Οι εξελίξεις στο μέτωπο της Ουκρανίας και ο ενεργειακός «πόλεμος»έχουν επισκιάσει, λόγω της αμεσότητας των επιπτώσεών τους, την κλιματική αλλαγή,που δεν πάει πίσω σε καταστροφές, δείχνοντας το βίαιο πρόσωπό της ολοένα και πιο συχνά. Επιστημονικά μοντέλα προβλέπουν ότι οι πυρκαγιές (ακόμα και)στα βόρεια δάση και στην Αρκτική τούνδρα θα αυξηθούν μέχρι και τέσσερις φορές έως το 2100. Περιοχές της Σιβηρίας έχουν ήδη θερμοκρασίες 30 βαθμών Κελσίου, που κρατάει για μήνες κάθε φορά που συμβαίνει.

Ο κόσμος μας οδεύει προς τους συν 3 βαθμούς Κελσίου, έχει πει ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ενώ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής πρέπει η άνοδος της θερμοκρασίας στον πλανήτη να περιοριστεί στον συν 1,5 βαθμό Κελσίου, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα – ένας φιλόδοξος στόχος της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα.

Πριν από λίγες μέρες, ο Τομά Λοβό, ερευνητής στο εργαστήριο κλιματικών και περιβαλλοντικών επιστημών της Γαλλίας,υπολόγισε ότι η ποσότητα του μεθανίου (αιτία αύξησης του θερμοκηπίου μετά το CO2),που απελευθερώθηκε από τις εκρήξεις στους αγωγούς NordStream1 και 2,ισοδυναμεί με τις εκπομπές περίπου ενός εκατομμυρίου αυτοκίνητων μέσα σε έναν χρόνο!

Η νέα τροπή στον πόλεμο της Ουκρανίας, με την προσάρτηση από τη Ρωσία των περιοχών Ντόνετσκ, Λουχάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια, αυξάνει ακόμα περισσότερο τη ζήτηση και τη χρήση φυσικού αερίου και την καύση άνθρακα,φέρνοντας την ανθρωπότητα ακόμα πιο πίσω, σεένα ζήτημα που αφορά τη μοίρα του πλανήτη.

Περιβαλλοντικοί μετανάστες

Ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης του ΟΗΕ εκτιμά ότι θα έχουμε «έως και ένα δισεκατομμύριο περιβαλλοντικούς μετανάστες τα επόμενα 30 χρόνια. Ο αριθμός των μεταναστών έχει διπλασιαστεί παγκοσμίως την τελευταία δεκαετία».

Σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις,μπορεί να είναι 1,2 δισεκατομμύρια έως το 2050 και 1,4 δισεκατομμύρια έως το 2060. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι περισσότεροι από 13 εκατομμύρια κάτοικοι του Μπαγκλαντές ή περίπου το 10% του πληθυσμού αναμένεται να έχουν εγκαταλείψει τη χώρα τους έως το 2050.Σήμερα, «τα 50 εκατομμύρια άτομα που έχουν εκτοπιστεί λόγω του κλίματος είναι ήδη περισσότερα από αυτά που φεύγουν από πολιτικές διώξεις»!

Οι κλιματικοί κίνδυνοι είναι φυσικές συνέπειες «που κάνουν κύκλους. Πάντα είχαμε τυφώνες, ξηρασίες και πυρκαγιές σε δάση και πλημμύρες», αλλά«πλέον γινόμαστε μάρτυρες μιας κλίμακας καταστροφών που είναι νέα και τρομακτική».

Το περιβαλλοντικό πρόγραμμα του ΟΗΕ εκτιμά ότι «η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και η αντιμετώπιση των ζημιών θα κοστίσουν στις αναπτυσσόμενες χώρες 140 με 300 δισ. δολάρια ετησίως μέχρι το 2030».

Έχουμε φτάσει να βλέπουμε διπλάσιες μέρες που οι θερμοκρασίες ξεπερνούν το θανατηφόρο επίπεδο για τον άνθρωπο, δηλαδή τους 50 βαθμούς Κελσίου, επισημαίνει η επιστημονική κοινότητα: Με κάθε βαθμό αύξησης της θερμοκρασίας, περίπου «ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι θα ωθούνται έξω από τη ζώνη στην οποία οι άνθρωποι ζουν εδώ και χιλιάδες χρόνια».

Φυσικές καταστροφές

Ο αριθμός των καταστροφών, ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής,«έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια. Σε επίπεδο δεκαετίας μεταξύ του 2006 και το 2016, ο ρυθμός της παγκόσμιας ανόδου της στάθμης της θάλασσας ήταν 2,5 φορές ταχύτερος από ό,τι ήταν σχεδόν όλο τον 20ό αιώνα».

Στοιχεία της Έκθεσης του ΟΗΕ για την Παγκόσμια Ανάπτυξη των Υδάτων 2020 (UNWWWDR) δείχνουν ότι «περίπου το 74% όλων των φυσικών καταστροφών μεταξύ 2001 και 2018 είχε σχέση με το νερό και ότι,τα τελευταία 20 χρόνια, ο συνολικός αριθμός θανάτων που προκλήθηκαν μόνο από πλημμύρες και ξηρασίες ξεπέρασε τους 166.000 – οι πλημμύρες και οι ξηρασίες επηρέασαν περισσότερα από τρία δισεκατομμύρια ανθρώπους και προκάλεσαν συνολικά οικονομικές ζημιές που ανήλθαν στα 700 δισεκατομμύρια δολάρια».
Η κλιματική κρίση «έχει ήδη ξεριζώσει εκατομμύρια ανθρώπους στις ΗΠΑ: Το 2018, 1,2 εκατομμύρια εκτοπίστηκαν από ακραίες συνθήκες, πυρκαγιές, καταιγίδες και πλημμύρες (Climate Central). Εκτιμάται ότι,έως το 2050, μισό εκατομμύριο κατοικίες στις ΗΠΑ θα βρίσκονται σε γη που θα πλημμυρίζει τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο».

Σύμφωνα με τον παγκόσμιο μετεωρολογικό οργανισμό (WMO 2021 -WorldMeteorologicalOrganization)«ο αριθμός των καταστροφών που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες –πλημμύρες, ξηρασίες, καταιγίδες και ακραίες θερμοκρασίες– αυξήθηκε κατά πέντε φορές τα τελευταία 50 χρόνια, στοιχίζοντας, κατά μέσο όρο, τις ζωές 115 ανθρώπων και οικονομικές απώλειες της τάξης των 202 εκατομμυρίων δολαρίων κάθε μέρα.Περισσότεροι από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε χώρες «υπό πίεση νερού» και 3,6 δισεκατομμύρια αντιμετωπίζουν ανεπαρκή πρόσβαση σε νερό τουλάχιστον έναν μήνα τον χρόνο.Οι κίνδυνοι που σχετίζονται με το νερό έχουν αυξηθεί σε συχνότητα τα τελευταία 20 χρόνια. Από το 2000, οι καταστροφές που σχετίζονται με τις πλημμύρες αυξήθηκαν κατά 134%, και ο αριθμός και η διάρκεια των ξηρασιών αυξήθηκαν επίσης κατά 29%».

Κοινωνικές αντιθέσεις

Διεθνείς μελέτες αναφέρουν ότι «ο παγκόσμιος πληθυσμός θα συνεχίσει να αυξάνεται τις επόμενες δεκαετίες: Ίσως να φτάσει τα 10 δισεκατομμύρια τη δεκαετία του 2060. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης θα σημειωθεί στις τροπικές περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο από την κλιματική αλλαγή. Αυτό θα έχει ως συνέπεια την τάση φυγής των ανθρώπων προς βόρειες περιοχές.

Με την ευκαιρία αυτής της διαπίστωσης, επισημαίνουμε ότι «αντίθετο πρόβλημα αντιμετωπίζει ο Βορράς που πλήττεται από δημογραφική κρίση: Ένας μεγάλος σε αριθμό γερασμένος πληθυσμός υποστηρίζεται από ένα πολύ μικρό εργατικό δυναμικό. Η Βόρεια Αμερική και η Ευρώπη έχουν 300 εκατομμύρια άτομα πάνω από την παραδοσιακή ηλικία συνταξιοδότησης (65+) και, μέχρι το 2050, η αναλογία οικονομικής εξάρτησης γήρατος εκεί προβλέπεται να είναι 43 ηλικιωμένοι ανά 100 εργαζομένους ηλικίας 20-64 ετών».

H κρίση πλανητικής κλίμακας απαιτεί, λένε οι πιο αισιόδοξοι, ένα παγκόσμιο σύμφωνο για το κλίμα και τη μετανάστευση. Να δούμε ποιος θα κάνει το πρώτο βήμα.

Πρωταγωνιστές ρύπανσης στην ΕΕ

H Ισπανία ευθύνεται για το 8% των συνολικών εκπομπών του θερμοκηπίου στην Ευρώπη και είναι τέταρτη στη σειρά μετά την τριάδα που προηγείται: Γερμανία (28%), Πολωνία (12%) και Ιταλία (10%), μας πληροφορεί το Παρατηρητήριο Βιωσιμότητας.

Δέκα εταιρείες (Repsol, Endesa, EDP, Arcelormittal, Naturgy, Cepsa, FCC, CEMEX, Iberdrola και Lafargeholcim), με δραστηριότητες στη χώρα,συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο μερίδιο εκπομπών. Όλες μαζί ευθύνονται για το 18,7% των συνολικών εκπομπών στην Ισπανία.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στόχο συνολικά τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% από τα επίπεδα του 1990 έως το 2030, με απώτερο στόχο τις καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050.

 

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο