Ο απολογισμός της βίας τρομάζει, ειδικά της βίας των ανηλίκων. Οι 500 συλλήψεις και οι 1.418 προσαγωγές μόνο μέσα στους δύο τελευταίους μήνες συνιστούν ανησυχητικά νέα για ένα κομμάτι της νέας γενιάς. Τα καθημερινά περιστατικά δείχνουν αύξηση της νεανικής παραβατικότητας και ένταση της βίαιης συμπεριφοράς.

Παλαιότερα, η νεανική παραβατικότητα είχε να κάνει κυρίως με τροχαία. Έπαιρναν το αυτοκίνητο του πατέρα τους, προκαλώντας δυστυχήματα ή η Αστυνομία τούς «τσίμπαγε» επειδή οδηγούσαν χωρίς άδεια. Τα πρόσφατα στοιχεία προσθέτουν σοβαρές παραβάσεις. Βιαιοπραγία, επιθέσεις σεξουαλικού χαρακτήρα, ναρκωτικά, κατοχή όπλων. Επίσης, ειδικά στις λαϊκές γειτονιές, η σύσταση «συμμοριών» περιλαμβάνεται στις τάσεις της εποχής που ενισχύονται σε μεγάλο βαθμό από την κουλτούρα μουσικών ρευμάτων με βίαια χαρακτηριστικά.

Ωστόσο, παρά την έκρηξη των κρουσμάτων βίας, η νεανική παραβατικότητα στην Ελλάδα παραμένει σε χαμηλά επίπεδα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Υπάρχουν χώρες, όπως η Βρετανία, που η εγκληματικότητα στους νέους κάτω των 29 ετών παρουσιάζει αύξηση πάνω από 10% τον χρόνο. Αντίστοιχα και χώρες της Ανατολικής Ευρώπης εμφανίζουν πολύ δυσμενή εξέλιξη στα στατιστικά τους. Και ναι, η εικόνα είναι διαφορετική πριν και μετά την πανδημία. Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία από το Μονομελές Δικαστήριο Θεσσαλονίκης. Πριν από την πανδημία δίκαζε περίπου 700 περιπτώσεις ετησίως. Μετά την πανδημία ο αριθμός των υποθέσεων διπλασιάστηκε

Ποιες είναι οι αιτίες; Η μία μελέτη αναφέρεται στην πολιτισμική ανομοιογένεια που έφερε η μετανάστευση, η άλλη εστιάζει στα οικονομικά προβλήματα, η τρίτη στο άγχος του «ανήκειν» που αντιμετωπίζεται με την ένταξη σε κάποια ομάδα. Ωστόσο, όλες οι μελέτες έχουν έναν κοινό τόπο: το σπίτι των παιδιών.Είναι αυτή η απλή, διαχρονική αλήθεια. Τα πάντα ξεκινούν από την οικογένεια. Τα πάντα έχουν τη βάση τους σε θέματα ψυχικής υγείας που υπάρχουν στην οικογένεια ή, έστω, στο παιδί.

Τα μέτρα κατά του σχολικού εκφοβισμού, που πήρε η κυβέρνηση, είναι σωστά. Απλώς όμως είναι αστυνομικά. Αρχίζουν και τελειώνουν μέσα και έξω από την πόρτα του σχολείου. Αλλά δεν λύνουν το πρόβλημα στην πλατεία και στη γειτονιά. Δεν παρεμβαίνουν στον πυρήνα του προβλήματος.

Και ναι, μπορείς να διώξεις ένα παιδί από το σχολείο λόγω παραβατικής ή βίαιης συμπεριφοράς. Θα το τιμωρήσεις, αλλά δεν πρόκειται να λύσεις το πρόβλημα που, απλώς, θα εκδηλωθεί σε διαφορετικό πεδίο. Απαιτείται μια εθνική καμπάνια αρκούντως σκληρή για να αφυπνίσει την κοινωνία.Και απαιτείται καθολική υποστηρικτική παρέμβαση στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας προς οικογένειες και εφήβους (σε κάποιον βαθμό γίνεται τώρα)για να μην παρατηρήσουμε σε λίγα χρόνια από σήμερα αύξηση στις σχολικές αποβολές, αλλά καμία μείωση στα περιστατικά βίας. Η λογική των μέτρων δεν είναι μόνο η τιμωρία, αλλά να βρεθεί η σωστή μέθοδος ώστε οι παραβάτες να έρθουν αντιμέτωποι με τις συνέπειες των πράξεών τους νωρίτερα παρά αργότερα. Το προλαμβάνειν είναι πάντα προτιμότερο στις νεαρές ηλικίες.

 

του Φώτη Σιούμπουρα

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο