Αναστάτωση προκάλεσε η επίσκεψη του Ερντογάν στην Κύπρο και οι απαράδεκτες εξαγγελίες για την Αμμόχωστο, αφού ο Τούρκος πρόεδρος οριστικοποιεί πλέον την πολιτική της διχοτόμησης, προωθώντας τη μετατροπή του καθεστώτος τμήματος της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου από στρατιωτική σε αστική περιοχή.

Τις εξελίξεις σχολιάζει ο Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος, διεθνολόγος, ερευνητής του Τμήματος Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του ΕΚΠΑ

Κύριε Δεσποτόπουλε, εκεί που περιμέναμε ένα ήρεμο καλοκαίρι στα ελληνο-τουρκικά, τελικά ο Ερντογάν με την επίσκεψή του στην Κύπρο και την ανακοίνωση για τα Βαρώσια πυροδότησε το κλίμα. Πώς κρίνετε την κίνησή του αυτή; Πώς θα επηρεάσει την προσπάθεια επίλυσης του κυπριακού προβλήματος;

Το αυξημένο ενδιαφέρον της Τουρκίας για τη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή έχει φέρει την Κύπρο στο επίκεντρο της επεκτατικής πολιτικής του Ταγίπ Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος προωθεί πλέον ανοικτά τη διχοτόμηση και προσπαθεί να δημιουργήσει νέα τετελεσμένα, που θα τον φέρουν με περισσότερα διαπραγματευτικά όπλα στη φαρέτρα του. Το άνοιγμα της Αμμοχώστου θα είναι ένα από αυτά, όταν – αναπόφευκτα– εκκινήσει εκ νέου ο διάλογος για επίλυση του Κυπριακού, αλλά και αυτός για την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης με την Ευρώπη. Ούτως ή άλλως είναι σε εξέλιξη ένα μεγάλο παζάρι των γειτόνων με τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, αλλά και την Ευρώπη. Η βάση του διαλόγου, λοιπόν, που προωθεί η Άγκυρα είναι τελείως διαφορετική, πολύ πιο επιθετική, από αυτή που αντιμετωπίζαμε μέχρι τώρα από την τουρκική πλευρά. Εάν δεν αντιδράσουμε αστραπιαία, υπάρχει ο κίνδυνος η λύση των δύο κρατών σταδιακά να κερδίσει έδαφος σε μέρος της διεθνούς κοινότητας, σε μια περίοδο που στη γειτονική χώρα παρατηρείται πλειοδοσία εθνικισμού στον εσωτερικό πολιτικό διάλογο.

ΗΠΑ και Ευρώπη. Μπορούμε να περιμένουμε ο διεθνής παράγοντας να αποτρέψει τελικά τα σχέδια του Τούρκου προέδρου;

Το τελευταίο τείχος σε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, στην Λευκωσία, είναι η σύγχρονη ντροπή της Ευρώπης. Η αμηχανία και τα ευχολόγια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την υπερίσχυση των ισχυρών διμερών σχέσεων κάποιων-κρατών μελών έναντι μίας κοινής πολιτικής αναχαίτισης της τουρκικής επεκτατικής πολιτικής καταδεικνύουν μία Ένωση αδύναμη και πολιτικά αναντίστοιχη της μεγάλης οικονομικής της ισχύος. Αλλά και οι Ηνωμένες Πολιτείες στην πραγματικότητα αξιοποιούν τις εξελίξεις στην Κύπρο, προκειμένου να πιέσουν την Τουρκία για αλλαγή στάσης έναντι της Ρωσίας και του Ιράν και επιστροφή της σε ρόλο καθαρά Νατοϊκό. Υπάρχει μάλιστα ο κίνδυνος, σε ενδεχόμενο επαναπροσέγγισης Άγκυρας – Ουάσινγκτον, οι Αμερικανοί να ασκήσουν πιέσεις σε εμάς, ώστε να ικανοποιήσουν αιτήματα των Τούρκων ως αντιστάθμισμα. Δεν υπάρχει, λοιπόν, Μπαϊντενόπουλος. Υπάρχει Μπάιντεν, Αμερικανός πρόεδρος που αυτονόητα κοιτά τα συμφέροντα της χώρας του και ανά πάσα στιγμή μπορεί να γίνει Μπαϊντενόγλου.

Πώς πρέπει λοιπόν να αντιδράσουν η Ελλάδα και η Κύπρος σε αυτήν τη δύσκολη συνθήκη; Πόσο σημαντικό θα είναι ένα ψήφισμα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών;

Εκτιμώ ότι θα γίνουν τα συνήθη αρχικά, δηλαδή θα υπάρξει προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την υιοθέτηση καταδικαστικού ψηφίσματος ή δήλωσης. Ωστόσο θα πρέπει να είναι κανείς αφελής να πιστέψει ότι θα ιδρώσει το αυτί της Τουρκίας, μιας χώρας που έχει εισβάλει σε άλλες δύο χώρες (Συρία και Ιράκ) και διατηρεί στρατό ή/και μισθοφόρους σε τουλάχιστον άλλες δύο (Λιβύη και Αζερμπαϊτζάν). Πιθανά να κατατεθεί από τη Λευκωσία αίτημα για έκτακτο Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η ανάπτυξη της αποτρεπτικής μας ικανότητας και η διπλωματική πίεση θα πρέπει να είναι οι βασικοί και ουσιαστικοί άξονες αντίδρασής μας. Θα πρέπει να επιταχυνθούν η υλοποίηση αναβάθμισης των οπλικών μας συστημάτων και η αναδιοργάνωση του στρατεύματος, που είναι σε εξέλιξη. Παράλληλα θα πρέπει να καταστεί σαφές προς όλους ότι αναβάθμιση των ευρωτουρκικών σχέσεων χωρίς απτή, εμπράγματη αλλαγή πλεύσης εκ μέρους της Άγκυρας είναι ανέφικτη, όσες πιέσεις και αν μας ασκηθούν. Ας μην ξεχνάμε ότι η υιοθέτηση της Τελωνειακής Ένωσης με την Τουρκία συνδυάστηκε με το προαπαιτούμενο από την Ελλάδα της εισόδου της Κύπρου στην Ένωση. Ας αποτελέσει η αναβάθμισή της μία νέα ευκαιρία διεκδίκησης από πλευράς μας της επιβολής του Διεθνούς Δικαίου. Τέλος, η ενίσχυση των διμερών και πολυμερών σχέσεων με όλες εκείνες τις χώρες που πλήττονται από τον τουρκικό επεκτατισμό είναι μονόδρομος. Μία τουρκική βάση drones στη Βόρειο Κύπρο, για παράδειγμα, θα αποτελεί απειλή και για το Ισραήλ.

Συνέντευξη στην Ντόρα Κουτροκόη

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

 

Προβολές: 16