Σε κλιμακούμενη αντιπαράθεση με την κυβέρνηση βρίσκονται πλέον οι αγρότες, μετά την απόρριψη της πρόσκλησης του πρωθυπουργού για θεσμική συζήτηση στο Μέγαρο Μαξίμου και την επίσημη κατάθεση της λίστας με τα αιτήματα των αγροτών από την πανελλαδική σύσκεψη της Νίκαιας. Οι αγροτικοί εκπρόσωποι προειδοποιούν για παραμονή στα μπλόκα ακόμη και μέσα στις γιορτές, επιμένοντας ότι χωρίς άμεσες αποφάσεις δεν υπάρχει περιθώριο αποκλιμάκωσης.
Από την πλευρά της κυβέρνησης το μήνυμα είναι εξίσου σαφές: διάλογος χωρίς τελεσίγραφα, λύσεις αποκλειστικά εντός της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και συγκεκριμένες «κόκκινες γραμμές» που δεν μπορούν να παραβιαστούν. Το ζητούμενο πλέον είναι αν το χάσμα γίνεται αγεφύρωτο ή αν υπάρχουν εφικτά σημεία σύγκλισης.
Αγροτικό ρεύμα: Το αίτημα για 7 λεπτά και το πρόγραμμα «ΓΑΙΑ»
Το βασικότερο –και πιο φορτισμένο– αίτημα αφορά τη μείωση του αγροτικού ρεύματος στα 7 λεπτά/kWh και την κατάργηση του Χρηματιστηρίου Ενέργειας. Η κυβέρνηση αντιτείνει ότι κάτι τέτοιο δεν επιτρέπεται από το κοινοτικό πλαίσιο και θα παραβίαζε ευθέως την αγορά ενέργειας.
Αντίθετα, θέτει στο τραπέζι το ήδη ενεργό πρόγραμμα «ΓΑΙΑ», που εξασφαλίζει:
- σταθερή τιμή περίπου 9,3 λεπτά/kWh για τα πρώτα δύο χρόνια,
- ειδικό καθεστώς για την επόμενη δεκαετία,
- 10ετή ρύθμιση οφειλών με μηδενικό επιτόκιο.
Η μείωση στα 7 λεπτά θεωρείται ανέφικτη, ωστόσο κυβερνητικές πηγές αναγνωρίζουν ότι υπάρχει περιθώριο τεχνικών βελτιώσεων στο «ΓΑΙΑ» ώστε το κόστος για τους παραγωγούς να πέσει ακόμη περισσότερο, χωρίς να παραβιάζονται οι κανόνες της αγοράς.
Πετρέλαιο: Η πραγματικότητα πίσω από το αίτημα για αφορολόγητο στην αντλία
Οι αγρότες ζητούν αφορολόγητο αγροτικό πετρέλαιο στην αντλία, ένα πάγιο αίτημα που επανέρχεται σε κάθε κύκλο κινητοποιήσεων. Η κυβέρνηση απαντά ότι αυτό προσκρούει στους ευρωπαϊκούς κανόνες και επιμένει στη λύση της επιστροφής ΕΦΚ, η οποία:
- παρατείνεται για όλο το 2025,
- αυξάνει το ανώτατο ποσό επιστροφής κατά 50% σε σχέση με προηγούμενες χρονιές.
Η Αθήνα θεωρεί ότι αυτός είναι ο μόνος συμβατός τρόπος για να υπάρξει πραγματική οικονομική ελάφρυνση, χωρίς να τεθεί θέμα παραβίασης των δημοσιονομικών κανόνων.
ΦΠΑ σε εφόδια: Τι ζητούν οι αγρότες και τι επιτρέπει η ΚΑΠ
Στο μέτωπο των παραγωγικών εφοδίων, οι αγρότες ζητούν πλήρη κατάργηση ΦΠΑ σε λιπάσματα και ζωοτροφές. Η κυβέρνηση υπενθυμίζει ότι ο συντελεστής έχει ήδη μειωθεί από 13% στο 6%, ενώ πλήρης μηδενισμός δεν είναι εφικτός με βάση το ευρωπαϊκό φορολογικό πλαίσιο.
Παρά ταύτα, δεν αποκλείονται στοχευμένες παρεμβάσεις σε κλάδους που έχουν υποστεί μεγάλη πίεση, εφόσον τεκμηριωθούν επαρκώς.
Εισόδημα παραγωγών: Γιατί δεν μπορούν να μπουν κατώτατες εγγυημένες τιμές
Ίσως το πιο πολιτικά φορτισμένο αίτημα αφορά τη θέσπιση κατώτερων εγγυημένων τιμών σε βασικά προϊόντα. Η κυβέρνηση εξηγεί ότι κάτι τέτοιο θα παραβίαζε κατάφωρα την ΚΑΠ και θα οδηγούσε σε πρόστιμα και δημοσιονομικές κυρώσεις για τη χώρα.
Αντί αυτού εφαρμόζονται έμμεσες πολιτικές ενίσχυσης:
- 50% μείωση φόρου για όσους συμμετέχουν σε συμβολαιακή γεωργία ή συνεργατικά σχήματα,
- επιτάχυνση πληρωμών ΟΠΕΚΕΠΕ,
- πρόσθετα σχήματα στήριξης εισοδήματος όπου το επιτρέπουν τα δημοσιονομικά περιθώρια.
Η κυβέρνηση αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο περαιτέρω ενισχύσεων «όσο αντέχει ο προϋπολογισμός».
ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ: Η πιο σκληρή κυβερνητική γραμμή
Από τα ζητήματα που προκαλούν τη μεγαλύτερη ένταση είναι η ένταξη του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ. Οι παραγωγοί ζητούν αναστολή, θεωρώντας ότι θα υπάρξουν γραφειοκρατικά εμπόδια. Η κυβέρνηση, όμως, χαρακτηρίζει την απόφαση αδιαπραγμάτευτη, υποστηρίζοντας ότι έτσι διασφαλίζεται:
- πλήρης διαφάνεια,
- ενιαίος μηχανισμός ελέγχου,
- επιστροφή χρημάτων στους «πραγματικούς δικαιούχους».
Είναι το σημείο όπου το Μαξίμου δείχνει ότι δεν προτίθεται να κάνει βήμα πίσω.
Οι κόκκινες γραμμές, τα εφικτά και το μεγάλο ερώτημα
Στην κυβέρνηση τονίζουν ότι κανένα αίτημα που αντιβαίνει στην ΚΑΠ δεν μπορεί να ικανοποιηθεί, όσο κι αν αποτελεί πίεση από το πεδίο. Ταυτόχρονα, όμως, αφήνουν ανοιχτό παράθυρο για συμπληρωματικές ενισχύσεις, εφόσον υπάρξει θεσμικός διάλογος και συμφωνία στα ρεαλιστικά αιτήματα.
Το κρίσιμο ερώτημα πλέον είναι αν οι αγρότες θα επιστρέψουν στο τραπέζι του διαλόγου ώστε οι ρεαλιστικές διεκδικήσεις να μετατραπούν σε πολιτικές αποφάσεις – ή αν ο χειμώνας θα βρει τη χώρα σε παρατεταμένο μπρα-ντε-φερ με τα μπλόκα.
