–μετά την ένταξή της στην ταξινομία της ΕΕ,στον κατάλογο των περιβαλλοντικά βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων) έφτασαν το 39% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας, νέο υψηλό ρεκόρ.Η ηλιακή παραγωγή αυξήθηκε κατά 24%, καθιστώντας την ταχύτερα αναπτυσσόμενη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας για 18 συνεχόμενα χρόνια. Η αιολική παραγωγή αυξήθηκε κατά 17%».

Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή θεωρεί ότι«η παρακολούθηση της προόδου σχετικά με τον τρόπο παραγωγής της ηλεκτρικής μας ενέργειας είναι κρίσιμης σημασίας, καθώς δεν είναι μόνο μια τεράστια πηγή αερίων του θερμοκηπίου, αλλά είναι επίσης απαραίτητη ως παράγοντας για ένα καθαρότερο και πιο αποτελεσματικό ενεργειακό σύστημα συνολικά».

Παράγων εκπομπών CO2

Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι ο παράγων που ευθύνεται για πάνω από το ένα τρίτο των παγκόσμιων εκπομπών CO2. Περίπου τα τρία τέταρτα των εκπομπών του τομέα ηλεκτρικής ενέργειας προέρχονταν από άνθρακα και σχεδόν το ένα τέταρτο από αέριο.

 

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

Προβολές: 63