Διπλωμάτης, τακτικιστής, αδίστακτος διαπραγματευτής, γοητευτικός, λάτρης της καλής ζωής και του γυναικείου φύλου, φτιαγμένος -όπως έδειξε η ιστορία- για τα καλύτερα αλλά και τα χειρότερα
Είτε τον λατρεύεις είτε τον μισείς αναμφισβήτητα ήταν και είναι ο «ροκ σταρ» της πολιτικής ζωής, στην μεταπολιτευτική Ελλάδα. Ο «Αντρέας» γιατί έτσι φώναζαν όλοι τον Αντρέα Παπανδρέου γεννήθηκε στη Χίο στις 5 Φεβρουαρίου 1919 και πέθανε σαν σήμερα στις 23 Ιουνίου 1996. Ήταν ο ιδρυτής του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος (ΠΑ.ΣΟ.Κ.) και το βέβαιο είναι ότι «στιγμάτισε» τρείς γενιές τόσο με την προσωπική όσο και την αντισυμβατική πολιτική του πορεία.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου αντιμετώπισε με πολλή δυσπιστία τη μεταπολίτευση της 24ης Ιουλίου 1974 παρόλα αυτά επέστρεψε στην Ελλάδα στα μέσα Αυγούστου και έτσι στις 3 Σεπτεμβρίου του 1974, ανακοίνωσε την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ με τη γνωστή «Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη».
Έξω η… Μαργαρίτα!
Γόνος πολιτικής οικογένειας, σπουδαγμένος στην Αμερική, ήρθε στην Ελλάδα αμέσως μετά την κατάρρευση της χούντας «στολισμένος» με ζιβάγκο, πίπα και αριστίζουσα διάθεση…
Παντρεμένος με την Αμερικανίδα Μαργαρίτα Τσαντ εγκαταστάθηκε στην Εκάλη (πολύ σικ) έχοντας σαν σύνθημα το «έξω οι βάσεις του θανάτου»…
Τελικά η μόνη που είδε την περιβόητη «έξοδο» ήταν η Αμερικανίς σύζυγός του και αυτό για τα μάτια της αεροσυνοδού «Μιμής» την οποία και παντρεύτηκε στις 13 Ιουλίου του 1989 , αφού πρώτα είχε κάνει το περιβόητο νεύμα (προς την μετέπειτα σύζυγό του Δήμητρα Λιάνη-Παπανδρέου) κατεβαίνοντας την σκάλα του αεροπλάνου -επιστρέφοντας από το Χέρφιλντ στις 22 Οκτωβρίου του 1988- και αφού είχε «κανονίσει» να ψηφιστεί ο νόμος περί μοιχείας (έπαυε να είναι ποινικό αδίκημα)!
Πέρα όμως από την «άτακτη» ζωή του (εκτός από τα 4 παιδιά του με την Μαργαρίτα είχε και μία άλλη κόρη στην Σουηδία την οποία αναγνώρισε πολύ αργότερα), ο Αντρέας έφερε σημαντικά νομοσχέδια κατά την περίοδο της διακυβέρνησής του, κάτι που τον κατατάσσει στο «πάνθεον» των προοδευτικών ηγετών: Νομιμοποίηση του πολιτικού γάμου, ψήφος στα 18, εισαγωγή του μονοτονικού συστήματος, κατάργηση της «ποδιάς», κατοχύρωση πανεπιστημιακού ασύλου, θέσπιση επιδομάτων τέκνων, αναπηρίας δημιουργία του ΕΣΥ (ασχέτως πως κατάντησε τις επόμενες δεκαετίες) κτλ.
Άρχων και υπάρχων!
Στις εκλογές της 17 Νοεμβρίου του 1974, το νεοσύστατο ΠΑΣΟΚ παίρνει 13,58% και εκλέγει 12 βουλευτές. Είναι η εποχή που ο Αντρέας ξεκινάει την αντιαμερικανική και αντιΝΑΤΟϊκή πολιτική ρητορική του. Και έτσι όταν στις 11 Δεκεμβρίου του 1974 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής λέει στη Βουλή «Η Ελλάς ανήκει εις τον δυτικόν κόσμο» ο Αντρέας του απάντησε «Προτιμούμε να ανήκουμε εις τους Έλληνας».
Το διάστημα 1974-1981, το ΠΑΣΟΚ έχει μια θεαματική άνοδο και από το 13,58% του 1974 σαρώνει τις εκλογές το 1981 με 48,1% κάτι μοναδικό για την πολιτική ζωή της Ελλάδας.
Με προεκλογικά αλλά και μετεκλογικά συνθήματα το «Εδώ και τώρα αλλαγή» και «Η Ελλάδα στους Έλληνες», αλλά και το περιβόητο «είμαστε η κυβερνώσα Αριστερά», ο Ανδρέας Παπανδρέου έγινε ο «Αντρέας» της διπλανής πόρτας προσφέροντας του, την δημοφιλία ενός γνήσιου ροκ σταρ!
Οι κρατικοποιήσεις και το υποτιθέμενο «χαστούκι» στην οικονομική ελίτ της χώρας (έστω και αν ο ίδιος ήταν η επιτομή του μεγαλοαστισμού) καταχειροκροτήθηκε από τους Έλληνες που δεν μπορούσαν να προβλέψουν πως σιγά σιγά θα τους «κατασπάραζε» η ανεργία και το πανάκριβο κρατικοδίαιτο δημόσιο.
Από το κάρο στην… BMW
Το χειρότερο όμως ήταν πως έκανε τον Έλληνα να πιστεύει πως μπορεί να περνά καλά, με τα λεφτά των άλλων, δουλεύοντας ελάχιστα «εισπράττοντας» τα μέγιστα, μια και ο Αντρέας εκμηδένισε την απόσταση από «το κάρο στην BMW» με βίαιο, ακραίο και με τρόπους που επεξεργάζεται σήμερα ο… -τότε- ιστορικός του μέλλοντος.
Έτσι κρατισμός και συνδικαλιστική αλητεία άνθισαν την εποχή εκείνη κάνοντας σήμερα την ατάκα «ΠΑΣΟΚ… ωραία χρόνια» να δείχνει την ασυδοσία που βίωσε η πολύπαθη γενιά του… Πολυτεχνείου
«Δεν τον συμπάθησα»
Χαρισματικός «διπλωμάτης», άριστος «τακτικιστής», γοητευτικός «συνομιλητής» και σκληρός διαπραγματευτής, έδωσε στην Ελλάδα τον παγκόσμιο σεβασμό που της άξιζε… Χαρακτηριστικό ήταν αυτό που είχε πει η Μάργκαρετ Θάτσερ, που είχε συγκρουστεί άπειρες φορές με τον Ανδρέα Παπανδρέου: «Δεν τον συμπάθησα, αλλά ποτέ δεν έφυγε από Διάσκεψη Κορυφής της ΕΟΚ, χωρίς να πάρει κάτι για τη χώρα του».
Ατακαδόρος, παρορμητικός και ριψοκίνδυνος… Χαρίσματα που εκτιμούσε ιδιαίτερα το γυναικείο φύλο και τρομοκρατούσε εχθρούς, φίλους και συντρόφους…
Ποιος μπορεί να ξεχάσει το «βυθίσατε το ΧΟΡΑ» (1976) και το «Τσοβόλα δώστα όλα» (1989) ατάκες που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο άλλαξαν την μετέπειτα ιστορία της χώρας μας (προς το καλύτερο ή το χειρότερο)…
Αξέχαστος παραμένει και ο «αποκεφαλισμός» του Ασημάκη Φωτήλα ο οποίος στις 3 Ιανουαρίου του 1982 μπήκε Υφυπουργός Εξωτερικών στο αεροπλάνο από Βρυξέλλες και έφτασε στην Αθήνα απλός βουλευτής, αποδεικνύοντας με τον πιο περίτρανο τρόπο ότι, «νόμος» ήταν ότι εκείνος αποφάσιζε!
Το βρώμικο ‘89
Η χρυσόσκονη που περιέβαλε τον Αντρέα ξεθώριασε για λίγο το 1988 με το ξέσπασμα του σκανδάλου Κοσκωτά! Ο ελληνικός λαός εκείνη την εποχή έμαθε τι σημαίνει διαπλοκή και, πως… ταξιδεύουν τα εκατομμύρια μέσα σε κουτιά από pampers.
Στελέχη του ΠΑΣΟΚ αλλά και προσωπικά ο Αντρέας κατηγορήθηκαν τόσο από την κοινωνία όσο και από την αξιωματική αντιπολίτευση με αποτέλεσμα ένα ντόμινο που περιελάμβανε την εσπευσμένη μεταφορά του Αντρέα στο Νοσοκομείο Χέρφιλντ του Λονδίνου ώστε να υποβληθεί σε σοβαρή εγχείρηση καρδιάς, την πτώση της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές της 18ης Ιουνίου του 1989 και την… έναρξη του «βρώμικου ‘89» με το το στήσιμο του πρώτου Ειδικού Δικαστηρίου στη χώρα μας με κατηγορούμενο έναν πρωθυπουργό (ο οποίος δεν παρέστη) και υπουργούς της τότε κυβέρνησης.
Το μεγαλείο του ηγέτη, αλλά και η άκρατη αλαζονεία του, δημιούργησε ένα brand name και μία «σχολή» που όλοι οι μετέπειτα αρχηγοί του ΠΑΣΟΚ (και όχι μόνο) το εκμεταλλεύονται ακόμα και σήμερα όπως η ατάκα που είπε την ημέρα που παρέδιδε την εξουσία στον -μέχρι θανάτου- αντίπαλό του Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και χρησιμοποιεί ο νέος αρχηγός του «νέου» ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης:
«Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ, ενωμένο δυνατό»!
Να πούμε εδώ ότι, το Ειδικό Δικαστήριο, αθώωσε οριακά τον Ανδρέα Παπανδρέου για τις κατηγορίες περί εμπλοκής του στο σκάνδαλο Κοσκωτά, αλλά και για υποκλοπές τηλεφωνικών συνδιαλέξεων από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών. Στη δίκη αυτή καταδικάστηκαν ο Δημήτρης Τσοβόλας και ο Γιώργος Πέτσος, ενώ ο συγκατηγορούμενός τους Μένιος Κουτσόγιωργας απεβίωσε κατά τη διάρκεια της δίκης.
Χρόνια αργότερα σε τηλεοπτική εκπομπή ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δήλωσε ότι μετάνιωσε για την παραπομπή του Ανδρέα Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο.
Ο γάμος, η νίκη και το τέλος
Στις 13 Ιουλίου του 1989 παντρεύεται «δόξα και τιμή» της γνωστή «Μιμή» προκαλώντας ντελίριο τόσο μέσα στο κόμμα του όσο και στην κοινωνία γενικότερα επιβεβαιώνοντας τόσο το… ζώδιό του (υδροχόος γαρ) όσο και την αντισυμβατικότητα που κυριαρχούσε σε όλη του τη ζωή!
Στις πρόωρες εκλογές της 10ης Οκτωβρίου του 1993, ο Ανδρέας Παπανδρέου, απαλλαγμένος πλέον από τις κατηγορίες, επιστρέφει θριαμβευτικά στην εξουσία με άνετη πλειοψηφία 47%.
Όμως, η περιπέτεια του σκανδάλου Κοσκωτά και η πολιτική ένταση των προηγούμενων ετών έχουν επιβαρύνει σοβαρά την υγεία του και στις 21 Νοεμβρίου του 1995 μπαίνει εσπευσμένα στο Ωνάσειο με σοβαρά προβλήματα υγείας κάτι που τον αναγκάζει να παραιτηθεί τον Ιανουάριο του 1996 δηλώνοντας ότι «τα προβλήματα της χώρας δεν μπορούν να περιμένουν».
Στις 23 Ιουνίου 1996 ο Ανδρέας Παπανδρέου πεθαίνει μετά από οξύ ισχαιμικό επεισόδιο στο σπίτι του στην Εκάλη.
Ήταν αναμφισβήτητα ένας εκ των χαρισματικών πολιτικών προσωπικοτήτων της μεταπολίτευσης , όπως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο Λεωνίδας Κύρκος, ο Ηλίας Ηλιού και πολλοί άλλοι!
Η περίοδος διακυβέρνησής του, ταυτίστηκε με το πέρασμα της Ελλάδας στην «νέα εποχή», την πρόοδο, και την καλοπέραση, αλλά και την παρακμή και τα σκάνδαλα…
Εμείς «ζωγραφίζουμε» την προσωπικότητά του… Δουλειά της ιστορίας είναι να «ζωγραφίσει» το αποτύπωμά του!
