«Χάθηκαν 34 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και 11 τρισ. δολάρια από φόρους που πληρώνουν οι εργαζόμενοι διοχετεύθηκαν στη διάσωση χρηματοοικονομικών οργανισμών. Τα τελευταία δύο χρόνια οι εργαζόμενοι υπήρξαν τα πρώτα θύματα της παγκόσμιας κρίσης, για την οποία δεν φέρουν καμία ευθύνη», έλεγε το 2010 ο Γκάι Ράιντερ, γενικός διευθυντής της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) με 187 κράτη-μέλη.

«Δύο χρόνια μετά την υγειονομική κρίση, οι προοπτικές παραμένουν εύθραυστες και η πορεία προς την ανάκαμψη είναι αργή και αβέβαιη», δηλώνει σήμερα ο Γκάι Ράιντερ: «Βλέπουμε ήδη δυνητικά μόνιμες ζημιές στις αγορές εργασίας, μαζί με τις ανησυχίες της φτώχειας και της ανισότητας. Πολλοί εργαζόμενοι καλούνται να στραφούν σε νέους τύπους εργασίας, να αποκτήσουν άλλες δεξιότητες», που θα είναι εναρμονισμένες και σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα.

Σύμφωνα με τον ILO, το 2019 το παγκόσμιο επίπεδο ανεργίας άγγιξε τα 186 εκατομμύρια. Για το 2022, οι εκτιμήσεις του ίδιου Οργανισμού κάνουν λόγο για 207 εκατομμύρια! Το παγκόσμιο ποσοστό του εργατικού δυναμικού προβλέπεται ότι φέτος θα παραμείνει 1,2 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από αυτό του 2019.

Έντονες διαφορές

Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (έκθεση WESO Trends) προειδοποιεί «για τις έντονες διαφορές στον αντίκτυπο που έχει η κρίση μεταξύ ομάδων εργαζομένων και χωρών. Αυτές οι διαφορές βαθαίνουν τις ανισότητες εντός και μεταξύ των χωρών και αποδυναμώνουν τον οικονομικό, χρηματοοικονομικό και κοινωνικό ιστό σχεδόν κάθε έθνους, ανεξαρτήτως αναπτυξιακής κατάστασης. Αυτή η ζημιά είναι πιθανό να απαιτήσει χρόνια για να αποκατασταθεί, με πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειες για τη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό, τα εισοδήματα των νοικοκυριών και την κοινωνική και –ενδεχομένως– πολιτική συνοχή. Οι περιοχές της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής δείχνουν τα πιο ενθαρρυντικά σημάδια ανάκαμψης, ενώ η Νοτιοανατολική Ασία και η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική έχουν τις πιο αρνητικές προοπτικές. Σε εθνικό επίπεδο, η ανάκαμψη της αγοράς εργασίας είναι ισχυρότερη στις χώρες υψηλού εισοδήματος, ενώ οι οικονομίες χαμηλότερου-μεσαίου εισοδήματος παρουσιάζουν τη χειρότερη πορεία».
Υπενθυμίζεται ότι «η ανεργία σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν υψηλή το 2021, στον απόηχο της πανδημίας του κορονοϊού και των επακόλουθων lockdowns που επιβλήθηκαν από τις εθνικές κυβερνήσεις. Μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, η Ισπανία είχε το χειρότερο ποσοστό ανεργίας με 14,1%, ακολουθούμενη από την Ελλάδα με 13,4% (έπεσε τον Δεκέμβριο του 2021 στο 12,7%, ποσοστό διπλάσιο από τον μέσο όρο της ΕΕ), ενώ η Τσεχία είχε το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας στην Ευρώπη, με 2,2%».

Σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), «οι χώρες θα πρέπει να επενδύσουν σε προσπάθειες ανανέωσης και αναβάθμισης των δεξιοτήτων γρήγορα, εάν θέλουν να αποφύγουν μια μακροπρόθεσμη αύξηση της ανεργίας, που θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη. Η παγκόσμια ανάκαμψη συνεχίζεται, αλλά η δυναμική της έχει αμβλυνθεί. Από 5,6% το 2021 και το 4,5% το 2022, αναμένεται να επανέλθει στο 3,2% το 2023».

Η μεταλιγνιτική εποχή

Στη χώρα μας, η προσαρμογή στην πράσινη μετάβαση σε επίπεδο εθνικής οικονομίας, μόνο στις περιοχές που θα πληγούν από την απολιγνιτοποίηση υπολογίζεται σε μείωση του ΑΕΠ κατά 1,6 δισ. ευρώ και η απώλεια των θέσεων εργασίας σε περισσότερες από 19.000 – η μείωση στο εισόδημα από εργασία φτάνει τα 342 εκατ. ευρώ, όπως αναφέρει το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών για τις κοινωνικοοικονομικές επιδράσεις σε Φλώρινα, Κοζάνη και Αρκαδία.

Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί για στήριξη της απασχόλησης στις Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας και Πελοποννήσου, στο πλαίσιο της ομαλής και δίκαιης μετάβασης, αρχής γενομένης με δύο προγράμματα για τη δημιουργία 5.400 νέων θέσεων εργασίας, συνολικού προϋπολογισμού 62 εκατομμυρίων ευρώ.

Προτάσεις ΣΕΒ για δίκαιη μετάβαση

Ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) θεωρεί ότι η δίκαιη μετάβαση του ανθρώπινου δυναμικού στην πράσινη οικονομία οδηγεί σε σημαντική ανακατανομή της απασχόλησης μεταξύ κλάδων και επαγγελμάτων. Η αποτελεσματική προσαρμογή των εργαζομένων και των επιχειρήσεων σε αυτήν συνδέεται με την αντιμετώπιση ενός τριπλού χάσματος: το χάσμα δεξιοτήτων και την ανάγκη δημιουργίας συνάφειας ανάμεσα στα προσόντα και τις δεξιότητες που απαιτούνται για τις νέες πράσινες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται και αυτές που διαθέτουν οι εργαζόμενοι που χάνουν τη δουλειά τους, μέσω ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης ως αναγκαίου συστατικού της πράσινης μετάβασης. Ο ΣΕΒ προτείνει, μεταξύ άλλων: Tη στήριξη της δημιουργίας πράσινων θέσεων εργασίας, την ενθάρρυνση ιδιωτικών πράσινων επενδύσεων μέσω της παροχή χρηματοδοτικών και άλλων κινήτρων και την αξιοποίηση των διαθέσιμων ευρωπαϊκών πόρων (Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, ΕΣΠΑ 2021-2027) και του θεσμού των Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) και την υιοθέτηση πράσινων τεχνολογιών και διαδικασιών στον δημόσιο τομέα, π.χ. Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις.

Οι προβλέψεις του ILO

Πιο αναλυτικά, οι προβλέψεις της ILO στον χώρο της εργασίας για το 2022:
·     Οι συνολικές ώρες εργασίας παγκοσμίως το 2022 προβλέπεται να είναι 2% πιο κάτω από το επίπεδο της πανδημίας, και αυτό ενισχύεται με την απώλεια 52 εκατομμυρίων θέσεων πλήρους απασχόλησης!
·     Το παγκόσμιο ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό προβλέπεται να παραμείνει 1,2 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από αυτό του 2019 πριν από την έναρξη της πανδημίας του νέου κορονοϊού (Covid-19).
·     Περίπου 40 εκατομμύρια άνθρωποι δεν θα συμμετέχουν πλέον στο παγκόσμιο εργατικό δυναμικό.

Στρατηγικές ανάκαμψης

Καθώς οδηγούμαστε σε μια νέα κανονικότητα, πολλές χώρες χρησιμοποιούν την πανδημία ως ευκαιρία να συμπεριλάβουν περιβαλλοντικές πολιτικές στις στρατηγικές ανάκαμψής τους. Ο Ομίλος Adecco, με έδρα τη Ζυρίχη της Ελβετίας, ο δεύτερος μεγαλύτερος πάροχος ανθρώπινου δυναμικού μέσω της μελέτης Skills For The Green Economy, προβλέπει ότι «παγκοσμίως, περισσότερες από 1,47 δισεκατομμύρια θέσεις εργασίας συνδέονται με την πράσινη οικονομία. Η κλιματική αλλαγή αλλά και οι δράσεις για ένα πιο πράσινο μέλλον θα επιφέρουν και κάποιες προκλήσεις. Μία από τις σημαντικότερες είναι το γεγονός ότι οι απώλειες θέσεων εργασίας θα είναι αναπόφευκτες και η εμφάνιση νέων δεν θα γίνει αυτομάτως, αλλά σταδιακά. (Στα σενάρια της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας πάνω από 100 εκατομμύρια θέσεις μπορούν να δημιουργηθούν, αλλά και κοντά στα 80 εκατομμύρια μπορούν να χαθούν.) Για αυτόν τον λόγο, πρέπει να διατηρηθούν η κινητικότητα και η ευελιξία στην αγορά εργασίας μέσω του επαναπροσδιορισμού και της αναβάθμισης των προσόντων των εργαζομένων. Χωρίς δεξιότητες όμως, οποιαδήποτε πρόοδος προς την πράσινη μετάβαση θα είναι αδύνατη».

Στην ανάγκη ανανέωσης και αναβάθμισης των δεξιοτήτων για την αξιοποίηση της δυναμικής απασχόλησης, στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης, εστιάζει και η έκθεση «Δεξιότητες για ένα πιο πράσινο μέλλον: Μια παγκόσμια άποψη» της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (αριθμεί περισσότερα από 170 εκατομμύρια μέλη στους κόλπους της). Στην έκθεση επισημαίνονται οι διαφορές που παρουσιάζονται ανά επάγγελμα και φύλο (λιγότερες γυναίκες από ό,τι άνδρες θα επανενταχθούν στην αγορά εργασίας κατά τη διάρκεια της ανάκαμψης από τον Covid-19), καθώς και η ανομοιόμορφη πρόοδος στην ανάπτυξη δεξιοτήτων για πράσινες θέσεις εργασίας και οι ειδικές ανάγκες των ευάλωτων και μειονεκτούντων ομάδων για προσαρμογή τους σε οικονομίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα.

 

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

Προβολές: 40