Μετά την προσπάθεια «κατάληψης» της Μονής Εσφιγμένου, η Μονή Αγίου Παντελεήμονος εξελίσσεται
σε «σημείο διακλάδωσης» για τις ρωσικές επιδιώξεις.

«Αγαπητέ μου, δεν είναι μόνον η κατάληψη της Μονής Εσφιγμένου και του Αγίου Όρους –γενικότερα– που επιδιώκει ο Πούτιν. Για κοιτάξτε και το φιλορωσικό δίκτυο, που, μέσω κυρίως του Πατριαρχείου Μόσχας και τη βοήθεια Ρώσων ολιγαρχών και της απροκάλυπτης προπαγάνδας, τείνει να αναπτυχθεί. Έχουν βάλει στόχο και την Εκκλησία μας… Ευτυχώς, ο Αρχιεπίσκοπος, που είναι γνώστης όλων των κινήσεων, αλλά και το σύνολο των Μητροπολιτών, κρατούμε γερά».

Στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής γνωστός μου, από τους σοβαρότερους και πιο αξιόλογους Μητροπολίτες της χώρας. Δεν είχε προλάβει καλά-καλά να κυκλοφορήσει το «Π» του περασμένου Σαββάτου, με το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ περί «εισβολής του Πούτιν στο Άγιον Όρος», και αισθάνθηκε την ανάγκη, όπως μου είπε, να επικοινωνήσει μαζί μου, προκειμένου να μου μεταφέρει την αγωνία, αλλά και την ανησυχία του για τα όσα, κυρίως μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την έμπρακτη στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης στη χώρα και τον λαό της, συμβαίνουν και στον χώρο της Εκκλησίας. Με τη ρωσική προπαγάνδα να οργιάζει και την προσπάθεια «εισπήδησης» να ενισχύεται. Είπαμε κι άλλα. Για Μητροπολίτες με εκλεκτικές συγγένειες, για ιστοσελίδες με «βίους αγίων και πολιτικές ευαισθησίες», για παραεκκλησιαστικές οργανώσεις και αυτοκίνητα με ρωσικές πινακίδες, που «πάνε κι έρχονται στο Άγιον Όρος και σε διάφορες περιοχές, κυρίως της Βόρειας Ελλάδας». Ακόμη και για «μαύρες σακούλες» που διακινούσαν και διακινούν Ρώσοι ολιγάρχες, που προμηθεύουν ακόμη και όπλα σε ηγουμένους μοναστηριών του Αγίου Όρους. Δεν ήταν βέβαια η πρώτη φορά που γινόταν λόγος για τη διείσδυση του ρωσικού παράγοντα και στα εσωτερικά της Ελληνικής Εκκλησίας.

Καθόλου τυχαίες δωρεές

Σχετική καταγγελία είχε κάνει προ ημερών και ο ηγούμενος της Μονής Εσφιγμένου, Βαρθολομαίος, στη γερμανική εφημερίδα «Βild».Ο ηγούμενος της Μονής Εσφιγμένου είχε μιλήσει για την προσπάθεια της Ρωσίας να εισβάλει στα εσωτερικά της Ελλαδικής Εκκλησίας και μέσω ελεγχόμενων από το Πατριαρχείο της Μόσχας Μονών του Αγίου Όρους. «Πλούσιοι Ρώσοι και οι αποκαλούμενοι ολιγάρχες πάντα έρχονταν στο Άγιον Όρος», είπε. «Όλοι το ξέρουν αυτό, όχι μόνο εγώ. Έχουν χαρίσει πολλά χρήματα σε μερικά μοναστήρια, ιδιαίτερα στον Άγιο Παντελεήμονα. Δεν ήταν τυχαία η παρουσία τους, ούτε οι δωρεές τους ήταν τυχαίες. Ρώσοι και φιλορώσοι έχουν καταλάβει το μοναστήρι μας εδώ και χρόνια και καμία κυβέρνηση ή Αρχή δεν τολμά να κάνει κάτι. Ενημερώσαμε τις ελληνικές αρχές για την παράνομη άφιξη ταχύπλοων, τα οποία ουδέποτε ελέγχονται από την ακτοφυλακή, σε αντίθεση με όλα τα υπόλοιπα σκάφη. Ο λιμενάρχης ενημέρωνε τους κατόχους τους κάθε φορά που τα πλοία της Ακτοφυλακής έκαναν περιπολία ή ετοιμάζονταν να επέμβουν. Όταν η Αστυνομία συνέλαβε τον επικεφαλής της τοπικής ακτοφυλακής, εντοπίστηκαν κάποιες γυναίκες που είχαν ξεβραστεί στην ακτή…».

Πέρα βέβαια από την κατάληψη της Μονής Εσφιγμένου, σύμφωνα με πληροφορίες, που περιλαμβάνονται και σε εκθέσειςτης ΕΥΠ, η ρωσική επιρροή εντοπίζεται κυρίως στην Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος, με ηγούμενο τον ρωσικής καταγωγής Αρχιμανδρίτη Ευλόγιο.

Η Μονή Παντελεήμονος θεωρείται «κόμβος» και «σημείο διακλάδωσης» για τις ρωσικές επιδιώξεις και βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή με τη Ρωσική Πρεσβεία. Μία από τις επαφές του Αρχιμανδρίτη Ευλόγιου στη Θεσσαλονίκη ήταν στη λίστα των Ρώσων διπλωματών που απελάθηκαν από τη χώρα μας.

Πρόσωπο εμπιστοσύνης

Ο ηγούμενος της Μονής Αγίου Παντελεήμονος θεωρείται πρόσωπο της απολύτου εμπιστοσύνης του Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσιών Κύριλλου, ενώ η διαδικασία εκλογής του, το 2016, είχε την ενεργό στήριξη του Κρεμλίνου. Βασικός χρηματοδότης της Μονής είναι η Gazprom. Πέρα από την Gazprom, ο Αρχιμανδρίτης φέρεται να έχει αναπτύξει προσωπικές σχέσεις με Ρώσους ολιγάρχες που στηρίζουν τον Πούτιν και χρηματοδοτούν τη Μονή. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν ιδιοκτήτες κατασκευαστικών εταιρειών, μεγαλομέτοχοι τραπεζών, ο ιδιοκτήτης κολοσσού λιπασμάτων, το αφεντικό βιομηχανίας χαλκού που περιλαμβάνεται στη λίστα του «Forbes» και πολλοί Ρώσοι πολιτικοί.

Οι μεγάλοι «χορηγοί»

Από το 2011 έχει ιδρυθεί στη Μόσχα το «Ίδρυμα Υποστήριξης της Μονής Παντελεήμονος» από τον τότε πρωθυπουργό της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ. Στους δωρητές του ιδρύματος περιλαμβάνονται ο ίδιος ο Βλαντίμιρ Πούτιν και άλλα μεγάλα ονόματα της Ρωσίας. Για παράδειγμα, ο κυβερνήτης της Αγίας Πετρούπολης Αλεξάντερ Μπέγκλοφ και ο πρώην κυβερνήτης (και βετεράνος της KGB) Γκεόργκι Πολταβτσένκο, τον οποίο μετακίνησε το 2018 ο Πούτιν από τη θέση του κυβερνήτη και τον τοποθέτησε πρόεδρο στην κολοσσιαία ναυπηγική εταιρεία USC. Η USC βρέθηκε τον Απρίλιο στο στόχαστρο των αμερικανικών κυρώσεων. Παράλληλα, «ψυχή» του ρωσικού ιδρύματος στήριξης της Μονής Παντελεήμονος θεωρείται ο επιχειρηματίας και συνιδρυτής της ρωσικής τράπεζας SMP, Κονσταντίν Γκολοστσάποφ, ο αποκαλούμενος και «μασέρ του Πούτιν», καθώς υπήρξε κατ’ επάγγελμα μασέρ, γνώρισε τον Πούτιν πριν από πολλά χρόνια σε αγώνες τζούντο στην Αγία Πετρούπολη και ανήκει στον στενό κύκλο του Ρώσου προέδρου. Σύμφωνα με τους «FinancialTimes», ο Κονσταντίν Γκολοστσάποφ ήταν ένας από τους πρώτους που επισκέφθηκαν το Άγιον Όρος το 1998. Γύρισε πίσω μαγεμένος και μετέφερε στα μέλη του κλειστού κύκλου τις εμπειρίες του.

Η επίσκεψη Πούτιν

Η πρώτη επίσκεψη του Πούτιν στην Αθωνική Πολιτεία έγινε το 2005, όταν ο πρόεδρος της Ρωσίας επισκέφθηκε τη Μονή Αγίου Παντελεήμονος και ανέβηκε στο διάσημο καμπαναριό που φιλοξενεί τη μεγαλύτερη καμπάνα του Αγίου Όρους, βάρους 13 τόνων, που, όταν χτυπάει, λέγεται ότι ακούγεται έως τον Πολύγυρο, δεκάδες χιλιόμετρα μακριά. Εξέχουσα θέση στη λίστα των χορηγών του Ιδρύματος της Μονής Παντελεήμονος κατέχουν οι δισεκατομμυριούχοι Μπόρις και Αρκάντι Ρότενμπεργκ, παιδικοί φίλοι του Πούτιν. Μαζί προπονούνταν στο τζούντο, στην Αγία Πετρούπολη, και ακόμα και σήμερα λέγεται ότι δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους στο άθλημα. Ο Μπόρις Ρότενμπεργκ, εκτός από αντιπρόεδρος της ρωσικής ομοσπονδίας τζούντο, είναι ο κύριος μέτοχος της τράπεζας SMP, στέλεχος της Gazprom και εργολάβος κατασκευών δισεκατομμυρίων ευρώ στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς του Σότσι. Ο Ρότενμπεργκ βρέθηκε στη λίστα των κυρώσεων των ΗΠΑ από το 2014 και πρόσφατα και στο στόχαστρο του Λονδίνου. Η κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον ανακοίνωσε τον Φεβρουάριο το «πάγωμα» της περιουσίας του στο Ηνωμένο Βασίλειο και του απαγόρευσε την είσοδο στη χώρα.

Ο αρχιμανδρίτης Εφραίμ

Διείσδυση του ρωσικού στοιχείου εντοπίζουν οι εκθέσεις των ελληνικών αρχών και στη Μονή Βατοπεδίου, όπου ηγούμενος είναι ο πολυσυζητημένος αρχιμανδρίτης Εφραίμ, καθώς επίσης στις Μονές Σίμωνος Πέτρας και Φιλοθέου. Σε ό,τι αφορά τη Μονή Βατοπεδίου, οι σχέσεις του αρχιμανδρίτη Εφραίμ με το Κρεμλίνο θεωρούνται εξαιρετικές και το ίδιο και η επαφή του με τον Πατριάρχη Μόσχας. Ένα ενδιαφέρον περιστατικό, σύμφωνα με αποκαλυπτικό δημοσίευμα του Protagon,ερμηνεύεται από κάποιους ως δηλωτικό των ανωτέρω δεσμών.

Τον Ιανουάριο του 2019, ο Γέροντας Εφραίμ ορίστηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο μέλος της αντιπροσωπείας του Αγίου Όρους, που θα ταξίδευε στο Κίεβο για την τελετή ενθρόνισης του Προκαθημένου της νέας Αυτοκέφαλης Ουκρανικής Εκκλησίας, Μητροπολίτη Επιφανίου. Ο ορισμός του στην αντιπροσωπεία από τον Πατριάρχη εκτιμήθηκε από εκκλησιαστικούς κύκλους ότι θα τον έφερνε σε δύσκολη θέση έναντι των Ρώσων, καθώς, μετά την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, ο νέος επικεφαλής της αποτελούσε «κόκκινο πανί» τόσο για τον Πούτιν όσο και για τον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο.

Τελικά, ο ηγούμενος Εφραίμ ταξίδεψε στο Κίεβο αλλά δεν συμμετείχε στην τελετή που πραγματοποιήθηκε στον Καθεδρικό Ναό της Αγίας Σοφίας, διότι εισήχθη αιφνιδιαστικά σε κλινική. Σύμφωνα με όσα ανέφεραν τότε κύκλοι προσκείμενοι στον Εφραίμ, «μετά την άφιξη της πτήσης στην οποία επέβαινε, από την Κωνσταντινούπολη στο Κίεβο, ο Γέροντας ένιωσε έντονη αδιαθεσία. Αμέσως μετά την άφιξή του και επειδή η κατάστασή του επιδεινώθηκε, μετέβη σε κλινική του Κιέβου, όπου οι γιατροί διέγνωσαν ότι είχε περάσει έμφραγμα. Του παρασχέθηκαν οι πρώτες βοήθειες και του έκαναν αμέσως εισαγωγή».

Ο νέος Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Ουκρανίας, Μητροπολίτης Επιφάνιος, επισκέφθηκε δύο ημέρες μετά τον Γέροντα Εφραίμ στην κλινική του Κιέβου για να του ευχηθεί περαστικά, με τους πιο καχύποπτους να σχολιάζουν, με βάση και τη φωτογραφία που δημοσιεύτηκε, ότι τον βρήκε αρκετά καλά. Στη συνέχεια, ο Γέροντας Εφραίμ επέλεξε την τακτική των ίσων αποστάσεων και το 2021 υποδέχθηκε στη Μονή Βατοπεδίου ισχυρούς Ρώσους επιχειρηματίες που συνόδευαν τον υφυπουργό Πολιτισμού της Ρωσίας Σεργκέι Ομπριβάλιν.

Το «όπλο» του ολιγάρχη

Το ρωσικό ενδιαφέρον εστιάζεται και στη Μονή Σίμωνος Πέτρας, όπου ηγούμενος είναι ο αρχιμανδρίτης Ελισσαίος, ένα από τα ισχυρά πρόσωπα του Αγίου Όρους που τάσσεται υπέρ της αυτονομίας. Η Μονή περιγράφεται ως «στρατηγικά φιλορωσική» και φιλοξενεί κατά καιρούς ισχυρούς άνδρες της Ρωσίας. Φιλορωσικό πρόσημο και προσωπικές σχέσεις με τον Ρώσο πρωθυπουργό Μιχαήλ Μισούστιν και την οικογένειά του διατηρεί, από την πλευρά του, ο ηγούμενος της Μονής Φιλοθέου, αρχιμανδρίτης Νικόδημος. Ο πρωθυπουργός της Ρωσίας έχει επισκεφθεί δύο φορές τη Μονή, το 2020 και το 2021. Όταν το δίμηνο Δεκεμβρίου 2021 – Ιανουαρίου 2022, η Μονή έζησε δύσκολες στιγμές λόγω των αυξημένων κρουσμάτων κορονοϊού, το Κρεμλίνο αντέδρασε αμέσως.

Στις αρχές Ιανουαρίου, αεροπλάνο με ιατρικό προσωπικό και φάρμακα απογειώθηκε από τη Μόσχα για να βοηθήσει τους μοναχούς του Αγίου Όρους στη Μονή Φιλοθέου. Νωρίτερα, το 2020, ο ηγούμενος της Μονής Φιλοθέου, αρχιμανδρίτης Νικόδημος, συνελήφθη, σύμφωνα με τις εκθέσεις των κρατικών αρχών, σε αεροδρόμιο της Κρήτης με όπλο που φέρεται να του είχε χαρίσει Ρώσος ολιγάρχης. Η παραπάνω σύνθετη εικόνα της ρωσικής διείσδυσης στην Αθωνική Πολιτεία δεν αντιπροσωπεύει ασφαλώς το σύνολο των μονών. Η Μονή Μεγίστης Λαύρας, στην οποία ηγούμενος είναι ο αρχιμανδρίτης Πρόδρομος και είναι η πρώτη στην ιεραρχία των μονών του Αγίου Όρους, ανήκει σταθερά στις φιλοπατριαρχικές μονές.

Παραλλήλως, το 2019, ο ηγούμενος της Μονής Ξενοφώντος, αρχιμανδρίτης Αλέξιος, όχι μόνο τάχθηκε υπέρ της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής Εκκλησίας αλλά και συμμετείχε κανονικά στην τελετή ενθρόνισης του Προκαθημένου της Επιφάνιου στο Κίεβο ως επίσημος απεσταλμένος του Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Άριστες σχέσεις με το Οικουμενικό Πατριαρχείο διατηρεί και ο ηγούμενος της Μονής Παντοκράτορος, αρχιμανδρίτης Γαβριήλ, ενώ φιλοπατριαρχικές μονές θεωρούνται και οι Μονές Ιβήρων, Σταυρονικήτα, Διονυσίου και Κουτλουμουσίου.

Η επίσκεψη του Πατριάρχη

Με δεδομένη την «πολεμική ατμόσφαιρα» μεταξύ Φαναρίου και Μόσχας, αλλά και με τα όσα διαδραματίζονται στη Μονή Εσφιγμένου η επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου στην Αθωνική Πολιτεία το τριήμερο 27-29 Μαΐου αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα.

Η Ρωσική Εκκλησία δεν αποκλείει να γίνουν ακόμα και απελάσεις μοναχών από το Άγιον Όρος. Κάτι που σημαίνει ότι θα βαθύνει το ρήγμα στις σχέσεις Αθήνας – Μόσχας, ειδικά μετά τις απελάσεις Ρώσων διπλωματών. Όπως δήλωσε στο ρωσικό ειδησεογραφικό πρακτορείο TASSο Ντιμίτρι Σαφόνοφ, γραμματέας Διαθρησκειακών Σχέσεων του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, η Ρωσική Εκκλησία φοβάται πως οι Ρώσοι μοναχοί στο Άγιον Όρος μπορεί να εκδιωχθούν βίαια.

 

του Φώτη Σιούμπουρα

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

 

Προβολές: 196