«Ω ξειν, αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις ότι τήδε κείμεθα τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι»

Το επίγραμμα αυτό, του ποιητή Σιμωνίδη, πάνω στον τάφο των Τριακοσίων  που “έπεσαν” στις Θερμοπύλες, αποτελεί μια ιερή διαθήκη, υπογεγραμμένη με το αίμα των Σπαρτιατών, που θυσίασαν τη ζωή τους για την προστασία της μητέρας όλων των Ελλήνων, της πατρίδας τους. Μιας πατρίδας σμιλευμένη με φως κυριολεκτικά και μεταφορικά, η οποία όμως στο πέρασμα των αιώνων, πέρασε αμέτρητες κακουχίες από επιτήδειους δυνάστες, ντόπιους αλλά και ξένους, που την περιφρόνησαν, την πρόσβαλαν, τη λεηλάτησαν, την κακοποίησαν, τη βίασαν, την ακρωτηρίασαν ακόμα, μα πάντα, έβρισκε τον τρόπο να σταθεί όρθια και περήφανη, χαρις στην αγάπη των παιδιών της, που ποτέ δεν την άφησαν στη μοίρα της.

Οι Θερμοπύλες, ήταν, είναι και θα παραμείνουν, το αιώνιο σύμβολο της θυσίας στο όνομα της ελευθερίας. Τέτοιες πράξεις όμως, αρετής και ανδροσύνης, συνέχισαν να καλπάζουν αταλάντευτα στους αιώνες, στην Κωνσταντινούπολη, μπροστά στην Πύλη του Ρωμανού, στο Μεσολόγγι έξω από τα τείχη της Πόλης, στο Μανιάκι, στο οχυρό Ρούπελ, στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας και τέλος –  τέλος, στο Αιγαίο πέλαγος, σε αυτή το ζωοδόχο πηγή του έθνους, που διαχρονικά ήταν το αίμα που έρεε στο σώμα του χερσαίου Ελλαδικού χώρου.

Κάπως έτσι και οι σύγχρονοι «Λακεδαιμόνιοι του έθνους» στις 31 Ιανουαρίου του 1996, κλήθηκαν να φυλάξουν Θερμοπύλες, απέναντι σε έναν ακόμα επιτήδειο βιαστή της πατρίδας μας. Τρία νέα παλληκάρια, άφησαν πίσω τους οικογένειες, συγγενείς και φίλους, ακολουθώντας το πεπρωμένο που οι ίδιοι είχαν ορίσει γι τον εαυτό τους. Ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος  Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός, ήταν το πλήρωμα του ελικοπτέρου  που έσπευσε για την τελευταία του, όπως αποδείχτηκε, αποστολή, να εντοπίσει τον εισβολέα.

Στις 31.1.96  στη 01:40, το ΓΕΕΘΑ πληροφορείται ότι Τούρκοι κομάντος αποβιβάζονται στη μια εκ των δύο βραχονησίδων των Ιμίων, ανατολικά της Καλύμνου. Παράλληλα, στην έτερη βραχονησίδα, βρίσκονται ήδη Έλληνες βατραχάνθρωποι, που αναμένουν εντολές. Μερικές ώρες μετά την παρατεταμένη «σιγή ασυρμάτου», στις 04:30, το ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού με τους τρεις αξιωματικούς, απογειώνεται από τη φρεγάτα «Ναυαρίνο» για να επιβεβαιώσει την πληροφορία, ενώ επικρατούν άσχημες καιρικές συνθήκες στην περιοχή. Στις 04:50, το πλήρωμα του ελικοπτέρου αναφέρει ότι εντόπισε περί τους 10 Τούρκους κομάντος με τη σημαία τους. Αμέσως, δίνεται εντολή να επιστρέψει στη βάση του κι ενώ πετά μεταξύ των βραχονησίδων Πίτα και Καλόλιμνο, αναφέρει βλάβη και χάνεται από τα ραντάρ. Αργότερα, θα ανασυρθούν νεκρά και τα τρία μέλη του πληρώματος. Στις 06:00, οι Αμερικανοί διά του υφυπουργού Εξωτερικών Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, επιβάλλουν και στις δύο πλευρές τη θέληση τους: «No ships, no troops, no flags» και διαμηνύουν  να ισχύσει το «status quo ante». Μέχρι το μεσημέρι της 31ης Ιανουαρίου 1996, τα πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίες, έχουν αποσυρθεί από τα Ίμια. Την ίδια ημέρα, ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, ευχαριστεί από το βήμα της Βουλής την κυβέρνηση των  ΗΠΑ για τη «βοήθειά» τους.

Η επίσημη άποψη του ελληνικού κράτους, ήταν ότι το ελικόπτερο κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου. Υπήρχαν όμως και άλλες απόψεις που χρόνο με τον χρόνο άρχιζαν να βλέπουν το φως τη δημοσιότητας. Απόψεις, γνώμες, ακόμα και σοβαρές ενδείξεις, από δημοσιογράφους, ερευνητές, στρατιωτικούς που έζησαν την κρίση των Ιμίων, αλλά και συγγενών των τριών ηρώων αξιωματικών, που δημιουργούν μεγάλα ερωτηματικά μέχρι και σήμερα, για το ποια ήταν η πραγματική αιτία της πτώσης του ελικοπτέρου.

Ο Ιωάννης Καραθανάσης, γιος του αξιωματικού Χριστόδουλου Καραθανάση  που είχε σκοτωθεί εκείνο το ξημέρωμα, πολλά χρόνια μετά, είχε δώσει συνέντευξη στον δημοσιογράφο Κώστα Σαρρηκώστα, υποστηρίζοντας ότι η στολή που φόραγε ο πατέρας του, την οποία κράτησε στο σπίτι του, «έχει τρύπες και κηλίδες αίματος, σημάδια που φανερώνουν πως ο θάνατός του δεν επήλθε από καρδιακό επεισόδιο». Ο Νίκος Βλαχάκος, αδερφός του Παναγιώτη, στον ίδιο δημοσιογράφο, είχε χαρακτηρίσει αστείο και κατάπτυστο το πόρισμα των μόλις 13 σελίδων, με το οποίο αποδιδόταν η πτώση του ελικοπτέρου σε ανθρώπινο λάθος του πιλότου, λόγω Vertigo. Ακόμη, τα αδέλφια του αρχικελευστή Έκτορα Γιαλοψού, Γιώργος και Μαρία, όπως είχαν δηλώσει σε παλιότερο χρόνο, δε ξέχασαν ποτέ τα λόγια ανώτατου αξιωματικού: «Αυτό που έχετε στο μυαλό σας ισχύει. Δεν θα πω τίποτα περισσότερο, μην με ρωτάτε. Αυτό που πιστεύετε έγινε». Επιπλέον, ένας δεύτερος αξιωματικός τους είχε πει σε ανύποπτο χρόνο: «Καλύτερα τρεις νεκροί παρά χίλιοι τρεις».

Τον Φεβρουάριο του 2021, ο αντιπτέραρχος ε.α. Κωνσταντίνος Ιατρίδης, μιλώντας στην εκπομπή «Επί του Πιεστηρίου», υποστήριξε ότι το ελικόπτερο καταρρίφθηκε από βολές Τούρκων κομάντος. Στην ίδια εκπομπή, ο υποναύαρχος ε.α. Βασίλης Πολίτης υποστήριξε τη θέση του αντιπτέραρχου. Εν τω μεταξύ, απόρρητα έγγραφα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που βγήκαν στη δημοσιότητα, αποκάλυπταν πως ο τότε υπουργός Εξωτερικών Θεόδωρος Πάγκαλος, στόχευε στην απόσυρση της ελληνικής σημαίας και διαβεβαίωνε τους Αμερικανούς ότι δε θα αντικατασταθεί, καθώς «στην περιοχή πνέουν δυνατοί άνεμοι». Τέλος, δεκαεπτά ημέρες μετά τη νύχτα των Ιμίων, οι 12 τούρκοι κομάντος που πάτησαν στην Ελληνική βραχονησίδα σκοτώθηκαν όλοι, καθώς το ελικόπτερό τους συνετρίβη έπειτα από ξαφνική έκρηξη.

Οι μαρτυρίες αυτές όπως και πολλές άλλες, ο σκεπτικισμός, η καχυποψία ακόμα κάποιων, απέναντι στην κυβέρνηση εκείνης της εποχής, που στάθηκε κατώτερη των περιστάσεων, αφήνοντας μια κερκόπορτα ανοιχτή για γκριζάρισμα του Αιγαίου, θα μπορούσαν να ολοκληρώσουν ένα πάζλ μιας διαφορετικής εικόνας για τα αίτια της πτώσης του ελικοπτέρου, ασχέτως αν θα ήταν η αληθινή.  Το τι συνέβη πραγματικά εκείνη τη μοιραία νύχτα στα Ίμια, όσον αφορά την πτώση του ελικοπτέρου, ίσως τελικά να μη το μάθουμε ποτέ με βεβαιότητα, αυτό όμως που όλοι οι Έλληνες αναγνωρίζουμε με σιγουριά, είναι την αυταπάρνηση τριών νέων ανθρώπων, αλλά και την πίστη τους σε ανώτερα ιδανικά, όπως η ελευθερία, η θυσία, η προστασία, που θα στέκουν πάντα σαν φάρος στη συνείδηση του απανταχού ελληνισμού, υπενθυμίζοντάς μας την υποχρέωση που έχουμε απέναντι στους αγώνες των προγόνων μας και την ευθύνη που πρέπει να αναλάβουμε για τις ζωές των απογόνων που έρχονται.

«Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των
ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες»

Κωνσταντίνος Καβάφης

Γράφει ο Γιώργος Γρηγορόπουλος