Ανατροπές με διάταξη νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Από 69 δήμους της χώρας ξεκινά η διαδικασία αναγνώρισης κοινόχρηστων οδών, γεγονός που μπορεί να επιφέρει σημαντικές ανατροπές για χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων εκτός σχεδίου, ενώ η διαδικασία για το σύνολο της χώρας πρέπει να ολοκληρωθεί έως τις 30 Ιουνίου 2025.
Σύμφωνα με όσα προβλέπει η σχετική διάταξη νόμου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η οριοθέτηση των εκτός σχεδίου κοινόχρηστων οδών θα ξεκαθαρίσει το τοπίο σε σχέση με τη δυνατότητα δόμησης και αποτελεί κρίσιμη παράμετρο των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων και του γενικού πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας.
«Όλα είναι στον αέρα»
Όπως δηλώνει στο «Π», η ειδική πολεοδόμος-χωροτάκτης Γραμματή Μπακλατζή, με πολυετή εμπειρία στον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό, «χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων που βρίσκονται εκτός σχεδίου αντιμετωπίζουν πρόβλημα δόμησης, καθώς αν το συμβόλαιο αγοράς του αγροτεμαχίου έχει γίνει μετά το 2004, θα πρέπει να έχει ελάχιστο πρόσωπο 25 μέτρα σε κοινόχρηστο δρόμο, αλλά επειδή δεν έχει γίνει επίσημη θεσμοθέτηση των δρόμων, όλα είναι στον αέρα». Μάλιστα, όπως προσθέτει η κα Μπακλατζή, «το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο διότι το Συμβούλιο της Επικρατείας με συνεχείς αποφάσεις του, τα τελευταία χρόνια, ακυρώνει διοικητικές πράξεις νομαρχών, δημάρχων και περιφερειαρχών που αναγνώρισαν δρόμους ως κοινόχρηστους και θεωρεί ότι η αρμοδιότητα αυτή ασκείται από το κράτος στο πλαίσιο ολοκληρωμένων πολεοδομικών σχεδίων, με απόφαση του αρμόδιου υπουργού». Η κα Μπακλατζή επισημαίνει ότι με το νέο νομοθετικό πλαίσιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας επιχειρείται λύση του προβλήματος, καθώς καθορίζει ποιοι δρόμοι εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών είναι δημοτικοί και με ποιες προϋποθέσεις θα οικοδομούνται τα παρόδια γήπεδα.
Τα 8 κρίσιμα σημεία
Την πρακτική εφαρμογή του νέου πλαισίου αναλύει στο «Π» η κα Μπακλατζή ως εξής:
1. Κοινόχρηστοι δρόμοι. Είναι οι εθνικοί, επαρχιακοί, όσοι ενώνουν οικισμούς, είναι προ του 1923 και έχουν αναγνωριστεί από τις παλαιές νομαρχίες.
2. Δημοτικοί δρόμοι είναι όσοι εξυπηρετούν τις κάθε είδους ανάγκες οδικών μετακινήσεων ενός δήμου ή δημοτικής ενότητας, εντός των ορίων τους.
3. Οι δημοτικές οδοί διακρίνονται στις Κατηγορίες Α και Β. Οι δημοτικές οδοί κατηγορίας Α παρέχουν δικαίωμα «προσώπου» για δόμηση, μετά από ειδική μελέτη. Οι δημοτικές οδοί Κατηγορίας Α πρέπει να έχουν ελάχιστο πλάτος 6 μέτρα και της Κατηγορίας Β, 5 μέτρα. Δύο παράλληλες οδοί που έχουν κοινά σημεία αφετηρίας και τερματισμού και αντίθετη μεταξύ τους φορά αποτελούν ενιαία δημοτική οδό κατηγορίας Α, εφόσον η κάθε μία από τις δύο οδούς έχει πλάτος τουλάχιστον τεσσάρων μέτρων ή ενιαία δημοτική οδό Β, εφόσον η κάθε μία από τις δύο οδούς έχει πλάτος τουλάχιστον τριάμισι μέτρων.
4. Βάσει νόμου ο πολιτικός μηχανικός εξετάζει τους όρους αρτιότητας και δόμησης των ιδιοκτησιών εκτός σχεδίου, όταν υπάρχει κοινόχρηστη οδός.
5. Δεν ισχύει η οποιαδήποτε βεβαίωση του οικείου δήμου για αναγνώριση ενός δρόμου ως κοινόχρηστου.
6. Ο οικείος δήμος δεν μπορεί να διανοίξει δρόμο και να τον θέσει σε κοινή χρήση, καθώς δεν αποτελεί δική του υπόθεση. Άρα, κάθε διάνοιξη ή διαπλάτυνση ή κατάργηση δρόμων είναι παράνομη.
7. Δρόμοι που ανοίχθηκαν στο παρελθόν, αλλά δεν αναγνωρίζονται από την Πολεοδομία, δεν θεωρούνται κοινόχρηστοι.
8. Δεν αποτελεί κοινόχρηστη οδό ο αγροτικός δρόμος που διανοίχθηκε με συμφωνία των ιδιοκτητών των γειτονικών ακινήτων ή χρησιμοποιείται για κοινή χρήση.
Δήμοι όπου ξεκινά η αναγνώριση κοινόχρηστων οδών
1. Δωδεκάνησα. Πρόκειται για τους Δήμους Αγαθονησίου, Αστυπάλαιας, Καλυμνίων, Καρπάθου (Καρπάθου, Ολύμπου), Κάσου, Κω (Δημοτικές Ενότητες Δικαίου, Ηρακλειδών, Κω), Λειψών, Λέρου, Μεγίστης, Νισύρου, Πάτμου, Ρόδου (Δ.Ε. Ρόδου, Αρχαγγέλου, Αττάβυρου, Αφάντου, Ιαλυσού, Καλλιθέας Καμείρου, Λινδίων, Νότιας Ρόδου, Πεταλούδων), Σύμης, Τήλου και Χάλκης.
2. Έβρος: Δήμος Σαμοθράκης.
3. Εύβοια: Δήμος Σκύρου.
4. Ζάκυνθος: Δήμος Ζακύνθου (Δ.Ε. Ζακυνθίων, Αλυκών, Αρκαδίων, Αρτεμισίων, Ελατιών, Λαγανά).
5. Καβάλα: Δήμος Θάσου.
6. Κέρκυρα: Δήμος Κεντρικής Κέρκυρας και Διαπόντιων Νήσων (Δ.Ε. Κερκυραίων, Αχιλλείων Παλαιοκαστριτών, Παρελιών, Φαιάκων, Ερεικούσσης, Μαθρακίου, Οθωνών), Βόρειας Κέρκυρας (Δ.Ε. Αγίου Γεωργίου, Εσπερίων, Θιναλίου, Κασσωπαίων), Νότιας Κέρκυρας (Δ.Ε. Κορισσίων, Λευκιμμαίων, Μελιτειέων), Παξών (Δ.Ε. Παξών).
7. Κεφαλληνία: Δήμος Ιθάκης, Κεφαλλονιάς (Δ.Ε. Αργοστολίου, Ελειουπρόνων, Ερισού, Λειβαθούς, Πυλαρέων, Σάμης Ομαλών), Ληξουρίου (Δ.Ε. Παλίκης).
8. Κυκλάδες: Αφορά τους Δήμους Αμοργού, Ανάφης, Άνδρου (Δ.Ε. Άνδρου, Κόρθιου, Υδρούσας), Αντιπάρου, Θήρας (Δ.Ε. Θήρας, Οίας), Ιητών, Κέας (Δ.Ε. Κέας-Ιουλίδος), Κιμώλου, Κύθνου, Μήλου, Μυκόνου, Νάξου και Μικρών Κυκλάδων (Δ.Ε. Δρυμαλίας, Νάξου, Δονούσης, Ηρακλειάς, Κουφονησίων, Σχοινούσσης), Πάρου, Σερίφου, Σικίνου, Σίφνου, Ερμούπολης-Σύρου (Δ.Ε. Ερμουπόλεως, Άνω Σύρου, Ποσειδωνίας), Τήνου (Δ.Ε. Εξωμβούργου, Τήνου, Πανόρμου), Φολεγάνδρου.
9. Λέσβος: Πρόκειται για τους εξής Δήμους: Αγίου Ευστρατίου, Δυτικής Λέσβου (Δ.Ε. Αγίας Παρασκευής, Ερεσού, Αντίσσης, Καλλονής, Μανταμάδου, Μήθυμνας, Πέτρας, Πολιχνίτου), Λήμνου (Δ.Ε. Ατσίκης, Μούδρου, Μύρινας, Νέας Κούταλης), Μυτιλήνης (Δ.Ε. Μυτιλήνης, Αγιάσου, Γέρας, Ευεργετούλας, Λουτροπόλεως, Θέρμης, Πλωμαρίου).
10. Λευκάδα: Αφορά τους Δήμους Λευκάδας (Δ.Ε. Λευκάδος, Απολλωνίων, Ελλομένου, Καρυάς, Σφακιωτών, Καλάμου, Καστίου) και Μεγανησίου.
11. Μαγνησία: Δήμοι Αλοννήσου, Σκιάθου, Σκοπέλου.
12. Περιφερειακή Ενότητα Πειραιώς: Δήμοι Αγκιστρίου, Αίγινας, Κυθήρων (Δ.Ε. Κυθήρων, Αντικυθήρων), Πόρου, Σαλαμίνος (Δ.Ε. Αμπελακίων, Σαλαμίνος), Σπετσών, Ύδρας.
13. Σάμος: Δήμοι Ικαρίας (Δ.Ε. Αγίου Κήρυκου, Εύδηλου, Ραχών), Ανατολικής Σάμου (Δ.Ε. Βαθέος, Πυθαγορείου), Δυτικής Σάμου (Δ.Ε. Καρλοβασίων, Μαραθόκαμπου), Φούρνων Κορσεών (Δ.Ε. Φούρνων Κορσεών).
14. Χανιά: Αφορά τον Δήμο Γαύδου.
15. Χίος: Δήμοι Οινουσσών, Χίου (Δ.Ε. Χίου, Αγίου Μηνά, Αμάνης, Ιωανίας, Καμποχώρων, Καρδαμύλων, Μαστιχοχωρίων, Ομηρούπολης), Ψαρών.
Νομιμοποίηση αυθαιρέτων με μεταφορά συντελεστή
Θεαματικές ανατροπές μέσω της νομιμοποίησης τουλάχιστον 500.000 αυθαιρέτων φέρνει η εισαγωγή του μοντέλου της μεταφοράς συντελεστή δόμησης, ενώ την ίδια στιγμή έρχονται μεγάλες ανατροπές στην αρτιότητα και τους όρους δόμησης στα εκτός σχεδίου αγροτεμάχια άνω των 4 στρεμμάτων, με την οριοθέτηση των οικισμών και την ονοματοδοσία και τον χαρακτηρισμό των αγροτικών οδών, σε ολόκληρη την επικράτεια.
Το «κλειδί» για τις παραπάνω παρεμβάσεις είναι η ολοκλήρωση του πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας, η οποία θα οδηγήσει στην τακτοποίηση χιλιάδων ακινήτων με πολύ βαριές παραβάσεις (Κατηγορίας 5), όπως υπέρβαση όρων δόμησης σε τετραγωνικά, κάλυψη και ύψος. Με αυτόν τον τρόπο και ενόψει… εκλογών, τα ακίνητα αυτά θα εξαιρεθούν από την κατεδάφιση. Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με διάταξη του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων θα πρέπει να αποδείξουν με τη χρήση αεροφωτογραφιών τον χρόνο κατασκευής του αυθαιρέτου.
Ήδη, έχουν οριστεί οι 42 δήμοι (συνολικά 124 περιοχές) σε ολόκληρη τη χώρα, οι οποίοι θα λειτουργήσουν ως Υποδοχείς Συντελεστή Δόμησης και έτσι όποιος έχει αυθαιρετήσει θα μπορεί να κάνει χρήση της μεταφοράς τετραγωνικών μέτρων. Έτσι, οι ιδιοκτήτες διατηρητέων ή δεσμευμένων οικοπέδων θα βγουν με αυτόν τον τρόπο από την ομηρία στην οποία βρίσκονται εδώ και πολλά χρόνια, καθώς, με την ενεργοποίηση του μέτρου της μεταφοράς του συντελεστής δόμησης, θα χτίζονται περισσότερα τετραγωνικά σε υφιστάμενες και νέες οικοδομές, τα οποία αντιστοιχούν σε αξίες των επιφανειών δόμησης από διατηρητέα κτίρια. Η ολοκλήρωση των μελετών στις ζώνες που θα υποδεχθούν τα επιπλέον τετραγωνικά μέτρα λόγω μεταφοράς συντελεστή δόμησης πρέπει να έχει γίνει έως τις 30 Ιουνίου 2025.
Οι 42 δήμοι, δημοτικές ενότητες και περιοχές, στις οποίες μπορεί να γίνει μεταφορά του συντελεστή δόμησης, είναι οι εξής: Αθηναίων, Βύρωνος, Γαλατσίου, Δάφνης-Υμηττού, Νέας Φιλαδέλφειας-Νέας Χαλκηδόνας, Παπάγου-Χολαργού, Κηφισιάς (Νέα Ερυθραία, Κηφισιά), Λυκόβρυσης-Πεύκης, Μεταμόρφωσης, Νέας Ιωνίας, Φιλοθέης-Ψυχικού, Χαλανδρίου, Περιστερίου, Αγίων Αναργύρων-Καματερού, Αιγάλεω, Καλλιθέας, Μοσχάτου-Ταύρου, Αχαρνών, Διονύσου (ενότητες Αγίου Στεφάνου, Κρυονερίου, Άνοιξης), Παλλήνης (Παλλήνη, Ανθούσα, Γέρακας), Πειραιώς, Κερατσινίου-Δραπετσώνας, Νίκαιας-Αγίου Ιωάννη Ρέντη, Θεσσαλονίκης, Δράμας, Καβάλας (Φίλιπποι, Καβάλα), Νέστου (Χρυσούπολη), Αμπελοκήτων-Μενεμένης, Καλαμαριάς, Νεάπολης-Συκευών (Συκεών, Νεάπολης Πεύκων, Αγίου Παύλου), Παύλου Μελά (Σταυρούπολη, Πολίχνη, Ευκαρπία), Πυλαίας-Χορτιάτη (Πυλαία, Πανόραμα, Χορτιάτης), Καστοριά (Καστοριά, Βίτσι, Αγία Τριάδα, Δ.Ε. Μακεδνών), Ορεστίδος, Βόλου (Αγριά, Αισωνία, Αρτέμιδα, Βόλος, Ιωλκός, Πορταριά), Λαμιέων, Λεβαδέων (Δ.Ε. Λεβαδέων, Κορώνειας), Θηβαίων (Θίσβη), Πατρέων, Ναυπλιέων, Ηρακλείου Κρήτης (Νέα Αλικαρνασσός, Ηράκλειο, Δ.Ε. Τεμένους και Γοργολαϊνης), Χανίων (Δ.Ε. Ακρωτηρίου, Νέας Κυδωνίας, Χανίων, Σούδας, Κεραμιών, Θερισού, Ελευθερίου Βενιζέλου).
Οριοθέτηση οικισμών
Από 13 περιοχές της χώρας θα ξεκινήσει η νέα οριοθέτηση των οικισμών προ του 1923 με πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοικιών, γεγονός που ξεμπλοκάρει τις μεταβιβάσεις και την έκδοση οικοδομικών αδειών, τόσο για προσθήκες σε υφιστάμενα κτίρια, όσο και για νομιμοποιήσεις αυθαιρέτων.
Το πρόβλημα με τους συγκεκριμένους οικισμούς ξεκίνησε από τη στιγμή που εκδόθηκε απόφαση από το Συμβούλιο της Επικρατείας για την κατάργηση των παλιών πολεοδομικών αποφάσεων που γίνονταν από τις τότε νομαρχίες και από τότε υπάρχει κενό, το οποίο θα καλυφθεί μέχρι την έγκριση των νέων μελετών. Οι παρεμβάσεις που θα γίνουν αφορούν σε πρώτη φάση στις περιοχές των εξής Δήμων: Αγίου Βασιλείου (Δημοτικές Ενότητες Λάμπης, Φοίνικα), Αγράφων (Δ.Ε. Ασπροποτάμου, Απεραντίων, Βίνιανης, Φραγκίστας, Αγράφων), Αμαρίου (Δ.Ε. Σιβρίτου, Κουρητών), Αποκορώνου (Δ.Ε. Αρμενίων, Κρυνοερίδας, Γεωργιουπόλεως, Άση Γωνιάς, Βάμου, Φρε), Ζίτσας (Δ.Ε. Ζίτσας, Εκάλης, Μολοσσών, Πασσαρώνος, Ευρυμενών), Καντάνου-Σελίνου (Δ.Ε. Καντάνου, Ανατολικού Σελίνου, Πελεκάνου), Καστοριάς (Δ.Ε. Κορεστίων, Καστοριάς, Βιτσίου, Καστρακίου, Αγίων Αναργύρων, Αγίας Τριάδος, Μεσοποταμίας, Κλεισούρας, Μακεδνών), Μαλεβιζίου (Δ.Ε. Τυλισού, Γαζίου, Κρουσώνα), Δήμος Μετσόβου (Δ.Ε. Μηλέας, Μετσόβου, Εγνατίας), Νεστορίου (Δ.Ε. Ακριτών, Νεστορίου, Γράμμου, Αρρενών), Πρεσπών (Δ.Ε. Πρεσπών, Κρυσταλλοπηγής), Δήμος Πωγωνίου (Δ.Ε. Πωγωνιανής, Λαβδανής, Άνω Πωγωνίου, Δελβινακίου, Καλπακίου, Άνω Καλαμά) και Χανίων (Δ.Ε. Ακρωτηρίου, Νέας Κυδωνίας, Χανίων, Σούδας, Κεραμιών, Θερισού, Ελευθερίου Βενιζέλου).
του Λουκά Γεωργιάδη
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο