Το πρώτο τετ α τετ Σολτς και Μακρόν

Τη νέα περίοδο στη πολιτική ζωή της Γερμανίας και της Ευρώπης, εγκαινίασε ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, πραγματοποιώντας το πρώτο επίσημο ταξίδι του στη Γαλλία.

Βάσει της παράδοσης, το πρώτο ταξίδι του ανώτατου Γερμανού αξιωματούχου έχει προορισμό το Παρίσι, με τους ανάλογους συμβολισμούς. Ο Όλαφ Σολτς δεν ξέφυγε από τον κανόνα και παρευρέθη στο Ελιζέ σήμερα για να συναντήσει τον Γάλλο ομόλογό του, Εμανουέλ Μακρόν.

Έπειτα από 16 χρόνια, η Μέρκελ αποχωρεί από την Καγκελαρία, παραδίδοντάς την, στον σοσιαλδημοκράτη Όλαφ Σόλτς, ενώ για πρώτη φορά, ύστερα από 71 χρόνια, συγκροτείται τρικομματική κυβέρνηση στη Γερμανία. Η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ βρίσκεται σε πολιτική μετάβαση σε μία κρίσιμη περίοδο, που συνολικά η Ευρώπη αναζητά τη θέση και το ρόλο της στον σύγχρονο κόσμο. Σε αυτό το ρευστό περιβάλλον η συνάντηση των δύο πολιτικών ηγετών στο Παρίσι έχει την ιδιαίτερη σημασία της και για την ΕΕ.

Η μάχη των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία, βρίσκει το Μακρόν δε δύσκολη θέση, δίνοντας την δική του προεκλογική μάχη. Γνωρίζοντας αυτό  ο Σόλτς, αντιλαμβάνεται πως ο διάλογος θα φορτιστεί και υπό το κλίμα των αναγκαίων προεκλογικών εντυπώσεων.

Οι δύο ηγέτες κλήθηκαν να έρθουν σε επαφή και συνεννόηση για τα κρίσιμα θέματα που τρέχουν, τα οποία ξεπερνούν τις εκλογικές διαδικασίες. Ο Σολτς, θα πρέπει να αναζητήσει το πλαίσιο συνεννόησης, στηριζόμενος στην ηρεμία που του προσφέρει η αμετάκλητη εκλογική του νίκη, χωρίς βέβαια να λείπουν οι δυσκολίες που προκύπτουν από τη συναίνεση που θα χρειάζεται το μερικώς ετερόκλητο κυβερνητικό του σχήμα.

Παρότι δεν έχει να ικανοποιήσει εκλογικές ανάγκες ο Σολτς, όπως ο Μακρόν, στο Ελιζέ ο νέος Καγκελάριος κλήθηκε να κουβαλήσει το μεγάλο πολιτικό κεφάλαιο που του φόρτωσε η Μέρκελ με την αποχώρησή της. Και αυτό δεν είναι άλλο από το πολύ καλό επίπεδο των γαλλογερμανικών σχέσεων.

Ο σεβασμός που είχε ο Μακρόν στην πρώην Καγκελάριο εδράζονταν στην πολύ πρόσφατη σύγκλιση Γαλλίας και Γερμανίας την τελευταία ταραγμένη περίοδο. Και χωρίς να υποτιμώνται οι στρατηγικές διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών, η περίοδος Μακρόν-Μέρκελ κρίθηκε θετική ως προς την επίτευξη συμβιβασμών και κοινής πορείας.

Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ήταν η συμφωνία για την δημοσιονομική χαλάρωση και η γενναία χρηματοδότηση με σκοπό την ανάκαμψη, πολιτική που εκφράστηκε με το Ταμείο Ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στην ΕΕ, αλλά δεν θα μπορούσε να γίνει πράξη χωρίς την πρώτη συμφωνία μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου. Ο Σολτς καλείται να συνεχίσει στον ίδιο δρόμο και αυτό θέλει και ο ίδιος, όπως όλα δείχνουν.

Η συνάντηση των δύο αντρών, επικεντρώθηκε στο προηγούμενο θετικό κλίμα. Και οι δύο τους, επιδίωξαν να γνωριστούν καλύτερα, να γίνουν οι πρώτες διερευνητικές μεταξύ των δύο, σε θέσεις και απόψεις, όπως αναμενόταν. Η σχέση τους είναι η πιο κρίσιμη σχέση στην Ευρώπη.

Το διακύβευμα της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ, είναι βασικό θέμα της εξωτερικής πολιτικής των δύο χωρών και πλέον έχει γίνει και κυρίαρχο θέμα συζήτησης στην ΕΕ. Από το πώς θα εξελιχθεί η συζήτηση γύρω από την στρατηγική αυτονομία της Ένωσης θα εξαρτηθεί η στάση της στις επιμέρους προκλήσεις. Η επερχόμενη γαλλική προεδρία στο Συμβούλιο της ΕΕ, το εξάμηνο Ιανουαρίου-Ιουνίου 2022, σηματοδοτεί και ευνοϊκούς όρους για τις προτεραιότητες της φιλόδοξης Γαλλίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αλλά οποιαδήποτε κίνηση θα πρέπει έχει και το «ΟΚ» της Γερμανίας του Σόλτς και αντίστροφα.

Στο τραπέζι των συνομιλιών τέθηκε η Ουκρανία, το θέμα που μπορεί να αποτελέσει την απαραίτητη συγκολλητική ουσία για την Ευρώπη και τα εγκαίνια του διαλόγου Μακρόν και Σόλτς.Aυτό επιβεβαιώνεται και από την κοινή συνέντευξη Τύπου στο Παρίσι που ακολούθησε. Ο Σόλτς ζήτησε νέες τετραμερείς συνομιλίες με τη Μόσχα για την αποκλιμάκωση των εντάσεων στα σύνορα της Ουκρανίας, καθιστώντας παράλληλα σαφές ότι οι κανόνες πρέπει να γίνονται σεβαστοί από όλους.

Μέχρι τώρα, το σύνολό της η ΕΕ στέκεται ενιαία απέναντι στην «ρωσική απειλή» στη νοτοανατολική Ευρώπη, όπως την χαρακτηρίζουν οι Ευρωπαίοι αξωματούχοι. Ο Σόλτς έχει δώσει τα πρώτα δείγματα γραφής, για το πώς θα σταθεί η Γερμανία στο ουκρανικό ζήτημα.

Η ατζέντα περιλαμβάνει φυσικά και την απάντηση της Ευρώπης στην πανδημία. Οι δύο πλευρές συζήτησαν τις υγειονομικές και οικονομικές διαστάσεις την πανδημίας και τρόπους αντιμετώπισης, αναμένονται και περισσότερες πληροφορίες. Σίγουρα τέθηκαν τα ζητήματα του υποχρεωτικού εμβολιασμού και το ζήτημα της επέκτασης της δημοσιονομικής χαλάρωσης. Δύο στοιχεία που παρουσιάζουν ενδιαφέρον είναι τόσο η επιλογή του φιλελεύθερου Κρίστιαν Λίντνερ στο υπουργείο οικονομικών όσο και η παράδοση στην αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία, του Σόλτς. Αλλά ακόμα και η «σιδηρά» Μέρκελ έκανε πίσω τελικά.

Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης για το κλίμα, οι συγκεκριμένοι στόχοι σχετικά με την επίτευξη μιας κλιματικά ουδέτερης ΕΕ, η υποβόσκουσα αντιπαράθεση για την ρόλο της πυρηνικής ενέργειας σε αυτήν τη διαδικασία, η ενεργειακή απεξάρτηση και άλλα, δεν έλειψαν από τη συζήτηση.

Επίσης οι δύο άνδρες, θα συζητούσαν τόσο για το μποϊκοτάζ των χειμερινών ολυμπιακών αγώνων στο Πεκίνο καθώς και για ζητήματα ασφάλειας στην Αφρική και το Μάλι όπου και οι δύο χώρες διατηρούν στρατιωτική παρουσία.

Η συζήτηση ήδη εστιάζεται, στο τι θα αλλάξει η Γερμανία στην εξωτερική της πολιτική, τι πρέπει να περιμένει η Ευρώπη και ο κόσμος από το νέο κυβερνητικό συνασπισμό.

Δεν θα αλλάξουν πολλά κατά πάσα πιθανότητα. Ο Σολτς δεν είναι τυχαία επιλογή. Αν αλλάξει κάτι αυτό θα είναι ως αποτέλεσμα ραγδαίων εξελίξεων και εξωγενών παραγόντων και όχι ως πολιτική επιλογή ή πρωτοβουλία του νέου Καγκελάριου. Δύο είναι οι βασικές παράμετροι που συνηγορούν σε αυτήν την άποψη.

Πρώτον, ο τομέας της εξωτερικής πολιτικής δεν αλλάζει εύκολα. Αυτό που ονομάζουν «εθνική γραμμή» και «εθνική στρατηγική», που υπαγορεύουν τα συμφερόντα ενός κράτους, δύσκολα μεταβάλλονται με μια κυβερνητική εναλλαγή. Αργά ή γρήγορα, ακόμα και το πιο ριζοσπαστικό κυβερνητικό σχήμα καλείται να πάει με τα νέρα της realpoliitik και οι Γερμανοί είναι μέτρ του είδους.

Δεύτερον, ο Σολτς δεν φαίνεται να είναι ο πολιτικός που θα προχωρήσει σε τολμηρές κινήσεις και παράτολμες πρωτοβουλίες. Ίσα ίσα, αποτελεί μάλλον επιλογή με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά συνέχειας της κληρονομιάς που άφησε η Μέρκελ.

Η Λαγκάρντ καλωσόρισε την εκλογή Σόλτς, το ίδιο και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με μήνυμά της: «Συγχαρητήρια αγαπητέ Όλαφ Σολτς για την εκλογή σου και το διορισμό σου ως ομοσπονδιακός καγκελάριος. Σου εύχομαι καλή αρχή και ανυπομονώ να συνεχίσουμε τη συνεργασία μας με αυτοπεποίθηση για μια ισχυρή Ευρώπη. Ανυπομονώ να σε συναντήσω σύντομα στις Βρυξέλλες». Δεν θα χρειαστεί να περιμένει και πολύ η φον ντερ Λάιεν, καθώς μετά το Παρίσι ο Σόλτς θα μεταβεί στις Βρυξέλες για να συναντήσει την πρόεδρο της Κομισιόν αλλά και τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ.

Ο Σόλτς πάντως, ανήκει στην κατηγορία των πολιτικών που στην ατζέντα τους η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση έχει σημαντικό βάρος, ίσως μεγαλύτερο απ’ όσο είχε για τη Μέρκελ. Θα κριθεί βέβαια το επόμενο διάστημα με το έργο του αλλά και από το μέγεθος των προκλήσεων που έχει η Ευρώπη μπροστά της. Η πρώτη πράξη της μετά Μέρκελ εποχής για την Ευρώπη, της εποχής Σόλτς, γράφεται σήμερα στο Παρίσι.