Πώς μπορεί μία χώρα να κατρακυλήσει στην ακυβερνησία μέσω της απλής αναλογικής; Το παράδειγμα μας το δείχνει αυτές τις μέρες η Πορτογαλία. Η χώρα της Ιβηρικής χερσονήσου αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο κατάρρευσης της κυβέρνησης μειοψηφίας των σοσιαλιστών, με αφορμή το ενδεχόμενο καταψήφισης του Προϋπολογισμού για το 2022. Βέβαια, τα προβλήματα έχουν εμφανιστεί εδώ και καιρό στην Πορτογαλία, καθώς το σύστημα της απλής αναλογικής που εφαρμόζεται «παράγει» αδύναμες κυβερνήσεις, οι οποίες είτε αποτελούν ετερόκλητους συνασπισμούς, είτε μειοψηφικές κυβερνήσεις, που δεν μπορούν να περάσουν από τη Βουλή τις αποφάσεις τους. Και τώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών, οι οποίες όμως, όπως εκτιμάται, δεν θα λύσουν το σημερινό πρόβλημα, αλλά θα σπρώξουν τη χώρα πιο βαθιά στην ακυβερνησία.

Αναπόφευκτα το μυαλό πολιτικών παρατηρητών στην Ελλάδα ζυγίζει τις πιθανότητες μιας ανάλογης κατάστασης στη χώρα μας με την εφαρμογή της απλής αναλογικής, η οποία, έστω στην απίθανη περίπτωση, μπορεί να οδηγήσει στον σχηματισμό μιας συμμαχικής «Προοδευτικής Διακυβέρνησης». Όρος που χρησιμοποιείται κατά κόρον ως κεντρική πολιτική πρόταση από τον Α. Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ και εσχάτως από τον εκ των διεκδικητών της προεδρίας του ΚΙΝΑΛ, Γ. Παπανδρέου.

Είναι όμως η Ελλάδα μια χώρα που σήμερα μπορεί να κυβερνηθεί σε συνθήκες απλής αναλογικής; Πολύ δύσκολα. Στο πολιτικό μας DNA δεν υπάρχει καθόλου η κουλτούρα των συνεργασιών και της συναίνεσης, τουλάχιστον στον ΣΥΡΙΖΑ, όπως έχει δείξει η μέχρι τώρα «πολιτική συμπεριφορά» του. Η μόνη περίπτωση που μπορεί κάποιος να φανταστεί να κάθονται στο ίδιο τραπέζι οι πολιτικοί αρχηγοί είναι έπειτα από μια περιπέτεια, όπως συνέβη, π.χ., το 2015 στο παρά πέντε του Grexit. Δεν υπάρχει όμως κανένας λόγος να φτάσουμε ένα βήμα πριν από την άβυσσο, για να διαπιστώσουμε αν αντέχουμε συμμαχικές κυβερνήσεις. Γιατί η πολιτική αστάθεια και αβεβαιότητα είναι αυτή που μπορεί εύκολα να μας σπρώξει στην περιπέτεια. Θα περάσουν χρόνια για να έχουμε τη δυνατότητα να περιμένουμε μήνες, προκειμένου να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις για μια νέα κυβέρνηση. Ή έως ότου απαιτήσουμε να καθίσουν όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί στο ίδιο τραπέζι το βράδυ των εκλογών. Όσο για το ελληνικό κράτος, δουλεύει στο ρελαντί μήνες πριν και μετά τις εκλογές. Σε συνθήκες πολιτικής ακυβερνησίας, δεν θα δουλεύει καθόλου. Είναι και ένα άλλο: Αυτή την περίοδο, για παράδειγμα, είναι πολλοί επιχειρηματίες και εταιρείες του εξωτερικού που θέλουν είτε να επενδύσουν είτε να αποκτήσουν μια βάση στην Ελλάδα. Όταν ρωτούν για τη χώρα, αναφέρονται φυσικά στα προβλήματα της Δικαιοσύνης και της Δημόσιας Διοίκησης, καθώς και στον απρόβλεπτο παράγοντα που λέγεται Τουρκία.

Ένα πράγμα όμως τους ανησυχεί πάνω απ’ όλα: Αν η χώρα πρόκειται να περάσει περιόδους ακυβερνησίας και να ξαναμπεί σε περιπέτειες. Κάτι τέτοιο βέβαια θα συμβεί μόνον στην (απίθανη) περίπτωση που στις προσεχείς εκλογές, που θα διεξαχθούν με την απλή αναλογική, νικητής θα αναδειχθεί ο ΣΥΡΙΖΑ, έστω με μια ψήφο διαφορά, κατά πως είπε και ο Τσίπρας. Μπορεί να σχηματισθεί κυβέρνηση στην οποία θα συμμετέχουν οι μόνοι σίγουροι ΣΥΡΙΖΑ και ΜέΡΑ 25; Αν βεβαίως το κόμμα του Βαρουφάκη μπει στη Βουλή. Αλλά επειδή κάτι τέτοιο, δηλαδή να κερδίσει τις εκλογές (όποτε και αν αυτές διεξαχθούν) ο ΣΥΡΙΖΑ και να οδηγηθούμε σε προοδευτική… ακυβερνησία, δεν πρόκειται να συμβεί, τουλάχιστον σύμφωνα με τις προβλέψεις όλων των δημοσκοπήσεων, αφού η ΝΔ θα αναδειχθεί νικήτρια, η απλή αναλογική θα μπει στο «χρονοντούλαπο της ιστορίας».

του Φώτη Σιούμπουρα

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο