Τα «κλειδιά» για να γλιτώσετε κατασχέσεις

Εκτεθειμένοι σε κατασχέσεις βρίσκονται χιλιάδες φορολογούμενοι για χρέη προς την Εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία, σε μια περίοδο που η ακρίβεια «ροκανίζει» τα εισοδήματα των πολιτών.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, μόνο για τα χρέη στην Εφορία, τα «κόκκινα» ΑΦΜ διαμορφώνονται σε 4.140.400, εκ των οποίων για 2.020.892 υπάρχει άμεσος κίνδυνος κατάσχεσης ή δέσμευσης ποσών από τους τραπεζικούς λογαριασμούς ή άλλης κινητής και ακίνητης περιουσίας. Από τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, προκύπτει ότι, στις περίπου 250 εργάσιμες μέρες του έτους, γίνονται ημερησίως τουλάχιστον 200 κατασχέσεις από φορολογουμένους που δεν εξόφλησαν τις οφειλές τους, με αποτέλεσμα να ενεργοποιείται η διαδικασία των μέτρων αναγκαστικής είσπραξης. Με τον τρόπο αυτόν, οι οφειλέτες έρχονται σε εξαιρετικά δυσχερή θέση, κάτι στο οποίο ποντάρει η Εφορία, προκειμένου να κλείσει το θέμα με την αποδοχή εκ μέρους του φορολογουμένου της ρύθμισης αυτών των χρεών.

Τα 4 μέτρα αναγκαστικής είσπραξης

Η Εφορία έχει τους τρόπους για να προχωρήσει στην αναγκαστική είσπραξη των οφειλών. Ειδικότερα, τα μέτρα που μπορεί να λάβει είναι τα εξής:

1. Έκδοση κατασχετηρίου για τα υπόλοιπα όλων των τραπεζικών λογαριασμών του φορολογουμένου. Η διαδικασία είναι αυτόματη και πραγματοποιείται εντός 15 ημερών, από την έκδοση του κατασχετηρίου έως και την απόδοση των σχετικών ποσών από τις τράπεζες στο δημόσιο ταμείο.

2. Έκδοση κατασχετηρίου εις χείραν τρίτων, εκτός των τραπεζών. Σε αυτή την περίπτωση παραδίδεται κατασχετήριο στα χέρια των ενοικιαστών ή των πελατών. Πρακτικά, αν ο οφειλέτης είναι ιδιοκτήτης ακινήτου ή μιας επιχείρησης, τότε υποχρεώνεται ο ενοικιαστής ή ο πελάτης αντίστοιχα να αποδώσουν το ενοίκιο ή την οφειλή στο δημόσιο ταμείο.

3. Όταν δεν υπάρχουν χρήματα, τότε γίνεται εγγραφή προσημείωσης σε ακίνητο του οφειλέτη.

4. Το ακίνητο του οφειλέτη μπαίνει σε πρόγραμμα αναγκαστικού πλειστηριασμού, εφόσον δεν έχει τακτοποιήσει την οφειλή.

Οι 18 εξαιρέσεις από τις κατασχέσεις

Η Εφορία δεν μπορεί να προχωρήσει σε κατάσχεση μιας σειράς επιδομάτων για χρέη του δικαιούχου αυτών, προς το Δημόσιο. Ειδικότερα, από την κατάσχεση εξαιρούνται:

1. Το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης (ΚΕΑ).

2. Το κοινωνικό μέρισμα.

3. Η εφάπαξ οικονομική ενίσχυση σε χαμηλοσυνταξιούχους.

4. Το επίδομα ανεργίας του ΟΑΕΔ.

5. Το επίδομα θέρμανσης.

6. Η διατροφή ανήλικου τέκνου.

7. Τα προνοιακά επιδόματα.

8. Η επιδότηση ενοικίου.

9. Τα χρηματικά έπαθλα της λοταρίας του υπ. Οικονομικών.

10. Το επίδομα εκπαίδευσης ή επαγγελματικής κατάρτισης που καταβάλλεται σε ανέργους.

11. Οι παροχές που χορηγούνται στους ασφαλισμένους από τον ΕΛΓΑ.

12. Τα χρηματικά βοηθήματα που δίνονται με απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

13. Η κατάθεση για εξόφληση οφειλής ασφαλιστικού ταμείου.

14. Η κρατική επιχορήγηση.

15. Η κατάθεση για πλειοδοσία σε πλειστηριασμό.

16. Κάθε άλλο επίδομα που έχει χαρακτηριστεί ρητώς ως «ακατάσχετο» από τη νομοθεσία που το προβλέπει.

17. Το ακατάσχετο όριο από μισθό ή σύνταξη είναι 1.000 ευρώ. Για το ποσό του μισθού ή της σύνταξης από 1.000 έως 1.500 ευρώ μπορεί να κατασχεθεί το 50%, ενώ για το τμήμα του ποσού του μισθού ή της σύνταξης πάνω από 1.500 ευρώ κατάσχεται το σύνολο.

18. Για κάθε οφειλέτη του Δημοσίου ισχύει ακατάσχετο όριο 1.250 ευρώ σε έναν λογαριασμό που έχει ανοίξει σε ένα μόνο τραπεζικό ίδρυμα.

Τα… κινητά που σώζονται

19. Σύμφωνα με το άρθρο 17 του Νόμου 356/74, από τον πλειστηριασμό εξαιρούνται επίσης τα αντικείμενα ατομικής υγιεινής, τα ρούχα, τα κλινοσκεπάσματα, οι βασικές ηλεκτρικές συσκευές (πλυντήριο, κουζίνα, τηλεόραση κ.λπ. τρόφιμα και καύσιμη ύλη για τις ανάγκες θέρμανσης του σπιτιού, παράσημα, αναμνηστικά δώρα, χειρόγραφα, επαγγελματικά και επιστημονικά βιβλία, απαραίτητα εργαλεία για το σπίτι, μέχρι έξι αιγοπρόβατα, ενώ, αν πρόκειται για επαγγελματία κτηνοτρόφο, δεν κατάσχονται μέχρι 12 μεγάλα ζώα ή έως 24 μικρά ή έως 100 πτηνά, καθώς και η τροφή τους για τρεις μήνες. Όλα τα παραπάνω έχουν ανώτατο χρονικό όριο τους τρεις μήνες. Αντίθετα, κατάσχονται οι επιταγές και τα έργα τέχνης.

Ο ακατάσχετος λογαριασμός

Η δήλωση ενός και μοναδικού ακατάσχετου λογαριασμού αποτελεί το «κλειδί» για κάθε οφειλέτη, αν δεν θέλει να μείνει χωρίς… σεντ. Το ποσό που δεν μπορεί να κατασχεθεί ανέρχεται σε 1.250 ευρώ!

Ειδικότερα:

1. Ο ακατάσχετος λογαριασμός ισχύει στην περίπτωση που ο οφειλέτης έχει γνωστοποιήσει ηλεκτρονικά στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων τον συγκεκριμένο λογαριασμό.

2. Αν υπάρχει λογαριασμός περιοδικής πίστωσης μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων, γνωστοποιείται αποκλειστικά και μόνο ο λογαριασμός αυτός. Για παράδειγμα, αν ένας συνταξιούχος λαμβάνει μηνιαίως σύνταξη 800 ευρώ και έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές στην Εφορία, τότε δεν μπορεί να γίνει κατάσχεση, διότι ισχύει το ακατάσχετο όριο των 1.000 ευρώ για τις συντάξεις. Για μηνιαίο ποσό σύνταξης 1.200 ευρώ, μπορεί να κατασχεθεί το μισό των 200 ευρώ, δηλαδή 100 ευρώ. Αν υπάρχει μηνιαία σύνταξη 1.700 ευρώ, τότε η Εφορία μπορεί να κατασχέσει όλο το ποσό πάνω από τα 1.500 ευρώ, δηλαδή 200 ευρώ, ενώ, για τα 500 ευρώ πάνω από τα 1.000 ευρώ, γίνεται κατάσχεση στο 50% ή 250 ευρώ. Έτσι, το συνολικό ποσό που μπορεί να κατασχεθεί φτάνει τα 450 ευρώ.

3. Ως αφορολόγητα, ανεκχώρητα και ακατάσχετα στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, ορίζονται τα ποσά που αφορούν σεισμόπληκτους, με βάση ισχύουσες υπουργικές αποφάσεις.

Η «παγίδα» των συνδικαιούχων

Σε μεγάλη «παγίδα» μπορεί να εξελιχθεί ο ακατάσχετος λογαριασμός για φορολογουμένους, οι οποίοι δεν χρωστάνε, αλλά είναι συνδικαιούχοι σε τραπεζικό λογαριασμό οφειλέτη.

Έτσι, μπορεί κάποιος να έχει δηλώσει ως ακατάσχετο τον τραπεζικό λογαριασμό, να μην οφείλει πουθενά και ξαφνικά να δει δεσμευμένο ποσό από τις καταθέσεις του για οφειλές προς το Δημόσιο ή την τράπεζα. Αυτή η περίπτωση εμπίπτει στην κατηγορία των κοινών τραπεζικών λογαριασμών με άλλο μέλος ή μέλη της οικογένειας που οφείλει στην Εφορία και δεν δήλωσε και αυτός τον ακατάσχετο λογαριασμό. Έτσι, σε χιλιάδες περιπτώσεις έχουν «αφαιρεθεί» ποσά από μισθούς, συντάξεις, επιδόματα και ενισχύσεις έναντι οφειλών προς την Εφορία, ακόμη και αν υπάρχει δηλωμένος ακατάσχετος λογαριασμός!

Σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία:

1. Επιτρέπεται στο Δημόσιο να κατάσχει από κοινού λογαριασμούς τα διαθέσιμα υπόλοιπα των οποίων αντιστοιχούν στα ποσοστά κυριότητας που έχουν οι οφειλέτες του Δημοσίου στους συγκεκριμένους λογαριασμούς, έστω κι αν οι άλλοι συνδικαιούχοι-μη οφειλέτες του Δημοσίου έχουν δηλώσει τους λογαριασμούς αυτούς ως ακατάσχετους.

2. Η κατάσχεση αποφεύγεται μόνο στην περίπτωση που οι οφειλέτες του Δημοσίου, ως συνδικαιούχοι, έχουν δηλώσει και αυτοί τους ίδιους λογαριασμούς ως ακατάσχετους.

3. Δεν κατάσχονται ποσά σε λογαριασμούς με συνολικό υπόλοιπο κάτω από 2.000 ευρώ, για όλες τις περιπτώσεις. Δηλαδή, η ρύθμιση αυτή αφορά χρέη προς το Δημόσιο και τους ιδιώτες. Για παράδειγμα, αν ένα ζευγάρι συνταξιούχων διαθέτει τραπεζικό λογαριασμό με υπόλοιπο 3.000 ευρώ, τότε το ακατάσχετο ποσό είναι 2.000 ευρώ, δηλαδή 1.000 ευρώ για τον καθένα.

4. Αν υπάρχουν δύο συνδικαιούχοι σε έναν τραπεζικό λογαριασμό και ο ένας είναι οφειλέτης του Δημοσίου αλλά δεν έχει δηλώσει τον λογαριασμό αυτό ως «ακατάσχετο», ενώ ο άλλος συνδικαιούχος δεν είναι οφειλέτης αλλά έχει δηλώσει ως «ακατάσχετο» τον συγκεκριμένο λογαριασμό, τότε η Εφορία μπορεί να κατάσχει μέρος ή ολόκληρο το ποσό που αντιστοιχεί στο 50% του διαθέσιμου υπολοίπου του συγκεκριμένου λογαριασμού, καθώς θα θεωρήσει κατά τεκμήριο ότι αυτό ανήκει στον συνδικαιούχο οφειλέτη. Έτσι, η κατάσχεση ποσού από την Εφορία θα αφορά το 50% των 1.000 ευρώ, δηλαδή 500 ευρώ.

5. Όταν υπάρχουν χρέη προς τις τράπεζες λόγω δανείων ή οφειλές λόγω καρτών, τότε η τράπεζα δικαιούται να δεσμεύσει ποσά από έναν τέτοιο λογαριασμό έναντι απαίτησης που τυχόν έχει κατά ενός εκ των συνδικαιούχων. Δηλαδή σε περίπτωση που διατηρείτε με άλλο άτομο κοινό λογαριασμό σε τράπεζα και ο συνδικαιούχος έχει οφειλές, τότε η τράπεζα δικαιούται να πάρει όλα τα χρήματα που βρίσκονται στον λογαριασμό, χωρίς να εξετάζει σε ποιον «ανήκουν» πράγματι τα χρήματα αυτά.

6. Το ακατάσχετο ποσό στις τραπεζικές καταθέσεις ισχύει για έναν και μοναδικό λογαριασμό σε μία μόνο τράπεζα και έως 1.250 ευρώ. Το συνολικό ακατάσχετο ποσό είναι στο 100% για τα πρώτα 1.000 ευρώ και στο 50% για τα επόμενα 500 ευρώ.

7. Το ακατάσχετο ποσό των 1.250 ευρώ μπορεί να αυξηθεί με βάση συγκεκριμένες προϋποθέσεις:

α) Για τους οφειλέτες που έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση, εάν σταματήσει η σταθερή εξόφληση των δόσεων, θα χαθεί και η σταδιακή αποδέσμευση του τραπεζικού λογαριασμού.

β) Η δυνατότητα σταδιακής αύξησης του ακατάσχετου ποσού υπάρχει για τις περιπτώσεις των φορολογούμενων που, ενώ οφείλουν, έχουν υπαχθεί σε ρυθμίσεις και καταβάλλoυν σταθερά κάθε μήνα τις δόσεις τους.

γ) Όταν οι ρυθμίσεις χρεών παραμένουν ενεργές, τότε αυξάνεται σταδιακά το ακατάσχετο ποσό.

δ) Αν η σταθερή εξόφληση των δόσεων χαθεί, τότε χάνεται και η σταδιακή αποδέσμευση του τραπεζικού λογαριασμού.

Πότε «τρέχει» η κατάσχεση

Σημαντικά… μυστικά κρύβει η διαδικασία εξαίρεσης του μισθού ή της σύνταξης από την κατάσχεση. Ειδικότερα:

1. Σύμφωνα με το άρθρο 982 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, προβλέπεται ότι η εξαίρεση του μισθού ή της σύνταξης από την κατάσχεση ισχύει και όταν η καταβολή του ποσού γίνεται με κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό του οφειλέτη.

2. Δεν γίνεται κατάσχεση σε μισθό ή σύνταξη με δέσμευση του ποσού στην πηγή, προτού δηλαδή καταβληθεί στον δικαιούχο-οφειλέτη.

3. Ο μισθός ή η σύνταξη είναι ακατάσχετα μέχρι το… επόμενο πρωί, ενώ δεν εξαιρείται το ποσό που υπερβαίνει τον μηνιαίο μισθό ή τη μία σύνταξη του οφειλέτη.

4. Οι οφειλέτες δεν πρέπει να αφήνουν να συσσωρεύεται ποσό από μισθό ή σύνταξη, διότι τότε ο λογαριασμός μετατρέπεται σε καταθετικό και η κατάσχεση γίνεται άμεσα. Σημειώνεται ότι πολλοί μισθωτοί ή συνταξιούχοι που είναι οφειλέτες συνηθίζουν να αφήνουν τον μισθό ή τη σύνταξή τους στον τραπεζικό λογαριασμό και προχωρούν σε τμηματικές αναλήψεις ποσών μέσα στον μήνα.

5. Βάσει του νόμου, δεν μπορεί να συμφωνηθεί με την τράπεζα η αυτόματη παρακράτηση της δόσης του δανείου από τη μισθοδοσία ή τη σύνταξη ή την παρακράτηση αμέσως μόλις καταβληθεί.

6. Δεν επιτρέπεται συμψηφισμός κατά ακατάσχετης απαίτησης, κάτι που σημαίνει ότι ο μισθός ή η σύνταξη δεν μπορεί να συμψηφιστεί με οφειλή που προκύπτει από δανειακή σύμβαση με κάποια τράπεζα.

 

του Λουκά Γεωργιάδη

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

Προβολές: 225