«Οι υπογειοποιήσεις –ή υπογειώσεις– αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της στρατηγικής της διοίκησης του ΔΕΔΔΗΕ, για τη θωράκιση και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του δικτύου. Το 2022 ο ρυθμός υλοποίησης νέου υπογείου δικτύου ήταν υπερδιπλάσιος από αυτόν του 2019, με 158% αύξηση. Το υπόγειο δίκτυο, από 26.075 χλμ. το 2018 πανελλαδικά, έφτασε στα 27.500 χλμ. το 2022», δήλωσε στο «Π» ο Ηρακλής Μενεγάτος, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος δικτύου ΔΕΔΔΗΕ (Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας).

«Αναβαθμίζουμε το δίκτυο», συνεχίζει ο κ. Μενεγάτος, «απέναντι στις ολοένα και συχνότερες φυσικές καταστροφές που προκαλεί η κλιματική αλλαγή (κρίση) στην Αττική, την ηπειρωτική Ελλάδα και τα νησιά μας. Αυξάνουμε τις επενδύσεις μας για την εντατικοποίηση έργων υπογειοποίησης στις περισσότερο “ευάλωτες” περιοχές. Παράλληλα με την αύξηση των εργασιών κλαδέματος και την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό όλου του δικτύου, θέτουμε τις βάσεις για ένα ανθεκτικότερο και πιο αξιόπιστο δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση όλων των πολιτών».

Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του ΔΕΔΔΗΕ, τη χρονική περίοδο 2022-2025 θα υπογειωθούν 2.152 χιλιόμετρα εναέριου δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, με προτεραιότητα σε περιοχές που επλήγησαν ή είναι ευάλωτες σε ακραία καιρικά φαινόμενα. Το 30% αφορά την Αττική και ένα 28% τα νησιά μας, τον κατ’ εξοχήν τουριστικό πυλώνα της χώρας.

Δυσανάλογη σχέση

Σημειώνεται ότι στην Ελλάδα, από τα 242.000 χλμ. που διαχειρίζεται ο ΔΕΔΔΗΕ, τα υπόγεια καλώδια αποτελούν μόλις το 11% του δικτύου, όταν στην Ευρώπη ο μέσος όρος είναι 50% και σε αναπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες κυμαίνονται σε ποσοστά 70% ή 80% (ζημιές από καταιγίδες σε εναέριες γραμμές σε όλη την Ευρώπη είναι συχνό φαινόμενο, ιδιαίτερα σε χαμηλές/μεσαίες τάσεις).

Συνολικά, τα έργα που υλοποιεί ο ΔΕΔΔΗΕ για την αναβάθμιση του εναέριου δικτύου, την υπογειοποίηση των καλωδίων και την αύξηση της δυναμικότητας των υποσταθμών, προκειμένου να ενισχυθεί η διείσδυση των ΑΠΕ και να συνδεθούν νέοι σταθμοί, αγγίζουν τα 400 εκατ. ευρώ. Η συμμετοχή στη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ξεπερνά το 40% (σ.σ. είναι πιο ακριβά από τις εναέριες γραμμές).

Τα έργα υπογειοποίησης-αναβάθμισης του δικτύου 1.845,2 χιλιομέτρων, που έχουν ως στόχο και την προστασία του περιβάλλοντος, είναι προϋπολογισμού 199,3 εκατ. ευρώ (δυνατότητα χρηματοδότησης 60 εκατ. ευρώ). Η διάρκεια υλοποίησης του έργου εκτιμάται σε 4,5 έτη.

Περιοχές έργων

Έργα υπογειοποίησης έχουν προγραμματιστεί στις Διευθύνσεις: Περιφέρειας Αττικής (ΔΠΑ), Περιφέρειας Πελοποννήσου – Ηπείρου (ΔΠΠ-Η), Περιφέρειας Μακεδονίας – Θράκης (ΔΠΜΘ), Περιφέρειας Κεντρικής Ελλάδας (ΔΠΚΕ) και Διεύθυνση Περιφέρειας Νήσων ΔΠΝ. Προτεραιότητα δίνεται στις περιοχές όπου το δίκτυο είναι ευάλωτο σε ισχυρές χιονοθύελλες και γενικότερα σε ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλά και σε οικισμούς με ιδιαίτερη πολιτιστική – τουριστική αξία και αισθητικού κάλλους καθώς και σε δασικές εκτάσεις, όπου είναι εφικτό για την αποτροπή πυρκαγιών.

Με αφορμή την ολοκλήρωση, σε λίγες μέρες, της υπογείωσης καλωδίων υψηλής τάσης του ΔΕΔΔΗΕ, σε τμήμα περίπου δύο χιλιομέτρων στην περιοχή Σφενδάλης Μαλακάσας -Δήμου Ωρωπού, δίνουμε μια γεωγραφική εικόνα με τις πόλεις που συμπεριλαμβάνονται στα έργα του Διαχειριστή: Αθήνα, Πειραιάς, Περιστέρι, Φιλοθέη, Κηφισιά, Καλλιθέα, Θήβα, Ελευσίνα, Άμφισσα, Λιβαδειά, Ναύπλιο, Χαλκίδα, Πάτρα, Αίγιο, Σπάρτη, Καλαμάτα, Τρίπολη, Κόρινθος, Πύργος, Λάρισα, Βόλος, Αγρίνιο, Τρίκαλα, Καρδίτσα, Αλιβέρι, Λαμία, Άρτα, Ιωάννινα, Θεσσαλονίκη, Σέρρες, Κιλκίς, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Βέροια, Κατερίνη, Καστοριά, Έδεσσα, Ξάνθη, Κομοτηνή, Δράμα, Κοζάνη, Φλώρινα, από την Κρήτη το Ηράκλειο, ο Άγιος Νικόλαος, τα Χανιά, το Ρέθυμνο κ.ά. Από τα νησιά η Άνδρος, η Τήνος, τα Ιόνια (Κέρκυρα, Ζάκυνθος, Κεφαλονιά), οι Δυτικές Κυκλάδες (Κύθνος, Σέριφος, Σίφνος, Μήλος, Κίμωλος), η Σύρος, η Σάμος, η Χίος και η Λέσβος η Ρόδος, η Κως κ.ά.

Πιθανά εμπόδια

Ένα από τα προβλήματα που παρουσιάζεται στην υπογείωση των γραμμών ηλεκτρικής ενέργειας είναι ότι κοστίζουν πιο ακριβά από τις εναέριες γραμμές. Η ελλιπής χαρτογράφηση των υπόλοιπων δικτύων (επικοινωνίες, ύδρευση, υγραέριο) μπορεί να φέρει προβλήματα στην περάτωση των έργων υπογειοποίησης.

Τα υπόγεια καλώδια όμως δεν είναι «ευαίσθητα» σε καταιγίδες (εκτός από το νερό) και είναι πολύ λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν θάνατο ή τραυματισμό λόγω τυχαίας επαφής με τις γραμμές/καλώδια που μεταφέρουν ηλεκτρικά φορτία (χαμηλή, μέση, υπερυψηλή τάση). Για τα καλώδια χαμηλής τάσης, το ελάχιστο βάθος των ορυγμάτων για τη διέλευση των σωληνώσεων είναι στα 0,70 μ. Το αντίστοιχο βάθος για την υπερυψηλή τάση είναι στο 1,40 μ. (σε αυτή την περίπτωση πρόκειται για μεταφορά φορτίων εκτός πόλης).

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Σε έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επισημαίνεται ότι «η μεταφορά της ηλεκτρικής ενέργειας συχνά γίνεται μέσω εναέριων γραμμών μεταφοράς ισχύων, που κρέμονται από πυλώνες ή στύλους κοινής ωφέλειας. Οι εναέριες γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος έχουν ειδικές επιπτώσεις για τη βιοποικιλότητα, την υγεία και το τοπίο, οι οποίες διαφέρουν σε σχέση με τις υπόγειες γραμμές. Από την άλλη πλευρά, το αρχικό κόστος επένδυσης για την εγκατάσταση υπόγειων καλωδίων μπορεί συχνά να είναι σημαντικά υψηλότερο από τις εναέριες γραμμές μεταφοράς ισχύος.

Τα πλεονεκτήματα των εναέριων γραμμών έναντι των υπόγειων καλωδίων είναι ότι, έως σήμερα, το κόστος της κατασκευής εναέριων γραμμών είναι σημαντικά χαμηλότερο από την τοποθέτηση υπόγειων καλωδίων και η χωρητικότητά τους μεγαλύτερη. Η προσδοκώμενη διάρκεια ζωής των εναέριων γραμμών είναι υψηλή και μπορεί να φτάσει τα 70 έως 80 έτη. Τα βασικά μειονεκτήματα των εναέριων γραμμών είναι ότι καταλαμβάνουν χώρο με αρνητικές περιβαλλοντικές παραμέτρους».

Διαδικασία μεταφοράς

Να πούμε ότι, μετά την παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας σε μονάδα ηλεκτροπαραγωγής, γραμμές μεταφοράς υψηλής τάσης μεταφέρουν μεγάλες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας προς τους υποσταθμούς. Από τους υποσταθμούς μέσης και χαμηλής τάσης, οι γραμμές διανομής ηλεκτρικής ισχύος μεταφέρουν την ηλεκτρική ενέργεια σε οικιακούς καταναλωτές και επιχειρήσεις.

Αναβάθμιση δικτύου

Ο ΔΕΔΔΗΕ αναβαθμίζει παράλληλα και το δίκτυο εναέριων γραμμών σε δασικές περιοχές – έργο συνολικού προϋπολογισμού περίπου 150 εκατ. με διάρκεια υλοποίησης (αρχική πρόβλεψη) 4,5 έτη, που περιλαμβάνει: μετατοπίσεις εναέριου δικτύου Μέσης Τάσης (ΜΤ), αποξήλωση και κατασκευή νέου 746,4 χιλιόμετρα, αποξήλωση εναέριου ΜΤ και κατασκευή ΣΚ ΜΤ 254,8 χλμ,. μετατοπίσεις εναέριου δικτύου Χαμηλής Τάσης και αποξήλωση και κατασκευή νέου 300,5 χλμ., αποξήλωση εναέριου ΜΤ και κατασκευή υπογείου ΜΤ 782,8 χλμ.

 

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο