Οι μυστικές συζητήσεις για… τερατογένεση

Το είπε αρχικώς, τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, όταν αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας των κομμάτων της αντιπολίτευσης ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ και ΜεΡα25, την οποία και χαρακτήρισε «πολιτική τερατογένεση».

Το «επιβεβαίωσε» λίγο αργότερα ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας, όταν μίλησε για «κυβέρνηση των ηττημένων», που θα μπορούσε να σχηματισθεί, υπονοώντας βεβαίως ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα είχε χάσει τις εκλογές, αλλά μαζί με άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν τον μαγικό αριθμό των 151 εδρών. Το τελευταίο χρονικό διάστημα όμως ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ έπαψε να αναφέρεται στην«κυβέρνηση των ηττημένων» (είπε μία φορά ότι δεν σκοπεύει να σχηματίσει κυβέρνηση των ηττημένων και δεν το ξαναείπε) καιμιλά για «προοδευτικές πλειοψηφίες», για κυβερνήσεις από την πρώτη Κυριακή, ενώ παράλληλα καλλιεργεί ένα περιβάλλον πιθανής αμφισβήτησης του εκλογικού αποτελέσματος(παρότι διέψευσε τη σχετική φημολογία).

Πού «ποντάρει»;

Ποντάρει, όπως υποστηρίζει,σε πρωτιά για να σχηματίσει «κυβέρνηση προοδευτικής κατεύθυνσης» ή «ειδικού σκοπού», κατά πως λένε στην Κουμουνδούρου.Και εντάξει, λίγες μέρες πριν από τις εκλογές οι αρχηγοί των κομμάτων –και ιδιαίτερα αυτοί που βρίσκονται σε δύσκολη θέση– μπορεί να υπόσχονται και πρωτιές στο κομματικό τους ακροατήριο, αλλά:

Πρώτον, πόση αλήθεια κρύβεται πίσω από το «δεν σκοπεύω να σχηματίσω κυβέρνηση των ηττημένων» του Τσίπρα και,δεύτερον,πόσο εφικτό είναι στις προσεχείς εκλογές να προκύψει «κυβέρνηση προοδευτικής κατεύθυνσης» ή «ειδικού σκοπού»;

Τον προβληματισμό αυτό έθεσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος αργά το βράδυ ανήμερα Τσικνοπέμπτης είπε, μιλώντας στην κρατική τηλεόραση, ότι κάποιοι στο παρασκήνιο ψάχνονται μανιωδώς για να σχηματίσουν «κυβέρνηση ηττημένων», μετά τις εκλογές. Και δεν πέρασαν λίγες ώρες από τη συνέντευξη του πρωθυπουργού και ήλθε η…επιβεβαίωση των όσων είχε πει περί παρασκηνιακών κινήσεων, από δημοσιεύματα ότι ο Γιώργος Παπανδρέου παρευρέθηκε σε γεύμα με τον Αλέξη Τσίπρα, σε σπίτι «γεφυροποιού» δημοσιογράφου, όπου και έγινε συζήτηση (εν αγνοία του Νίκου Ανδρουλάκη, λένε οι πληροφορίες) για το ενδεχόμενο σχηματισμού συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ. Μάλιστα, ο ίδιος ο Γιώργος Παπανδρέου με δήλωσή όχι μόνον δεν αρνήθηκε τη συνάντηση, αλλά προχώρησε σε έμμεση επιβεβαίωση των όσων πιθανόν συζήτησε με τον Αλέξη Τσίπρα, μιλώντας για «συνέπειες» και άλλα συναφή. Και το «κλου της ιστορίας»προέρχεται από την Πειραιώς , η οποία υποστηρίζει ότι το σενάριο συγκρότησης κυβέρνησης «ειδικού σκοπού» μετά τις εκλογές της απλής αναλογικής«εμπνεύστηκε και καλλιεργεί ο Κώστας Λαλιώτης», οποίος εσχάτως έχει εγκατασταθεί στη Χαριλάου Τρικούπη, όπου και διατηρεί γραφείο.

Πάντως, η αναφορά του πρωθυπουργού στην κυβέρνηση των ηττημένων δημιούργησε αίσθηση.«Ο κ. Τσίπρας μάς είπε ότι δεν θα κάνει κυβέρνηση ηττημένων», είπε ο κ. Μητσοτάκης. «Δεν πιστεύω τίποτα από όσα λέει ο κ. Τσίπρας. Δεν τον πιστεύω όταν λέει ότι δεν θα το διερευνήσει…Και αριθμητικά θα μπορούσε να σχηματιστεί κυβέρνηση από το δεύτερο, τρίτο και το τέταρτο κόμμα. Είναι ένα ενδεχόμενο.Οι πολίτες πρέπει να ξέρουν πως μπορεί να προκύψει κάτι τέτοιο από τις πρώτες κάλπες».

Μια τέτοια κυβέρνηση, εκτιμούν στο Μέγαρο Μαξίμου, μεθοδεύεται να έχει ως «ειδικό σκοπό» την, πέραν της δικαστικής έρευνας,«διερεύνηση» του θέματος των παρακολουθήσεων και κυρίως την αλλαγή του εκλογικού νόμου, έτσι ώστε και οι επόμενες εκλογές να γίνουν με απλή αναλογική – για να κλείσουν το δρόμο στη Νέα Δημοκρατία. Είναι το σενάριο που ο κ. Μητσοτάκης έχει αποκαλέσει «πολιτική τερατογένεση» και στο Μέγαρο Μαξίμου ονομάζουν «κυβέρνηση Φρανκεστάιν».

Η στόχευση της Κουμουνδούρου

Πώς όμως μπορεί να οδηγηθούμε, υπό τις παρούσες δημοσκοπικές έρευνες, στον σχηματισμό μιας κυβέρνησης «ειδικού σκοπού»ή «προοδευτικής κατεύθυνσης», όπως τελευταίως θέλει να φαντασιώνεται ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης;

Όλες οι έρευνες, και αυτές με τις οποίες έπεσε η αυλαία του 2022 αλλά και εκείνες της νέας χρονιάς,δίνουν ένα προβάδισμα της ΝΔ έναντι του ΣΥΡΙΖΑ μεταξύ 6,5% και 8,5% στην απλή πρόθεση ψήφου.Αν ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να έχει ελπίδες, για σχηματισμό συμμαχικής κυβέρνησης, πρέπει να «κρατήσει» τη ΝΔ σε χαμηλές πτήσεις, της τάξης του 31%-32% το πολύ, στην πρώτη κάλπη. Όχι για να βγει πρώτος, αλλά για να ανατρέψει το κλίμα, οδεύοντας προς τις δεύτερες εκλογές με τον… αέρα ότι «το παιχνίδι παίζεται» ακόμα και για την πρωτιά και ότι δημιουργούνται συνθήκες για σχηματισμό κυβέρνησης«προοδευτικής κατεύθυνσης».

Αυτή ακριβώς είναι η στόχευση της Κουμουνδούρου. Αν την αποτυπώσουμε με αριθμούς, προκύπτει η εξής εικόνα: ΝΔ 31%-32% και ΣΥΡΙΖΑ 27%-28% στην πρώτη κάλπη. Άλλος τρόπος δεν υπάρχει, προκειμένου η αξιωματική αντιπολίτευση να μπορέσει να λανσάρει το αφήγημα ότι η ΝΔ δεν διαθέτει τη νομιμοποίηση να γίνει κυβέρνηση, επιχειρώντας να πλήξει την ψυχολογία των ψηφοφόρων του Κέντρου ενόψει της δεύτερης κάλπης.Είναι ρεαλιστικά όλα αυτά; Με βάση τα νούμερα των τελευταίων δημοσκοπικών ερευνών, ο μέσος όρος στην απλή πρόθεση ψήφου για τη ΝΔ κινείται στο 32%-32,5%, γεγονός που παραπέμπει σε μια πρόθεση ψήφου επί των εγκύρων γύρω στο 33%-34%. Δεδομένου ότι θεωρείται αναμενόμενη και μια προσθήκη δύο-τριών μονάδων από τη δεξαμενή των αναποφάσιστων, η οποία κινείται γύρω στο 10%-13%, αυτό παραπέμπει σε ένα 35%-37% στην πρώτη κάλπη.Αν λοιπόν η εκλογική επίδοση της ΝΔ κυμανθεί στα επίπεδα που σήμερα δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, τότε στη δεύτερη κάλπη, με την πόλωση που φυσιολογικά θα προκύψει, αυτό το 32%-32,5% της πρώτης κάλπης θα μετατραπεί λογικά σε 34%-35%, ποσοστό που επί των εγκύρων εκτιμάται ότι θα ανέβει στο 35%-36%.Συνυπολογίζοντας και κάποιο μερίδιο από τους αναποφάσιστους, ένα τελικό ποσοστό στο 36%-38% δεν είναι απίθανο. Αυτή η δυνατότητα καταγράφεται και σε όσες έρευνες έχει τεθεί ερώτημα πρόθεσης ψήφου και για τις δεύτερες εκλογές.

Φαίνεται ότι η προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ «μείωσης των ποσοστών της ΝΔ πάση θυσία» δεν φαντάζει ρεαλιστική με τα σημερινά δεδομένα των ερευνών. Όταν τα ποσοστά της κινούνται επί έναν και πλέον χρόνο, εν μέσω πολέμου, ενεργειακής κρίσης και υποκλοπών, σταθερά πέριξ του 32%, τι είναι αυτό που θα αλλάξει δραματικά μέσα σε 30-40 μέρες μέχρι την κάλπη;

Το βασικό διακύβευμα

Γεγονός όμως είναι ότι διαμορφώνεται καιρό τώρα στην πολιτική ζωή του τόπου ένα κλίμα ότι το αποτέλεσμα των εκλογών είναι προδιαγεγραμμένο. Aν σκεφτούμε ότι το βασικό διακύβευμα της ερχόμενης εκλογικής μάχης είναι βασικά η δυνατότητα ή όχι αυτοδύναμης κυβέρνησης και όχι απλά η πρωτιά, αυτό συνιστά σφάλμα που εμπεριέχει κινδύνους.

Οι 7 ή 8 μονάδες διαφορά της ΝΔ από τον ΣΥΡΙΖΑ στην πρόθεση ψήφου, διαφορά που είδαμε σε όσες δημοσκοπήσεις έγιναν, δημιουργούν μια αίσθηση πιθανής ευκολίας που αντικειμενικά καλλιεργεί ένα κλίμα εφησυχασμού, γεγονός πολύ επικίνδυνο ενόψει εκλογικής αναμέτρησης.

Η ΝΔ φαίνεται να«παλεύει» με αξιώσεις την αυτοδυναμία στις δεύτερες εκλογές, αλλά οι εκτιμήσεις με βάση τα δημοσκοπικά ευρήματα είναι οριακές.

Οι πρώτες εκλογές θα γίνουν με απλή αναλογική, γεγονός που δεν καθιστά το πρώτο κόμμα αδιαφιλονίκητο νικητή των εκλογών, αφού υπάρχει ενδεχόμενο να μην μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση. Το πρώτο κόμμα θα έχει τον πρώτο λόγο, αλλά μπορεί να μην έχει και τον τελευταίο για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Και αυτό διότι το σύστημά μας είναι κοινοβουλευτικό και κυβέρνηση θα σχηματίσει όποιος ή όποιοι καταφέρουν να συγκεντρώσουν πλειοψηφία 151 βουλευτών.Βεβαίως, το πρώτο κόμμα, που θα έχει εκλέξει τους περισσότερους βουλευτές, θα μπορεί ευκολότερα να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργαζόμενο, για παράδειγμα, με το τρίτο. Aν η ΝΔ είναι πρώτο κόμμα χωρίς αυτοδυναμία, θα μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας με το τρίτο κόμμα, που εικάζεται βασίμως ότι θα είναι το ΠΑΣΟΚ. Υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι ΝΔ και ΠΑΣΟΚ θα συγκεντρώνουν ποσοστό άνω του 51%.Όμως, αν για οποιονδήποτε λόγο αυτή η συνεργασία δεν γίνει (π.χ. επειδή το ΠΑΣΟΚ δεν θα θέλει), μπορεί να διερευνηθεί το ενδεχόμενο να σχηματίσουν κυβέρνηση το δεύτερο και το τρίτο κόμμα, μαζί με ένα μικρότερο, αν όλα μαζί συγκεντρώνουν 151 βουλευτές. Φυσικά, θα πρόκειται για εξαιρετική περίπτωση, μάλλον για ακραίο ενδεχόμενο. Γι’ αυτό ο Τσίπρας μίλησε για «κυβέρνηση ηττημένων», στην οποία τώρα δεν ποντάρει. Όπως λέει σήμερα, προσβλέπει μόνο στην πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ.

Για να συμβούν όλα αυτά, πρέπει το αποτέλεσμα να είναι ριζικά διαφορετικό από αυτό που παρουσιάζουν οι ευνοϊκές για την κυβέρνηση δημοσκοπήσεις. Πρέπει, δηλαδή, η διαφορά των δύο πρώτων κομμάτων να είναι πολύ μικρή: Αν π.χ. η διαφορά ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ είναι της τάξεως των τουλάχιστον πέντε (και πάνω) μονάδων, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις (π.χ. ΝΔ 35%, ΣΥΡΙΖΑ 30%), το σενάριο της «κυβέρνησης των ηττημένων» δεν θα υφίσταται. Θα γίνουν δεύτερες εκλογές και η αυτοδυναμία θα είναι σχεδόν σίγουρη. Αν, όμως, η διαφορά των δύο κομμάτων είναι μικρή (π.χ. περί τις 2 μονάδες), τότε τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί. Φυσικά, ο σχηματισμός κυβέρνησης συνεργασίας κομμάτων της σημερινής αντιπολίτευσης (π.χ. ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ) θα διευκολυνθεί πολύ αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτο κόμμα έστω με μια ψήφο, διότι τότε θα έχουν ανατραπεί όλες οι προβλέψεις. Πάντως, κομματικά στελέχη στην Πειραιώς μελετούν όλα τα σενάρια και λαμβάνουν υπ’ όψιν στην πραγματικότητα τρεις αριθμούς. Ο ΣΥΡΙΖΑ να έχει ποσοστό 31%, το ΠΑΣΟΚ 12% και το ΜέΡΑ25 4%. Στην περίπτωση αυτή, υποστηρίζουν κυβερνητικά στελέχη, ο Αλέξης Τσίπρας θα έχει τον αριθμό των βουλευτών που του χρειάζονται για να συγκροτήσει κυβέρνηση. Όμως δεν είναι βέβαιο ότι το ΜέΡα25 θα συγκεντρώσει 3% και θα μπει στη Βουλή.

«Να μπει φρένο»

Κρίνοντας από τα δημοσκοπικά ποσοστά των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής (με την προϋπόθεση ότι το κόμμα Κασιδιάρη με απόφαση του Αρείου Πάγου δεν θα συμμετάσχει στις εκλογές) διαμορφώνονται σε ένα 7%- 8%. Σε αυτά συνυπολογίζουμε ένα άθροισμα μικρότερων κομμάτων που ανάμεσά τους μόνο η Εθνική Δημιουργία συγκεντρώνει πάνω από 1% και άρα εμφανίζεται στους πίνακες της πρόθεσης ψήφου. Όσο για τον πήχη αυτοδυναμίας για το πρώτο κόμμα, αυτός διαμορφώνεται στο 38%-38,3% (το άθροισμα των ποσοστών των κομμάτων που έμειναν εκτός Βουλής το 2019 ήταν 8,08%). Τι συμβαίνει ωστόσο στο σενάριο που τελικά, αντί για εξακομματική Βουλή (όπως είναι σήμερα), έχουμε πεντακομματική; Στην περίπτωση δηλαδή που μείνει εκτός Βουλής και το ΜέΡΑ25 του Γιάνη Βαρουφάκη;Θεωρητικά, αυτό εξυπηρετεί το κόμμα που θα έλθει πρώτο στις πρώτες εκλογές της απλής αναλογικής και δεν βοηθά το σενάριο σχηματισμού κυβέρνησης «προοδευτικής κατεύθυνσης».Στο σενάριο που το ΜέΡΑ25 πετύχει ποσοστό παρόμοιο με αυτό που του δίνουν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, τότε οδηγούμαστε σε μια πεντακομματική Βουλή. Σύμφωνα πάντα με αυτό το σενάριο, το συνολικό ποσοστό των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής θα κινείται στο 9,5%-10%. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, το απαιτούμενο ποσοστό για να πετύχει το πρώτο κόμμα αυτοδυναμία πέφτει μεταξύ 37,5% και 37,7%. Εάν μάλιστα το ποσοστό όσων μείνουν εκτός Βουλής διαμορφωθεί στο 11%, τότε η ανάγκη σχηματισμού αυτοδυναμίας πέφτει περαιτέρω στο 37%-37,1%.Με βάση όλα τα παραπάνω,η στρατηγική του Μεγάρου Μαξίμου στον δρόμο προς τις κάλπες επικεντρώνεται στο να αναδειχτεί πόσο σημαντική είναι η ισχυρή ψήφος στη ΝΔ από την πρώτη Κυριακή, ώστε να «μπει φρένο» στην προοπτική συγκρότησης «προοδευτικής κυβέρνησης» με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ και τη συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ.Γι’ αυτό και ο Κυριάκος Μητσοτάκης τονίζει εμφαντικά –τις τελευταίες ιδιαίτερα ημέρες– πως οι πρώτες εκλογές είναι καθοριστικές, γιατί σε αυτές θα κριθούν όλα.

 

του Φώτη Σιούμπουρα

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

Προβολές: 229