Ο ναός του Ποσειδώνα στο Σούνιο “ λάμπει” από σήμερα ακόμα περισσότερο. Το εμβληματικό μνημείο που δεσπόζει στο επιβλητικό ακρωτήριο του Σουνίου, μαγεύοντας κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες από όλο τον κόσμο, εντυπωσιάζει πλέον και για έναν ακόμα λόγο: Τον νέο φωτισμό που εγκαινίασε απόψε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη και διακεκριμένων καλεσμένων, μεταξύ των οποίων ο Κωνσταντίνος Τασούλας, πρόεδρος της Βουλής, ο Ιάσων Φωτήλας, υφυπουργός Πολιτισμού, η Άντζελα Γκερέκου, πρόεδρος του ΕΟΤ, ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο ακαδημαϊκός Μανόλης Κορρές, ο Αντώνης Παπαδημητρίου, πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση κ.ά.
Η εκδήλωση για τον νέο φωτισμό πλαισιώθηκε από τους χαιρετισμούς του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη, της υπουργού Πολιτισμού Λ. Μενδώνη και του προέδρου της METLEN Energy & Metals, Ευάγγελου Μυτιληναίου, που ανέλαβε τη μελέτη και την υλοποίηση του έργου. Πλημμύρισε, όμως, και από τις μοναδικές μουσικές του Σταύρου Ξαρχάκου, που απέδωσε φόρο τιμής στην πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, μαζί με τους κορυφαίους τραγουδιστές Δημήτρη Μπάση, Ηρώ Σαΐα και Ζαχαρία Καρούνη, ενώ μέλη της ορχήστρας σύγχρονης μουσικής της ΕΡΤ ‘πορεύτηκαν’ μουσικά υπό την καθοδήγηση του διακεκριμένου συνθέτη. Την επιμέλεια του φωτισμού ανέλαβε η διεθνώς καταξιωμένη Ελευθερία Ντεκώ.
«Πρόκειται για μια παρέμβαση που ήταν επιβεβλημένη, καθώς ο νέος φωτισμός αναβαθμίζει το μνημείο, θωρακίζοντας και την ακεραιότητά του, γιατί αναδεικνύει τη μοναδική γεωμετρία του, τον ίδιο τον περίβολο, το βραχώδες ανάγλυφο περιβάλλον του, ενώ τα παράλληλα έργα στα σημεία εισόδου και εξόδου, θα επιτρέπουν σε όλους την ασφαλέστερη πρόσβαση», δήλωσε ο πρωθυπουργός στην ομιλία του. «Στο εξής λοιπόν θα μπορούμε να θαυμάζουμε το μεγαλείο του χώρου από κάθε γωνιά, είτε τον αντικρίζουμε από τη θάλασσα είτε από τη στεριά, σ ένα έργο το οποίο επιμελήθηκε η Ελευθερία Ντεκώ και η ομάδα της με την ίδια ευαισθησία που είδαμε στην ανάλογη παρέμβαση που έκανε στον Βράχο της Ακρόπολης με την ευγενική χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση και με τον ίδιο σεβασμό στο περιβάλλον από τη φωτορύπανση στη διάρκεια της νύχτας. Τολμώ να πω ότι έτσι ο ναός του Ποσειδώνα αποκτά την εμβέλεια που θα είχαν οραματιστεί και οι πρόγονοί μας, ταυτόχρονα ωστόσο και τις συνθήκες για να εντάσσεται πια στη σύγχρονη ζωή με εκδηλώσεις όπως η σημερινή για παράδειγμα… Γιατί το στοίχημα του πολιτισμού δεν είναι μόνο η διατήρηση της κληρονομιάς του παρελθόντος, αλλά και η συμμετοχή της στη διαμόρφωση του παρόντος και του μέλλοντος», τόνισε μεταξύ άλλων ο Κ. Μητσοτάκης.
“Ο ναός του Σουνίου ήταν το πιο σημαντικό σημείο μιας πανάρχαιας θαλάσσιας διαδρομής. Ήταν ακριβώς το σημείο που τα αρχαία σκαριά έστρεφαν το τιμόνι προς τα πάνω για να διαπλεύσουν το Αρχιπέλαγος. Απόψε, αποδίδουμε στο ελληνικό και το διεθνές κοινό ολοκληρωμένη την φάση του προγράμματος, που αφορά στο κύριο τμήμα του ιερού και στο ναό του Ποσειδώνα. Ακολουθεί ο φωτισμός του τείχους, που προστατεύει το ακρωτήριο από την βόρεια και ανατολική πλευρά, καθώς και του οικισμού, τον οποίο περικλείει. Ο φωτισμός του μνημείου και του άμεσου περιβάλλοντός του, χωρίς επιβλαβείς παρεμβάσεις και αλλοιώσεις της φυσιογνωμίας του, αναδεικνύει αποτελεσματικά και ομοιόμορφα τον όγκο, την πλαστικότητα και τη γεωμετρία του. Ήταν μια σύνθετη άσκηση, που απαιτούσε εξειδικευμένες μελέτες”, τόνισε μεταξύ άλλων η Λ. Μενδώνη. Και πρόσθεσε: «Η Ελευθερία Ντεκώ και οι συνεργάτες της, εξειδικευμένοι, σε σύνθετα έργα φωτισμού, με μεγάλη διεθνή εμπειρία και διακρίσεις στην ανάδειξη μνημείων και χώρων πολιτισμού, ανέλαβε την εκπόνηση και υλοποίηση των απαιτητικών τεχνικών μελετών για μια σειρά ανάλογων έργων για το ΥΠΠΟ, με κορυφαία τον φωτισμό των μνημείων και του Βράχου της Ακρόπολης των Αθηνών, του ναού του Ηφαίστου στο Θησείο και το Μνημείο του Φιλοπάππου. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής διασφάλισε τα νέα φωτιστικά σώματα να τοποθετηθούν σε θέσεις που δεν θα προκαλούν οπτική όχληση στην διάρκεια της ημέρας στους επισκέπτες, οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις και οι οδεύσεις καλωδίων να μην παρεμποδίζουν την απρόσκοπτη λειτουργία του χώρου. Να μην επιφέρουν αισθητική επιβάρυνση. Η μελέτη για το ιερό και το ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο -που έτυχε ομόφωνα της θετικής γνώμης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου- έχει στόχο να αναδείξει και να τονίσει την τρίτη διάσταση του βάθους και του αναγλύφου, τόσο στο σύνολο, όσο και στα επιμέρους αρχιτεκτονικά στοιχεία του μνημείου. Όπως και τις ιδιαίτερες υφές των δομικών υλικών, από κάθε πιθανό σημείο θέασης, μέσω της διαφοροποίησης της έντασης και της απόχρωσης του λευκού φωτός, μεταξύ των εξωτερικών και εσωτερικών μερών, του ναού. Ο τριπλάσιος, σε σχέση με το παρελθόν αριθμός φωτιστικών σωμάτων προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία και αποτελεσματικότητα, χωρίς παράλληλα να προκαλεί φωτορύπανση. Η χρήση τεχνολογίας LED τα καθιστά φιλικά προς το περιβάλλον, προσφέροντας αυξημένη απόδοση και χρωματική προσαρμοστικότητα με σημαντική οικονομία στην ενέργεια, σε μεγάλη διάρκεια χρόνου”, υπογράμμισε η Λ. Μενδώνη, που ευχαρίστησε “όλους ανεξαιρέτως τους πολυάριθμους συντελεστές για το άρτιο, όσο και εντυπωσιακό αποτέλεσμα, που απολαμβάνουμε σήμερα».
«Η σημερινή μέρα παρουσιάζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη δύναμη της ανθρώπινης δημιουργίας. Ο σύγχρονος φωτισμός με σεβασμό στην αξία και ομορφιά του μνημείου αποκαλύπτει νέες διαστάσεις της αρχιτεκτονικής του που σίγουρα θα εντυπωσιάσουν κάθε επισκέπτη. Η μοναδική εικόνα που θα δούμε θα ταξιδέψει σε κάθε γωνιά της γης σήμερα online, υπενθυμίζοντας ότι η ομορφιά, το κάλλος έχει τις ρίζες του εδώ στην Ελλάδα», τόνισε στην ομιλία του ο κ. Μυτιληναίος.
Ο παλιός φωτισμός του ναού, που εγκαταστάθηκε το 2004 από το Υπουργείο Πολιτισμού στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, πρόσφερε μια νέα οπτική εμπειρία, ενισχύοντας το Σούνιο ως διεθνή προορισμό για χιλιάδες επισκέπτες. Είκοσι χρόνια μετά, ωστόσο, το πεπαλαιωμένο σύστημα είχε υποστεί τη φθορά του χρόνου, με αποτέλεσμα την αλλοίωση του φωτισμού, γεγονός που επέβαλε την εγκατάσταση ενός σύγχρονου φωτιστικού συστήματος. Ο νέος φωτισμός του ναού του Σουνίου αναδεικνύει με μοναδικό τρόπο την αρχαιολογική και αρχιτεκτονική σημασία του μνημείου, προσδίδοντάς του νέες διαστάσεις. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στο να εξασφαλιστεί ότι δεν θα διαταραχθεί η οπτική εμπειρία των επισκεπτών στον αρχαιολογικό χώρο, στη διάρκεια της ημέρας. Όλα τα στοιχεία της εγκατάστασης και τα φωτιστικά σώματα τοποθετήθηκαν με τέτοιον τρόπο, ώστε να μην εμποδίζουν την περιήγηση και να μην προκαλούν οπτική όχληση στους επισκέπτες. Οι θέσεις των φωτιστικών, καθώς και οι διαδρομές των καλωδιώσεων και των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, σχεδιάστηκαν και τοποθετήθηκαν με προσοχή σε κατάλληλα σημεία, ώστε να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία του χώρου.
Ο ναός του Ποσειδώνα οικοδομήθηκε από τοπικό μάρμαρο της Αγριλέζας πάνω στα ερείπια αρχαϊκού ναού από πωρόλιθο, γύρω στο 444 – 440 π.Χ. Η είσοδος στο φρούριο του ακρωτηρίου του Σουνίου γινόταν από την προσιτή, από το λιμάνι πύλη, στο βορειοδυτικό τμήμα του τείχους. Το υψηλότερο σημείο του φρουρίου καταλαμβάνει το τέμενος του Ποσειδώνος, το οποίο ορίζεται με κτιστό περίβολο.
Η μελέτη φωτισμού ανάδειξης του ιερού εκπονείται σε δύο φάσεις. Η α’ φάση περιλαμβάνει το τέμενος του Ποσειδώνα, το οποίο ορίζεται με κτιστό περίβολο, και περιλαμβάνει τον ναό στο νότιο τμήμα του και στη βορειοδυτική πλευρά του τεμένους τη μεγάλη και τη μικρότερη στοά. Η β’ φάση περιλαμβάνει τα τείχη του φρουρίου που εκτείνονται στη βόρεια και ανατολική πλευρά, καθώς και τα λείψανα του οικισμού, με κύριο χαρακτηριστικό την κεντρική οδό που ανηφορίζει από δυτικά προς ανατολικά, και του νεώσοικου.
Ποια είναι η γυναίκα που έδωσε νέο φως στο ναό του Ποσειδώνα
Ξεκίνησε με σπουδές χορού όμως τελικά την κέρδισε το φως. Γιατί όπως έχει πει, «το φως είναι ζωή, είναι έμπνευση, φώτιση, παιχνίδια, χαρά. Είναι ένας φίλος με τον οποίο συνομιλώ συνέχεια».
Η Ελευθερία Ντεκώ έχει καταγωγή από την Τήνο αλλά γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου σπούδασε φιλολογία και κλασικό χορό. Στη συνέχεια, πήγε με υποτροφία στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, όπου το lightning design μπήκε στη ζωή της σχεδόν από τύχη, σαν ένα μάθημα επιλογής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης όπου βρισκόταν για να ολοκληρώσει τις σπουδές της στο χορό. Υπήρχε στο πρόγραμμα σπουδών για να δώσει στους φοιτητές τη δυνατότητα να γνωρίζουν περισσότερα για το πώς πρέπει να γίνεται ο φωτισμός στις παραστάσεις τους. Εκεί, η Ελευθερία Ντεκώ ανακάλυψε πια είναι η κλίση της. Μετά το τέλος των σπουδών της εργάστηκε στη Νέα Υόρκη και επέστρεψε το 1992 στην Ελλάδα, όπου έχει αναλάβει το φωτισμό σε περισσότερες από 450 παραστάσεις για θέατρο, μουσική, χορό, όπερα και εικαστικές εγκαταστάσεις
Η πιο σημαντική στιγμή της καριέρας της
Η φήμη της Ελευθερίας Ντεκώ ξεπέρασε τα όρια της Ελλάδα όταν ανέλαβε τη θέση της Διευθύντριας και Σχεδιάστριας Φωτισμών στις τελετές έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Τον Σεπτέμβριο του 2005, στην 57η τελετή της Academy of Television Arts and Sciences της απονεμήθηκε το βραβείο Emmy, στην κατηγορία Outstanding Lighting Direction, για την Τελετή Έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Το βραβείο αυτό θα μπορούσε να είναι η μεγάλη της ευκαιρία να φύγει στο εξωτερικό και να κυνηγήσει μια διεθνή καριέρα, όμως προτίμησε να μείνει στην Ελλάδα ώστε η κόρη της, Ίρις, που ήταν τότε 3 ετών να μπορέσει να μεγαλώσει στην πατρίδα της, κοντά στους παππούδες και τις γιαγιάδες της και να μάθει να μιλάει την ελληνική γλώσσα. Μάλιστα, η κόρη της που ήταν έμβρυο ακόμα όταν σχεδίαζε την τελετή έναρξης της Ολυμπιάδας της έδωσε την έμπνευση να παρουσιάσει την εντυπωσιακή εικόνα με την έγκυο με τη φωτεινή κοιλιά.
Από το 2000 με την εταιρεία της Lights International ασχολείται κυρίως με τον αρχιτεκτονικό φωτισμό που αναδεικνύει τις όψεις κτιρίων αλλά και εμπορικούς δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους. Επιπλέον, έχει διδάξει σχεδιασμό φωτισμού στη Νέα Υόρκη και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ενώ έχει κάνει δεκάδες διαλέξεις, άρθρα και σεμινάρια.
Παρόλο όμως που μέσα από τη δουλειά της έχει την τύχη να φωταγωγήσει σημαντικά κτίρια (όπως αυτό της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση στην οδό Συγγρού και, πρόσφατα, την Ακρόπολη), στον προσωπικό της χώρο, όπως έχει δηλώσει θα επιθυμεί πάντα το λιγοστό φως των κεριών και θα σβήνει το φως όταν θέλει να δει τη σελήνη.
