Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από τις εισαγωγές ενέργειας, με την ενίσχυση των εγχώριων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και της εξοικονόμησης ενέργειας και τη μετάβαση σε ένα πράσινο ενεργειακό σύστημα, τονίζει ο Κωνσταντίνος Τσουτσοπλίδης, επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα.

Η συνέντευξη που ακολουθεί με τον επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, Κωνσταντίνο Τσουτσοπλίδη, έγινε πριν από τον θάνατο του προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Νταβίντ Σασόλι, ο οποίος στην τελευταία του ομιλία, στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, είχε δώσει ιδιαίτερη έμφαση στις πολιτικές της ΕΕ «για την κοινή άμυνα, τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων, τον κατώτατο μισθό και την ενεργειακή φτώχεια».

Αναλυτικά, οι θέσεις του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη, για την απανθρακοποίηση, την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και της πανδημίας στα βήματα για μια πράσινη οικονομία:

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει καταφέρει ακόμα να βρει μια φόρμουλα για κοινή –ή έστω κατά ομάδες κρατών–, προμήθεια φυσικού αερίου, με αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών ενέργειας, που υφίστανται κυρίως τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα, Τελικώς η ενεργειακή φτώχεια, αντί να μειώνεται, αυξάνεται. Βλέπετε φως στον ορίζοντα ή θα τραβήξει σε μάκρος αυτή η κατάσταση, καθώς η ΕΕ «αδυνατεί» να αντιδράσει συνολικά;

Η εξάρτηση από εισαγόμενη ενέργεια αποτελεί δομικό χαρακτηριστικό της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η ΕΕ έχει από χρόνια εντοπίσει το πρόβλημα και προτείνει την ανάληψη πρωτοβουλιών κοινής πολιτικής σε αυτόν τον τομέα. Πρόοδος προς αυτή την κατεύθυνση όμως εξαρτάται από τη συμφωνία των χωρών-μελών. Η οριστική επίλυση του προβλήματος όμως θα προκύψει από την αλλαγή του ενεργειακού μείγματος, καθώς και από βήματα για τη μείωση της ζήτησης σε ενέργεια. Η διαδικασία αυτή δεν ξεκίνησε σήμερα. Η μετάβαση σε μία πράσινη οικονομία και η προτεραιοποίηση της ενεργειακής απόδοσης στην ΕΕ αποτελούν μέρος της Πράσινης Συμφωνίας που βρίσκεται υπό υλοποίηση εδώ και δύο χρόνια. Ταυτόχρονα, πριν από λίγο καιρό, η Επιτροπή παρουσίασε μία σειρά νέων μέτρων για την ανεξαρτητοποίηση της Ένωσης από το φυσικό αέριο έως το 2049 και τη στροφή στα αποκαλούμενα «αέρια χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών», μεταξύ των οποίων είναι το βιοαέριο, το υδρογόνο και το βιομεθάνιο. Η απανθρακοποίηση της ευρωπαϊκής αγοράς αερίου θα εξασφαλίσει την ενεργειακή ασφάλεια για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες.

Η πανδημία εντείνει το φαινόμενο, για το οποίο οι περισσότερες χώρες της ΕΕ εξακολουθούν να μην προσδιορίζουν ή να μην ποσοτικοποιούν τους ευπαθείς καταναλωτές ενέργειας και συγχρόνως δεν διαθέτουν επαρκή στοχευμένα μέτρα για την ενεργειακή φτώχεια. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών είναι ιδιαίτερα ανήσυχη για το θέμα αυτό. Έχουμε κάποια εξέλιξη;

Η ενεργειακή φτώχεια αποτελεί ένα διαχρονικό, πολύπλευρο θέμα που απαιτεί πολυπαραγοντικές λύσεις. Το τελευταίο διάστημα, η εκτίναξη των τιμών της ενέργειας έχει εντείνει την ανησυχία πως εκατομμύρια Ευρωπαίοι πολίτες δεν θα έχουν τη δυνατότητα να ζεστάνουν τα σπίτια τους τον χειμώνα. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, η ενεργειακή φτώχεια αγγίζει 31 εκατομμύρια Ευρωπαίους πολίτες. Τα ποσοστά τείνουν να διαφέρουν από χώρα σε χώρα, ωστόσο κοινό παρονομαστή αποτελεί η χειροτέρευση της κατάστασης από την κρίση του Covid-19, η οποία έχει δημιουργήσει ακόμη περισσότερες δυσκολίες για πολλά νοικοκυριά.

Ήδη, τα κράτη-μέλη έχουν εφαρμόσει μέτρα για να μετριάσουν τις επιπτώσεις των τιμών της ενέργειας, με τις λύσεις να περιλαμβάνουν μειώσεις φόρων και εφάπαξ πληρωμές σε ομάδες χαμηλού εισοδήματος. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τον Οκτώβριο μια σειρά «εργαλείων», τα οποία μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα κράτη-μέλη για να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή κρίση. Μεταξύ αυτών βρίσκονται βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες λύσεις για τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις, που δεν βλάπτουν την εσωτερική αγορά ενέργειας της Ένωσης ή την πράσινη μετάβαση. Συγχρόνως, κάθε κράτος-μέλος έχει πρόσβαση σε ένα ταμείο ύψους 10,8 δισεκατομμυρίων ευρώ από πρόσθετα έσοδα του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ, τα οποία συγκεντρώθηκαν στην αρχή του 2021. Παρ’ όλα αυτά, η οριστική επίλυση του ζητήματος απαιτεί μακροπρόθεσμα μέτρα. Η μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από τις εισαγωγές ενέργειας με την ενίσχυση των εγχώριων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και την εξοικονόμηση ενέργειας και η μετάβαση σε ένα πράσινο ενεργειακό σύστημα αποτελούν το «κλειδί» για ένα καλύτερο μέλλον.

Το δικαίωμα για καθαρή και προσιτή ενέργεια, σε κάθε Ευρωπαίο πολίτη, το οποίο περιλαμβάνεται μεταξύ των 17 στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, φαίνεται ότι είναι ακόμα στα χαρτιά…

Ας ξεκινήσουμε από τα ζητήματα που βρίσκονται ενώπιόν μας σήμερα. Ο τομέας της ενέργειας ευθύνεται για το 75% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ταυτόχρονα, η εξάρτηση των κρατών-μελών από τις εισαγωγές και η υπερβολική κατανάλωση ενέργειας από τα κτίρια, τις μεταφορές, τις βιομηχανίες και άλλους τομείς αυξάνουν το κόστος της για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της ΕΕ. Ως εκ τούτου, η ενεργειακή μετάβαση είναι καίριας σημασίας για την εξασφάλιση προσιτής και καθαρής ενέργειας σε όλα τα κράτη-μέλη. Η μείωση του κόστους της πράσινης μετάβασης, και κατ’ επέκταση των λογαριασμών των νοικοκυριών, αποτελεί προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση, πράγμα που μπορεί να επιτευχθεί μέσω της λήψης μέτρων στην κατεύθυνση της εξοικονόμησης ενέργειας.

Οι δήμοι και οι περιφέρειες έχουν καλέσει την ΕΕ να θεσπίσει νομικά πλαίσια, που θα παρέχουν στα κράτη-μέλη και στις τοπικές και τις περιφερειακές Αρχές τα κατάλληλα εργαλεία για την εξασφάλιση προσιτής ενέργειας σε όλους. Έχουν γίνει βήματα προς την κατεύθυνση αυτή;

Η καθαρή, οικονομικά προσιτή και ασφαλής ενέργεια συνιστά πυλώνα της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, δράσεις για την αξιολόγηση των εθνικών σχεδίων των κρατών-μελών για την ενέργεια και το κλίμα, πρωτοβουλίες για την ενεργειακή αναβάθμιση ιδιωτικών και δημόσιων κτιρίων στην ΕΕ και αναπτυξιακές στρατηγικές για τις ΑΠΕ. Στην κατεύθυνση της εξασφάλισης προσιτής ενέργειας για όλους και της αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης, η Επιτροπή έχει παρουσιάσει μια «εργαλειοθήκη» με βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα μέτρα. Μεταξύ των βραχυπρόθεσμων μέτρων βρίσκονται ενέργειες όπως η επείγουσα εισοδηματική στήριξη των νοικοκυριών, οι κρατικές ενισχύσεις στις επιχειρήσεις, οι στοχευμένες μειώσεις φόρων και η αποθήκευση ενέργειας. Τα μεσοπρόθεσμα μέτρα περιλαμβάνουν την επιτάχυνση των επενδύσεων σε ΑΠΕ, την ανάπτυξη δυναμικότερης αποθήκευσης ενέργειας και την ενίσχυση του ρόλου των καταναλωτών στην αγορά ενέργειας, με τη δυνατότητα αλλαγής προμηθευτή.

Υπάρχουν στοιχεία για τις ενεργειακές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στους πληθυσμούς της ΕΕ;

Η κλιματική αλλαγή και τα ακραία καιρικά φαινόμενα αναμένεται να επηρεάσουν σημαντικά το ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα. Μεταξύ των πιο σημαντικών αλλαγών, είναι η αύξηση της θερμοκρασίας, η μείωση της διαθεσιμότητας του νερού και τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Οι αλλαγές αυτές θα επηρεάσουν τη διαθεσιμότητα πρωτογενών πηγών ενέργειας –ιδίως Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας–, καθώς και τον μετασχηματισμό, τη μεταφορά, τη διανομή, την αποθήκευση ενέργειας αλλά και τη ζήτηση ενέργειας. Ορισμένες από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μπορεί να είναι και επωφελείς, όπως, για παράδειγμα, η μείωση της ενεργειακής ζήτησης για θέρμανση, όμως οι περισσότερες παραμένουν αρνητικές, τόσο για τον ενεργειακό τομέα όσο και για την κοινωνία συνολικά. Σύμφωνα με τις μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί, η κλιματική αλλαγή θα φέρει μειωμένη διαθεσιμότητα νερού ψύξης για θερμικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής και για παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, περισσότερους κίνδυνους από ακραία καιρικά φαινόμενα για τις ενεργειακές υποδομές της ΕΕ καθώς και σταδιακή άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Φυσικά, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και ο τρόπος αντιμετώπισής τους διαφέρει μεταξύ των ευρωπαϊκών περιφερειών. Η Βόρεια Ευρώπη θα βιώσει τόσο ευεργετικές όσο και αρνητικές επιπτώσεις στο ενεργειακό της σύστημα, ενώ οι περιφέρειες της Νότιας Ευρώπης αντιμετωπίζουν συντριπτικά δυσμενείς επιπτώσεις λόγω της αύξησης των θερμοκρασιών. Αυτός είναι και ένας επιπλέον λόγος που η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία αποτελεί για τη χώρα μας την ελπιδοφόρα απάντηση σε μία μεγάλη απειλή που αντιμετωπίζουμε.

 

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

 

 

Προβολές: 89