Η ιστορία έχει δείξει ότι οι αλλαγές αρχηγών κομμάτων γίνονται ύστερα από μια βαριά ήττα που έχει δυσκολίες στη διαχείριση, ή ύστερα από δυσκολίες των αρχηγών να κρατήσουν την ενότητα του κόμματος, λόγω της διαφαινόμενης ήττας στις εκλογές, ή ύστερα από παραιτήσεις για λόγους υγείας. Τα δαχτυλίδια της διαδοχής δίνονται με πολλούς τρόπους, άμεσους ή έμμεσους.

Η αντικατάσταση του αρχηγού θεωρείται επιβεβλημένη και αναγκαία για τη νέα αρχή και εσωτερική ανασυγκρότηση του κόμματος και έτσι αρχίζει το παιχνίδι της διαδοχής. Η πολιτική «πιάτσα» ανέκαθεν θεωρούσε ότι είναι πολύ δύσκολο να γίνει κάποιος αρχηγός κόμματος, αν δεν είναι από οικογενειακό τζάκι, δηλαδή κληρονομικό δικαίωμα, για να δοθεί το δαχτυλίδι της διαδοχής.

Για να υπάρξει ενδιαφέρον στο παιχνίδι, μπαίνουν στην κούρσα της διαδοχής ορισμένα ονόματα πρωτοκλασάτων στελεχών των κομμάτων, για να «παίξουν» ως διάδοχοι, δελφίνοι, δυνάμει αρχηγοί.

Όμως τα τελευταία χρόνια κάτι άλλαξε. Στις εσωκομματικές εκλογές του σημερινού κυβερνώντος κόμματος, όλοι ζήσαμε ανατροπές και στην τελική έκβαση της μάχης να παίρνει το δαχτυλίδι το αουτσάιντερ. Σε στοίχημα, όποιος πόνταρε τότε στο όνομα του νικητή, θα έπιανε το Τζόκερ ύστερα από πέντε τζακ ποτ!

Στις μέρες μας η απροσδόκητη απώλεια της υποψήφιας για την προεδρία του τρίτου κοινοβουλευτικού κόμματος έφερε στο προσκήνιο ούτε έναν, ούτε δύο, αλλά έξι υποψήφιους αρχηγούς, ο καθένας με την ιστορία και τις χάρες του.

Αν θέλαμε να παραμείνουμε στην ιστορία της διαδοχής αρχηγών κομμάτων, δεν χρειαζόταν να περιμένουμε τα αποτελέσματα της κάλπης. Οι εκλογές θα ήταν μια τυπική διαδικασία. Η οικογενειοκρατία κερδίζει. Το brand name του υποψηφίου μετράει πάντα πολύ περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.

Όσο όμως το πολιτικό σύστημα αλλάζει, οι ψηφοφόροι ξυπνούν, υπάρχουν απαιτήσεις, δεν αρκεί πλέον το όνομα να δώσει το στέμμα της διαδοχής.

Ειδικά για τον υποψήφιο αρχηγό με το βαρύ πολιτικό όνομα, θα πρέπει να απαντήσει τουλάχιστον σε δύο πολύ απλές ερωτήσεις των ψηφοφόρων. Με ποιον θα συμμαχήσει την επόμενη μέρα των εκλογών, αν χρειαστεί, και το κυριότερο, αν υπάρξει κίνδυνος να τους οδηγήσει εκ νέου σε μνημόνιο! Αυτά είναι τα δύο ναρκοπέδια που πρέπει να ξεπεράσει. Για τους άλλους υποψηφίους, ισχύει πάντα το πρώτο ερώτημα και υποερωτήματα με βάση τις ικανότητες, τις δεξιότητες και το παρελθόν ενός εκάστου.

Στις εσωκομματικές εκλογές για την ανάδειξη του αρχηγού κόμματος και σε περίπτωση μεγάλου αριθμού υποψηφίων, ισχύει ό,τι και στους αγώνες δρόμου μεγάλων αποστάσεων και επιβάλλεται να γνωρίζει ο υποψήφιος το σύστημα των «λαγών», αν τους χρειάζεται και πώς θα δουλέψει μαζί τους.

Ακόμη θα πρέπει να γνωρίζει το μέγεθος του κοινού που ψηφίζει, τους κομματικούς μηχανισμούς, να έχει «κολλήσει» κομματικά και επαγγελματικά ένσημα, να έχει καλές σχέσεις με τα ΜΜΕ, να δουλεύει με επαγγελματίες στην προεκλογική εκστρατεία, που έχουν επιλεγεί με αξιοκρατικούς όρους και όχι συναισθηματικούς. Με εκλεκτούς και όχι κολλητούς!

Και το κυριότερο. Να είναι έτοιμος για τα πάντα. Να μην ξαφνιάζεται από τίποτα. Το παιχνίδι της διαδοχής είναι πάντα βρόμικο. Τα χτυπήματα κάτω από τη ζώνη πολλαπλασιάζονται όσο πάμε προς την κάλπη, οι απόπειρες εξαγοράς και δωροδοκίας συνεργατών εντείνονται και οι προσπάθειες πολιτικής εξόντωσης πληθαίνουν. Όταν μπαίνεις σε ναρκοπέδιο, κινείσαι με ελιγμούς.

 

Άρθρο του Θανάση Παπαμιχαήλ – Επικοινωνιολόγου

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο