Στη μεγάλη προσφορά του Μίκη Θεοδωράκη στον πολιτισμό και στην πλούσια κληρονομιά του δεν θα αναφερθώ στο σημερινό μου «Συστημένο». Ο Ζορμπάς του θα συνεχίσει να ταξιδεύει την Ελλάδα σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου και θα αποτελεί τη «μουσική Ακρόπολη» του Ελληνισμού.

Να μου επιτρέψετε να αναφερθώ όμως στη «διαθήκη» που αφήνει ο Μίκης στη νέα γενιά, σε όλες και σε όλους μας. Μια «διαθήκη» που έγραψε ο ίδιος απαντώντας σε κάποιους με «ταυτότητα» αριστερού αλλά με ψυχή και σκέψη φασίστα. Σε αυτούς που θεωρούν ότι μπορούν να ρίχνουν λάσπη στον ανεμιστήρα και να αντιγράφουν σταλινικές και γκαιμπελικές μεθόδους για να αμαυρώσουν την πορεία προσωπικοτήτων ανάλογα με την τοποθέτησή τους. Αυτό το κείμενο είναι για μένα η «πολιτική διαθήκη» του Μίκη και γράφτηκε ως απάντηση σε όσους τον επέκριναν για τη συμμετοχή του στο συλλαλητήριο για τη Μακεδονία στην πλατεία Συντάγματος.

Στο κείμενο της επιστολής (είχε πρωτοδημοσιευθεί στο «Πρώτο Θέμα») ο Μίκης Θεοδωράκης μιλά για τη συμμετοχή του στην ΕΟΝ επί δικτατορίας Ιωάννη Μεταξά, για τον εάν υπήρξε «δηλωσίας» στη Μακρόνησο, για τη «λύση Καραμανλή» που πρότεινε το 1974 και για τη συνεργασία του με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη το 1990.

Ολόκληρο το κείμενο έχει ως εξής:

«Μου ζητάτε να απαντήσω σε άτομα που το λιγότερο που μπορώ να πω για αυτά είναι ότι βρίσκονται σε πλήρη σύγχυση. Σε μια ζωή με συνεχή δράση, πάντοτε στο προσκήνιο της εθνικής και κοινωνικής μας ζωής, χωρίς ποτέ να υπολογίσω αντιδράσεις που συχνά με οδηγούσαν στο χείλος του θανάτου, τι βρήκαν να μου προσάψουν οι σημερινοί μου συκοφάντες;

1. Ότι υπήρξα μέλος της ΕΟΝ! Η ηλικία μου ήταν 11-13 ετών και η συμμετοχή σε αυτήν την οργάνωση ήταν υποχρεωτική για όλους τους μαθητές της χώρας.

2. Ότι έκανα δήλωση στη Μακρόνησο μαζί με τους 100.000 μάρτυρες αγωνιστές που υπέκυψαν στα πρωτοφανή βασανιστήρια. Εγώ, όμως, ήμουν από τους ελάχιστους που δεν υπέγραψαν και μάρτυς μου ο δολοφονηθείς αστυνόμος Μπάμπαλης, που μου ζήτησε να υπογράψω στα 1964 επί πρωθυπουργίας Παπανδρέου! Με πρωτοβουλία του Βασίλη Βασιλικού και του Θεόδωρου Πάγκαλου οργανώθηκε σε θέατρο της περιοχής Πατησίων ογκώδης συγκέντρωση διαμαρτυρίας.

3. Ότι είχα την ευθύνη και το θάρρος να αγνοήσω την πολιτική μου ιδιότητα και να προτείνω τη λύση Καραμανλή, δηλαδή τον πολιτικό μου αντίπαλο, θυσιάζοντας τον εαυτό μου για το καλό της πατρίδας μου. Αν και η Ιστορία με δικαίωσε, εξακολουθούν ορισμένοι φανατικοί ανεγκέφαλοι να αναφέρονται στην πρωτοβουλία μου αυτή, μόνο και μόνο γιατί έχουν ανάγκη να μου ρίξουν με κάθε θυσία τη λάσπη που έχει γίνει ένα με τον εαυτό τους.

4. Και τέλος ο Μητσοτάκης! Με κατηγορούν ότι συνεργάστηκα με τον Μητσοτάκη σαν να ήταν ένα προδότης, ενώ είχε ψηφιστεί από το 48% των Ελλήνων ψηφοφόρων. Άλλωστε, συνεργάστηκα μόνο εγώ; Γιατί δεν λένε λέξη για τον Φλωράκη και τον Κύρκο, το ΚΚΕ και τον ΣΥΡΙΖΑ εκείνης της εποχής; Τέλος, γιατί παριστάνουν ότι δεν κατανοούν την ειρωνεία και τον σαρκασμό μου στην εισαγωγή της ομιλίας μου για να στηλιτεύσω την παρουσία της Χρυσής Αυγής και λοιπών ακροδεξιών στοιχείων (που τελικά εξαφανίστηκαν και πνίγηκαν μέσα στη λαοθάλασσα και ανασύρθηκαν την επομένη στην επιφάνεια από τα κανάλια της ντροπής;).

Είναι τόσο ηλίθιοι ή τόσο αδίστακτοι και τρομοκρατημένοι οι εχθροί μου, ώστε να ισχυρίζονται ότι με τις φράσεις “Αδέλφια μου φασίστες, ναζιστές, τραμπούκοι, τρομοκράτες” δήλωσα μπροστά στο Πανελλήνιο ότι είμαι… τραμπούκος και τρομοκράτης;

Όσο για το “φασίστες” και “ναζιστές”, είναι αλήθεια ότι με πλήγωσαν ανεπανόρθωτα στα πέτρινα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου, τότε που διαφέντευαν τη μοίρα μας.

Όμως τελικά εγώ βγήκα νικητής, με τελευταία ηρωική πράξη, τη στιγμή που μπροστά σε ένα εκατομμύριο πατριώτες-δημοκράτες, βρήκα την ευκαιρία να τους “φτύσω” μεγαλοπρεπώς, όπως έκανα σε όλη τη ζωή μου, από τον καιρό που ξερνούσαν φωτιά και σίδερο μέχρι τώρα που βρίσκομαι στην κορυφή του Ολύμπου, όπου με έχει ανεβάσει η αγάπη του λαού! Αυτά λοιπόν. Και με τις θερμές μου ευχαριστίες».

Ο Μίκης πλέον από την κορυφή του Ολύμπου θα μας κοιτά. Θυμίζοντάς μας πάντα τη διπλή μας υποχρέωση. Αυτή της… ανυπακοής απέναντι σε κάθε φασισμό-ολοκληρωτισμό και αυτή της ενότητας.

του Νίκου Ελευθερόγλου

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο