Μετά από δυόμισι χρόνια πανδημίας, ο καθηγητής Μικροβιολογίας της Δημόσιας Υγείας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και μέλος της Επιτροπής των Ειδικών για την εξέλιξη του κορονοϊού, Άλκης Βατόπουλος, μοιράζεται μαζί μας τις σκέψεις του για το τι αποκομίσαμε μέσα από τη διαχείριση του ιού, αλλά και τις εκτιμήσεις του για το πώς θα μας επηρεάσει υγειονομικά ο πόλεμος στην Ουκρανία καθώς και για το πώς θα είναι το φετινό καλοκαίρι.

Τι μας δίδαξε η πανδημία;

Η πανδημία μάς δίδαξε πολλά πράγματα: Τον σημαντικό ρόλο της παγκοσμιοποίησης στη διασπορά των μεταδοτικών νοσημάτων: Ήδη τα τελευταία 20 χρόνια, είχαμε σημαντικά επιδημικά επεισόδια, όπως τον SARS, τη Γρίπη Η1Ν1, και τώρα την Covid-19. Επίσης διδαχθήκαμε τον σημαντικό ρόλο της οπτικής της Δημόσιας Υγείας στην αντιμετώπιση των επιδημιών, και της προτεραιότητας που υπάρχει στην ανάπτυξη των Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας. Τέλος, τεκμηριώθηκε η ανάγκη για παγκόσμια συνεργασία στο επιστημονικό πεδίο με ανταλλαγή δεδομένων και απόψεων, αλλά και στο πολιτικό, ως βασική προϋπόθεση αντιμετώπισης της πανδημίας. Η ανάγκη αναβαθμισμένων Διεθνών Οργανισμών επίσης τεκμηριώθηκε από αυτή την επιδημία.

Πότε θα μπορέσουμε να νιώσουμε τελείως ελεύθεροι;

Νομίζω ότι η νόσος Covιd ήρθε για να μείνει ως ένα ακόμη μεταδοτικό νόσημα με δυνατότητες επιδημικής διασποράς. Η ανοσοποίηση του πληθυσμού, η μεταδοτικότητα αλλά και η παθογόνος δύναμη του ιού θα καθορίσουν την πορεία της επιδημίας, που κατά τη γνώμη μου δεν διάγει το τελευταίο επιδημικό κύμα της.

Πότε θα φύγει η μάσκα από τους εσωτερικούς χώρους;

Η μάσκα είναι ένα σημαντικό και εύκολο στη χρήση του εργαλείο ατομικής προστασίας, με μικρή παρέμβαση στην καθημερινότητά μας. Πιστεύω ότι δεν θα πρέπει να βιαστούμε να απαλλαγούμε από αυτήν, τουλάχιστον οι ευάλωτες ομάδες.

Τώρα που οι γνώσεις μας είναι περισσότερες, υπάρχει κάτι που κάναμε λάθος και συνετέλεσε στη διασπορά του ιού σε κρίσιμες στιγμές;

Νομίζω ότι το κρισιμότερο σημείο είναι η ενημέρωση του πληθυσμού. Η αίσθησή μου είναι ότι η όλη εκστρατεία βασίστηκε κυρίως στην επιβολή (πρόστιμα κ.λπ.) και λιγότερο στην προσπάθεια ανάπτυξης συναίνεσης από τον πληθυσμό μέσω της πλήρους ενημέρωσης. Με δεδομένο ότι όλες οι μελέτες δείχνουν ότι οι πολίτες εμπιστεύονται κυρίως τον γιατρό τους, η έλλειψη μας οργανωμένης πρωτοβάθμιας περίθαλψης και υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας στη χώρα επέτεινε το πρόβλημα. Η ενημέρωση λοιπόν (εκτός από το πρώτο εξάμηνο) βασίστηκε κυρίως σε εβδομαδιαίες επίσημες ανακοινώσεις-συνεντεύξεις, σε σποτ στην τηλεόραση, αλλά και στην εμφάνιση πλήθους ειδικών και μη, σε συνεντεύξεις στα ΜΜΕ, που συχνά μετέδιδαν αλληλοσυγκρουόμενα μηνύματα.

Τελικά καταλάβαμε γιατί οι θάνατοι στην Ελλάδα ήταν σε υψηλά επίπεδα;

Είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Τα στατιστικά δεδομένα δείχνουν ότι η Ελλάδα έχει περισσοτέρους θανάτους ανά εκατομμύριο πληθυσμού από όλα τα κράτη της Δυτικής Ευρώπης. Η μεγάλη ηλικία, οι συννοσηρότητες, η αργοπορημένη προσέλευση στο νοσοκομείο, αλλά και η εργασιακή εξουθένωση του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού έχουν βάσιμα προταθεί ως αιτίες αυτού του φαινομένου. Μια άλλη παράμετρος που έχει ήδη μπει προς συζήτηση είναι τελικά σε πόσους και ποιους ασθενείς η μόλυνση από Covid (που συχνά τεκμηριώνεται ως θετική μοριακή εξέταση σε έναν ήδη ασθενή) συνετέλεσε πραγματικά στην έλευση του θανάτου. Η απάντηση βρίσκεται στην ανάλυση των ιατρικών φακέλων των ασθενών, και είναι μια μελέτη που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Μήπως η απόφαση για επιστροφή στην κανονικότητα, που αποφάσισε η Ευρώπη, ήρθε πιο γρήγορα από όσο περιμέναμε;

Πιστεύω ότι η «επιστροφή στην κανονικότητα» σε όλη την Ευρώπη βασίστηκε περισσότερο σε πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια και λιγότερο σε αμιγώς υγειονομικά. Εκτιμήθηκε δηλαδή ότι τα περιοριστικά μέτρα προκαλούν σημαντικές βλάβες στην οικονομία και στην κοινωνία γενικότερα, ενώ η αντίδραση του πληθυσμού κατά των περιορισμών σε πολλά κράτη είναι πλέον έντονη.

Υπάρχει ο φόβος τον Σεπτέμβριο να έχουμε ένα νέο κύμα;

Το πιθανότερο είναι να έχουμε έξαρση των κρουσμάτων, το μέγεθος και η σοβαρότητα της οποίας θα εξαρτηθούν από τον βαθμό ανοσίας του πληθυσμού, τη συμπεριφορά όλης της κοινωνίας ως προς τα μέτρα προστασίας, αλλά και τη δυναμική του ίδιου του ιού.

Πώς θα είναι το φετινό καλοκαίρι και ενόψει του τουρισμού;

Δύσκολο να προβλεφθεί. Ο βαθμός ανοσοποίησης του πληθυσμού, αλλά και των τουριστών που θα επισκεφθούν τη χώρα, είναι βασική παράμετρος σε αυτό. Είναι σημαντικό πάντως η χώρα μας να θεωρηθεί (αλλά και να είναι) υγειονομικά ασφαλής προορισμός, με δεδομένη τη σημασία του τουρισμού για την οικονομία, φοβάμαι όμως ότι και άλλα γεγονότα, με κύριο το πόλεμο στην Ουκρανία αλλά και τη διεθνή οικονομική κρίση, θα παίξουν τον ρόλο τους.

 

Συνέντευξη στην Κατερίνα Παπακωστοπούλου

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

 

Προβολές: 68