Στις αρχές Δεκεμβρίου αναμένεται –εκτός απροόπτου– να ανοίξει η ηλεκτρονική πλατφόρμα για την υποβολή των αιτήσεων συμμετοχής των ιδιοκτητών κατοικιών στο πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2021» συνολικού ύψους 632 εκατ. ευρώ, με στόχο την ενεργειακή αναβάθμιση 50.000 κατοικιών.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τις επόμενες ημέρες θα δημοσιευτεί ο πλήρης οδηγός εφαρμογής του προγράμματος, ενώ για πρώτη φορά στον προϋπολογισμό του προγράμματος θα περιλαμβάνεται και έξτρα κονδύλι 100 εκατ. ευρώ για τα ευάλωτα νοικοκυριά, με εισοδηματικά κριτήρια κάτω από 5.000 ευρώ ατομικό εισόδημα και κάτω από 10.000 οικογενειακό. Για τα εν λόγω εισοδήματα, η επιδότηση ανέρχεται στο 75%. Προβλέπεται, μάλιστα, ότι το ποσό που δεν καλύπτει το «Εξοικονομώ» θα δίνεται στα ευάλωτα νοικοκυριά με δάνειο που εγγυάται το Ταμείο Ανάκαμψης. Σε ό,τι αφορά τα κριτήρια επιλογής, κατανέμονται ως εξής: Εξοικονόμηση ενέργειας (50%), εισόδημα (14%), μονογονεϊκές (7%), πολύτεκνοι – ΑμεΑ (7%), περιοχή (7%) κ.λπ.

Επιπλέον, το πρόγραμμα προβλέπει αύξηση κατά 15% στα όρια των δαπανών για μια ευρεία γκάμα υλικών, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η εκρηκτική άνοδος που παρατηρείται τελευταία στις τιμές των πρώτων υλών.

Τα νοικοκυριά που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στο «Εξοικονομώ 2021» θα πρέπει από τώρα να αρχίσουν τις προετοιμασίες των αιτήσεών τους.

Οφείλουν να γνωρίζουν πως απαιτείται το Α’ Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης, που κατατάσσει την κατοικία τους στην ενεργειακή τάξη με βάση τα σημερινά χαρακτηριστικά του ακινήτου, καθώς και ότι ο συνολικός επιλέξιμος προς επιδότηση προϋπολογισμός των εργασιών δεν πρέπει να ξεπερνά τα 28.000 ευρώ.

Δικαίωμα συμμετοχής

Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν φυσικά πρόσωπα που έχουν εμπράγματο δικαίωμα σε επιλέξιμη κατοικία.

Το εμπράγματο δικαίωμα (πλήρης κυριότητα / επικαρπία / ψηλή κυριότητα) του αιτούντος θα πρέπει να υφίσταται κατά το έτος αναφοράς του προγράμματος (φορολογικό έτος 2020) όπως και κατά την υποβολή της αίτησης.

Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων (συγκυρίων) σε επιλέξιμη κατοικία:

·    Αν η κύρια χρήση τής υπό αίτηση κατοικίας γίνεται από έναν εκ των συγκυρίων, δικαίωμα συμμετοχής έχει μόνον ο συγκύριος που την ιδιοκατοικεί.

·    Αν η κύρια χρήση τής υπό αίτηση κατοικίας γίνεται από έτερο πρόσωπο μη συγκύριο, δικαίωμα συμμετοχής έχει οποιοσδήποτε με εμπράγματο δικαίωμα πλήρους κυριότητας / επικαρπίας (όχι ψηλή κυριότητα), με τη συναίνεση των υπολοίπων.

Δεν γίνεται δεκτή αίτηση ενεργειακής αναβάθμισης σε κατοικία της οποίας το εμπράγματο δικαίωμα αποκτήθηκε μετά τις 31/12/2020 (πρόσφατη απόκτηση ακινήτου). Πάντως, πληροφορίες αναφέρουν ότι ίσως αυτό το κριτήριο να αλλάξει.

·       Στις περιπτώσεις που, σύμφωνα με τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος κατά το έτος αναφοράς, η κατοικία ενοικιάζεται ή παραχωρείται δωρεάν ή είναι κενή, δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχει μόνον ο πλήρης κύριος ή ο επικαρπωτής.

·       Δεν είναι επιλέξιμες κατοικίες με χρήση βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Κατοικίες που επιδοτούνται

Στα πλαίσια του προγράμματος υπάρχουν δύο διακριτοί τύποι αιτήσεων:

·    Αίτηση μεμονωμένου διαμερίσματος ή μονοκατοικίας.

·    Αίτηση πολυκατοικίας (συμπεριλαμβανομένων των αιτήσεων των διαμερισμάτων ως μέρους αίτησης σε πολυκατοικία).

Επισημαίνεται ότι σε καμία περίπτωση δεν είναι επιλέξιμες οι ιδιοκτησίες του κτιρίου που δεν χρησιμοποιούνται για κατοικία (π.χ. κατάστημα στο ισόγειο κτιρίου).

Μια κατοικία, προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη, πρέπει να πληροί τις ακόλουθες γενικές προϋποθέσεις:

·       Υφίσταται νόμιμα.

·       Δεν έχει κριθεί κατεδαφιστέα.

·       Χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία.

·       Έχει καταταχθεί βάσει του Πρώτου Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (Α’ ΠΕΑ) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ’.

Επιλέξιμες δαπάνες

Ως ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας δαπανών ορίζεται η 1η Φεβρουαρίου 2020.

Δεν είναι επιλέξιμα έργα τα οποία, βάσει των προσκομιζόμενων παραστατικών δαπάνης, έχουν ολοκληρωθεί ως προς το φυσικό αντικείμενο ή έχουν εκτελεστεί πλήρως μέχρι και την ημερομηνία υποβολής της αίτησης.

Μόνον οι παρεμβάσεις που ολοκληρώνονται μετά την έκδοση του Α’ ΠΕΑ μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμες για το πρόγραμμα και, σε κάθε περίπτωση, οι δαπάνες θα πρέπει να έχουν πραγματοποιηθεί από την 1η Φεβρουαρίου 2020 και μετά.

Οι παρεμβάσεις που υποβάλλονται με την αίτηση για υπαγωγή στο πρόγραμμα προκύπτουν βάσει των συστάσεων του Ενεργειακού Επιθεωρητή και αφορούν αποκλειστικά τις ακόλουθες κατηγορίες επιλέξιμων παρεμβάσεων:

·       Αντικατάσταση κουφωμάτων.

·       Τοποθέτηση / αναβάθμιση θερμομόνωσης.

·       Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης / ψύξης.

·       Σύστημα ZNX με χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ).

·       Λοιπές παρεμβάσεις εξοικονόμησης (smart home, αναβάθμιση φωτισμού).

·       Διαδικασία υποβολής.

Οι αιτήσεις χρηματοδότησης υποβάλλονται μόνον ηλεκτρονικά και υποχρεωτικά μέσω του πληροφοριακού συστήματος του επίσημου δικτυακού τόπου του προγράμματος. Κατά το στάδιο υποβολής της αίτησης, δεν απαιτείται προσκόμιση φυσικού φακέλου με δικαιολογητικά.

Κατά τη συμπλήρωση της αίτησης γίνονται η διενέργεια αυτοματοποιημένων ηλεκτρονικών ελέγχων επιλεξιμότητας, η καταχώριση των απαιτούμενων κατά περίπτωση δικαιολογητικών, η λήψη των ενεργειακών στοιχείων του Α’ ΠΕΑ, η υποβολή της πρότασης με τα κόστη παρεμβάσεων και λοιπών δαπανών και η αρχική δήλωση χρηματοδοτικού σχήματος.

Κατά την περίοδο υποβολής αιτήσεων δίνεται το δικαίωμα ακύρωσης και επανυποβολής αίτησης. Μετά το πέρας της περιόδου υποβολής αιτήσεων, δεν επιτρέπεται η ακύρωση αίτησης από τον αιτούντα.

Με την υποβολή της αίτησης στο πρόγραμμα γίνεται και η λήψη μοναδικού αριθμού πρωτοκόλλου και υπολογίζεται αυτόματα η συνολική βαθμολογία της αίτησης, βάσει των κριτηρίων αξιολόγησης του προγράμματος. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υποβολή της αίτησης είναι η συμπλήρωση όλων των υποχρεωτικών πεδίων της.

Επισημαίνεται ότι, σε περίπτωση μεταβίβασης του ακινήτου, το δικαίωμα σε υποβληθείσα αίτηση στο πρόγραμμα δεν μεταβιβάζεται (με εξαίρεση την περίπτωση αναγκαστικής μεταβίβασης ακινήτου λόγω αποβίωσης).

Εν τω μεταξύ πέντε αλλαγές, που έχουν αποφασιστεί, θα περιληφθούν στον τελικό επίσημο Οδηγό του νέου «Εξοικονομώ», συγκριτικά με τις προβλέψεις του προδημοσιευμένου σχεδίου Οδηγού, στις αρχές Οκτωβρίου.

Οι αλλαγές

Συγκεκριμένα, οι αλλαγές που έχει αποφασίσει το ΥΠΕΝ για το νέο «Εξοικονομώ» είναι οι εξής:

1.   Αλλάζει το ανώτατο εισοδηματικό κριτήριο, το οποίο είχε οριστεί σε 50.000 ευρώ για ατομικό εισόδημα και σε 60.000 ευρώ για οικογενειακό, για ένταξη στο πρόγραμμα. Έχει αποφασιστεί να δοθεί δυνατότητα σε περισσότερους πολίτες με μεγαλύτερα εισοδήματα να ενταχθούν στο νέο «Εξοικονομώ» για ανακαίνιση της κατοικίας τους και εξετάζεται το «πλαφόν» εισοδηματικού κριτηρίου να αυξηθεί σημαντικά ή και να καταργηθεί.

2.   Λόγω των αυξήσεων υλικών, οι οποίες ωστόσο συνεχίζονται, το ΥΠΕΝ αποφασίζει αύξηση 15% στα ανώτατα όρια δαπάνης ανά κατηγορία στις επιλέξιμες παρεμβάσεις, χωρίς όμως να αλλάζει το συνολικό επιλέξιμο προς επιδότηση ύψος των εργασιών, το οποίο παραμένει στα 28.000 ευρώ.

3.   Απαλείφεται οριστικά από το σχέδιο Οδηγού (σελίδα 14) του νέου προγράμματος ότι αποκλείονται τα εμπράγματα δικαιώματα που αποκτήθηκαν μετά την 31/12/2020 και θα μπορούν να συμμετέχουν κανονικά στο νέο «Εξοικονομώ» και κατοικίες για τις οποίες το εμπράγματο δικαίωμα αποκτήθηκε και μετά την 31η/12/2020. Δηλαδή συμμετέχουν κανονικά και οι προσφάτως αποκτηθείσες κατοικίες και γενικότερα δεν υφίσταται περιορισμός ως προς τον χρόνο απόκτησης του ακινήτου.

4.   Καταργείται η χρονική ιεράρχηση των αιτήσεων και δημιουργείται λίστα επιλαχόντων, από την οποία θα επιλέγονται αυτόματα στις επόμενες διαδοχικές φάσεις του προγράμματος όσοι έχουν υποβάλει αίτηση και δεν έχουν ενταχθεί στο «Εξοικονομω».

5.   Δημιουργείται ξεχωριστός προϋπολογισμός ύψους 100 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του προγράμματος για «ευάλωτα» νοικοκυριά, με κρατική εγγύηση δανείων, για να ανταποκριθούν στη χρηματοδότηση των εργασιών ενεργειακής αναβάθμισης της κατοικίας τους. Αφορά σε φυσικά πρόσωπα με ατομικά εισοδήματα έως 5.000 ευρώ και νοικοκυριά με οικογενειακά εισοδήματα έως 10.000 ευρώ, για τους οποίους η επιδότηση θα ανέρχεται στο 75%.

Σημειώνεται ακόμη ότι, σύμφωνα με ανακοινώσεις του ΥΠΕΝ, «το νέο “Εξοικονομώ” έχει σημαντικές διαφορές σε σχέση με τα προηγούμενα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων, είναι πιο δίκαιο και πιο αποδοτικό, δεδομένου ότι καταργείται η χρονική ιεράρχηση των αιτήσεων και δημιουργείται λίστα επιλαχόντων, ενώ για πρώτη φορά θα υπάρχει ξεχωριστός προϋπολογισμός ύψους 100 εκατ. ευρώ για ευάλωτα νοικοκυριά. Ειδική μέριμνα θα ληφθεί για μονογονεϊκές οικογένειες, πολυτέκνους και νοικοκυριά με ΑμεΑ. Ως σημαντικότερο κριτήριο, ορίζεται η εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας βάσει του προτεινόμενου κόστους παρεμβάσεων. Το πρόγραμμα θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης με 632 εκατ. ευρώ και μαζί με τη μόχλευση θα κινητοποιηθεί συνολικά πάνω από 1 δισ. ευρώ. Στο νέο “Εξοικονομώ” προβλέπεται να ενταχθούν έως και 50.000 κατοικίες, 38% περισσότερες συγκριτικά με τον προηγούμενο κύκλο. Έτσι, το πρόγραμμα θα συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη του στόχου που έχει τεθεί στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα για την ενεργειακή αναβάθμιση 600.000 κτιρίων έως το 2030».

της Αμαλίας Κάτζου

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο